Ленар Шәех - Үзем белән очрашу

Бүгенге көндә Якутиядә яшәүче татарларның бер өлеше – килеп эшләүчеләр. Алар туган авылларында йорт салалар, Казанда фатир алырга җыеналар һәм балаларын шунда укыталар. Төп максатлары – акча эшләү һәм кире кайтып китү. Биредә сирәкләр генә кала. Күбесенчә Кукмара, Саба, Мамадыш районнарыннан һәм Башкортстаннан киләләр.

Хәзер районда 1 меңнән артык татар яши. Шулкадәр үк башкорт, аннары кыргызлар, азәрбайҗаннар, казахлар, кабардиннар, таҗиклар бар. Татар-башкорт җәмгыяте эшли, Сабантуйлар үткәрелә, мәчет бар.

Кем Якутиядә эшли, шуларга отпуск ике мәртәбә артыграк бирелә, шуңа күрә килеп эшләүчеләр ике айга туган якларына кайтып китәргә тырыша. Поезд юлының бәясе ике елга бер түләнә, шуңа, бер ел ялсыз эшләп, дүрт айга отпускка кайтып китүчеләр дә бар.

– Киләчәктә иҗат өлкәсендә нинди проектларны тормышка ашырырга телисез?

– Бүгенге көндә мин татарларның Якутия тарихындагы роле буенча материаллар җыям. Димәк, кайчан да булса «Якутия татарлары» дигән китабым чыгачак.

– Язучылар даирәсе белән аралашасызмы?

– Якутия Язучылар берлеге белән тыгыз элемтәдә торабыз. 2001 елда районда Россия Язучылар берлегенең күчмә утырышы булды. Китапларымны күрделәр дә шул ук елны берлеккә кабул иттеләр.

– Казанга, Татарстанга еш кайтасызмы? Күченәсегез килмиме?

– Әни исән чакта ешрак кайтыла, озаграк торыла иде. Әти дә, энекәш тә Шәмәрдәндә яши, сеңлем – Казанда. Монда мин берүзем калдым.

Заманында Казаннан фатир да алган идек, хәзер саттык. Мин үземнең якут татары икәнлегемне яхшы аңлыйм. Монда тудым, бар гомерем шушында дигәндәй. Дүрт кызым үсеп килә…

Алмазлы төбәк тарихын өйрәнсен өчен, Якутиягә килеп, татарны тудырганнар. Шулай килеп чыга бит инде.

– Якутларның татарларга мөнәсәбәте яхшымы?

– Алар безнең кебек үк төрки халык бит инде. Тамырлар уртак булгач, бер-беребезне яхшы аңлап эш итәбез.

– Татарлар – хезмәт сөючән халык, якутлар нинди?

– Якутлар, нигездә, сәнәгать предприятиеләрендә эшләмиләр. Алар күбрәк – укытучылар, табиблар, ягъни зыялы катлау.

– Әңгәмәгез өчен бик зур рәхмәт, Ришат әфәнде! Эшегездә уңышлар юлдаш булсын!

Татар – төрле өлкәләрдә зур уңышларга ирешкән халык. Аны һәр җирдә беләләр, таныйлар, хөрмәт итәләр. Шулай да элекке заманнарда Казанның зәркән үзәге булганын бар кеше дә белеп бетерми. Бигрәк тә XVIII–XIX гасырларда биредә зәркәнчелек сәнгате иң югары дәрәҗәгә күтәрелә. Бу Идел буе Болгар дәүләте, Алтын Урда һәм Казан ханлыгы чорыннан килгән гореф-гадәтләрнең Россия канаты астына күчкәч тә дәвам итүен күрсәтә. Без ул чорда татар зәркәннәре ясаган әйберләрне төрле дәүләт музейларында, шул исәптән Санкт-Петербургтагы Эрмитажда күрә алабыз. Алар бөтен ил күләмендә дан тоткан, күпләп таралган.

Кызганыч, XIX гасыр ахырында безнең зәркән сәнгатенә нокта куела, һәм бүгенге көнгә кадәр татар зәркәнчелеге үткән юлны тәфсилләп тасвирлап бирүчеләр юк.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.