Лирон Хамидуллин - Буранлы төндә

Карәмәтнең үзе кебек үк йомры-таза гәүдәле кызы каяндыр ялга дип кенә кайткан икән. Зәкәриянең аны югыйсә монда эшкә килгәннән бирле күргәне булмады шикелле. Хәер, күреп тә игътибар итмәве ихтимал. Аннары, бер генә көнгә дип, ял көненә кайтучының да күренеп йөрмәве хак ич. Ә Карәмәтләргә тиктомалдан керү гадәте юк Зәкәриянең. Никтер күнегелмәгән.

Әлегә ул кыз, сигнал фонарен тотып, алдан бара. Ник бер артка әйләнеп карасын? Бик алга да үтми, артка да калмый, үз урынын белә. Ни тоя, ниләр уйлый икән ул? Нәрсә булса уйлыймы, күңелендә ни дә булса бармы икән аның?..

Дилүсә исә яшь бригадирны күз алдына китереп бара иде. Абау, бигрәк каудар, бигрәк сөмсере коелган инде үзенең. Әллә ни булган диярсең. Юл булгач, аның ул-бу җире ватылмый-җимерелми тормыймы да Текә Ярда беренче рельс алыштыруларымы? Ә бәлки әле аның атасына булган ачуы бетмәгәндер? Әнисе әйтә бит, сүзгә килешкән көнне бик ачуы чыкты, ахрысы, былгадирыбызның, рәтле-башлы исәнләшми йөри дип. Әле дә әнә чытык йөз белән генә карап алды бая Дилүсәгә. Бәрәч, өйләренә кергәч тә исәнләшмәде түгелме соң әле? Әллә Дилүсә почмак якта булып, аның кергәч тә баш какканын күрми калдымы? Әйе, аның шундый гадәте дә бар бит, монысы инде, шәт, шәһәрчә исәнләшүнең, бәлки, бер төредер. Каршыңа җиткәч кенә, үрә катып баса да, авыз тутырып «исәнмесез-саумысез» диясе урынга, баш кына иеп китеп бара Зәкәрия.

Дилүсә бүген бригада белән чыгарга атасыннан үзе сорады. «Мунчадан соң әнкәйгә ярамас»,– дигән булды. Дилүсә никтер шушы юл эшен үз итә, үз күрә шул. Бигрәк тә поезд каршыларга, аларны ерак, билгесез тарафларга озатып калырга бик ярата ул. Текә Ярда ике көнгә бер тукталган пассажир поездын ул аеруча бер өмет белән, түземсезләнеп көтеп ала торган иде элек. Нинди генә эше булмасын, аны каршыларга йөгереп юл буена чыга, кул изәп озатып кала иде. Поездның төрле сәбәпләр аркасында Текә Ярда тоткарланып торуы исә аның өчен зур шатлык була иде. Андый чакта бигрәк тә җәй көннәрендә яшел, затлы вагоннарда баручы яшьләр җиргә сикерешәләр, биек кыя тауларга күтәрелеп карый-карый, сокланганнарын, кызыксынуларын яшерми, арлы-бирле йөренгәләп алалар иде.

– Аһ, бу текә тау… Аһ, бу кыялар… – диешәләр.

Кайберсе, Дилүсә янына килеп, аны-моны сораштырган, кызыксынган була. «Әй чибәркәй, әйдә, алып китәм үзеңне еракка!» – дип үртәп тә куйгалыйлар. Әйе шул, соңгы вакытларда аңа: «Әй чибәркәй!», «Ии сипкелкәй»,– дип эндәшеп, күңелкәен җилкендереп узучылар да булгалый башлаган иде. Яисә читләтеп, яшертен бер соклану белән бер читтән төбәлеп карап торучыларны да кыз күңеле сиземли иде. Ул вакытлар Дилүсәгә хәзер бала чагының кызыклы уенын искә төшергән татлы төш кебек тоелдылар. Ераклаша барган поезд артыннан чайкалучы ул җем-җем утлар аны хыялый балачактан аерып әллә кая, читкә алып киттеләр шул. Оҗмах кебек Текә Ярыннан аердылар. Ә бит рәхәт чаклар монда да күп булган икән. Әйе, кем уйлаган, дүрт-биш ай үтмәстән Дилүсә бу кечкенә разъездын шулкадәрле дә сагыныр дип! Зур шәһәргә, олы дөньяга барып «олакса», ул аны бөтенләй дә исенә төшермәс кебек тоелган иде. Баксаң, шушы моңсу гына разъезд да үзен шулай сагындырта икән бит! Зур калада да берьялгызың булгач, шулай ук моңсу да, ямансу да була икән ләбаса.

Дилүсә, шуларны уйлый-уйлый, бригада алдыннан атлый. Беленер-беленмәс кенә ике җеп булып сузылган юл аның саен озыная, алга йөгерә, ашыктыра.

Җил улый да улый. Ишелеп кар ява. Бар дөнья тәмам караңгыланды. Инде юл буенда гүләп торган баганалар да күренмәс булдылар. Хисмәт, җилгә каршы булса да, Текә Яр ягына озаклап карап ала. Төн һәм буран аша хәтта Кыя тау да күренми башлады. Хисмәт сәгатьтән артык инде бер урында таптана. Ул әле бияләен бияләйгә суккалап ала, әле арлы-бирле йөренгәләп килә. Шулай да үзе «тапкан» чатак рельс яныннан бик ераклашмый. Еракта поезд уты күренү белән фонарен болгарга, аларны туктатырга керешә. Аннары вагоннар астына ук иелеп, сынып төшкән рельс кыйпылчыгын көрәге белән бастырып тота да бу хәтәр җирдән поездларны җай гына үткәреп тора. Яхшырак ишетер өчен, ул бүрегенең бер колакчынын күтәребрәк куя, тәгәрмәчләр таптый-таптый ямьшәеп беткән көрәгенең сабын, ычкынмаслык итеп, ике куллап тота да машинистка:

– Әйдә, пошёл! – дип кычкыра.

Башта әкрен генә хәвефле урынга килеп кергән тәгәрмәчләр тора-бара ашыга башлыйлар, көрәк астындагы кыйпылчык менә-менә сикереп чыгар сыман була. Хисмәт исә, тешләрен шыгырдата-шыгырдата, бил сызлавын онытып, озын составның үтеп беткәнен көтеп, шулай кырыкка бөгелгән килеш басып торырга тиеш. Арткы вагоннар берсе артыннан берсе сикерә-сикерә үтеп киткәндә инде, ул башы әйләнеп егылыр дәрәҗәгә җитә.