Набира Гиматдинова - Үзем генә беләм…

Ә сандык төбендә саба җилләре исә. Ичмасам, җавап тотасы көннәре дә якынлаша: әнкәсе өй тутырып кунаклар җыя. Бик кадерле әйберен табынга чыгарам дип, бичара ана сандык капкачын күтәрсә… ак төргәк буп-буш!

Ул чакта Әнәсне сүкмәделәр. Аңа «Шикәр Әнәс» дигән кушамат кына ябышып калды. Инде кушамат та Җаббаровның чабуыннан ычкынып бара иде, кайсыдыр мәрхәмәтсезе аны яңартып, янә чабуга тагып җибәргән, рәссамнар йортындагы стена газетасына карикатура ясап элгән иде. Имеш, адәм кыяфәтендәге шикәр белән Җаббаров остаханәдә тарткалаша. Берсе әйтә «минем рәсем» ди, икенчесе «минеке» ди.

– Кемнең иҗат җимеше бу? – диде тәне кызыша башлаган Әнәс.

Ирек Сәлимов, авызын ерып:

– Әлфия ясады, – диде. – Шәп эләктергән, малай! Син бит үзең, шикәр урлашуым аркасында гына рәсем белән мавыктым, дигән идең. Шуларны Әлфиягә сөйләгән идем, тәгәрәп көлә!

– Ахмак! – диде Әнәс шаркылдаган дустына. – Еларга туры килмәгәе.

– Йә, йә, кайнар баш! Әлегә хәтле шаяртуларны күтәрә идең түгелме?

– Хәзер юк! Мәгънәсен тапмыйм. Чөнки әсәрләрем премиягә тәкъдим ителгәч кенә, тозсыз шаярта башладыгыз! Һәммәгез дә тырнак астыннан кер эзли.

Ирек – стена газетасының редакторы, аклана башлады:

– Мин… мин синең талантыңа шикләнмим, Әнәс. Мин…

– Йә, җитәр. Йөрәкне үтмәс пычак белән җәрәхәтләдең дә тегәрҗепсез генә ямап азапланасың! Каны саркыган яраларга без инде күнеккәнбез! – дип бүлдерде аны Әнәс. – Әлфияңә миннән ялкынлы сәлам тапшыр. Ләкин бик очынмасын, шуны да әйт!

– Гаҗәп хәтерле кыз икән Әлфия, ун елдан соң таныган безне! Сез өчәү, ди, безнең Алтынай ярында ял иттегез, ди. Син Алтынайны онытмадыңмы? Хәтереңдәме, Барыйны, синең белән мине Хәбиб абый чакырды да: «Оланнар, бүлмәдә генә бикләнеп ятсагыз, сездән рәтле сурәтче чыкмас, авылларда йөреп кайтыгыз», – диде. Син генә киреләнгән булдың, Мәскәүдәге дустым ял итәргә дәшә, дидең. Көчкә үзебез белән иярткән идек сине.

– Мин түгел, сез миңа ияргәнсездер, – дип төзәтте Җаббаров.

– Йә, без иярдек алайса. Хәтерлисеңме, без килеп төшкәндә, кич иде, кырый йорттагы өйдә кызлар аулак өй уздыра, моңлы итеп җырлаулары ачык тәрәзәдән урам якка ишетелә иде. Син: «Их, магнитофон булса», – дип, өйнең нигезенә утырып тыңладың.

– Хәтерләмим, Ирек. Парижга сәяхәт дисәң, рәхим ит, онытмадым. Мәскәү артындагы ял йорты да истә. Ә син һаман ниндидер Алтынай белән саташасың. Ил-дөньяда әзмени андый авыллар!

– Әлфия өчен син тулы бер хатирә, Әнәс!

– Харап икән! Безләргә нинди дәрәҗә! – дип, Җаббаров башын артка ташлап көләргә тотынды: – Мәзәк, билләһи! Мин мәзәкне кичерәм, Ирек. Әйдә минем остаханәгә киттек! Шикәр кабып, биш йолдызлыны эчәбез.

– Кыстама, теләсәң, Әлфияне чакыр.

– Әллә чакырмас, куркыр дисеңме? Хәзер, тукта. – Җаббаров, канатланып, чолан бүлмәсенең ишеген шакыды. Кичәге төсле бәреп кенә ачарга инде ярамый иде.

– Асылова иртәнге якта берәр сәгать эшләде дә авырып кайтып китте, – диде тавышка йөгереп чыккан Мәликә ханым. – Сөенче! Сиңа хат биреп калдырды. Мә, укы.

Җаббаров шикләнеп кенә конвертны ачты.

«Исәнме, Әнәс! Беренче хатыма җавабың йә ачу булып, йә шатлык булып күңелеңдә генә сакланадыр. Шулай да мин дөрес хат яздым дип уйлыйм. Кичә син дуамалланып архив ишеген ачтың да күз алдымда эреп югалдың. Чын үзең түгел, шәүләң генә булды, ахры, сызылып алдыма төштең тә эредең. Нигә кердең? Куркам мин синдәй сүзсез кешеләрдән! Ишетәсеңме, куркам! Әгәр теләсәң, мин сине күңелемдә йөрткән дөньямнан да сызып ташлыйм. Сагындырып, юксындырып яшәгән кешеләремне мин шунда җыя идем. Җыям да, берәм-берәм барлап, сөйләшеп йөрим. Ничек кадерле алар минем өчен!..»

«Кадерле булсам бәйләнмәс идең, җүнсез кыз. Матур сүзләреңнең төбендә мәкер ята! Син чагарга җай эзлисең. Син – җиз елан. Тик ашыкма, мин дә елан аулаучы бит…»

– Нишләтим бу бәйләнчекне? – Җаббаров шулай да эшне кайдан башларга белми өзгәләнә иде. – Нишләтим? – диде ул, ирексездән Сәлимовны якасыннан селеккәләп. Әйтерсең, аны тотып селкегәч, соравына җавап табыла иде.

– Җиб-бәр! – диде Ирек, буылып. – Дусмы син, дошманмы?

Соңгысы да табышмак. Үсенә-үсенә Җаббаров җан дустыннан ераклаша, ике арада әкрен генә упкын хасил була, җае туры килгәндә, һәр икесе, бер-берсенең йөрәгенә төбәп, ук атудан да оялмый иде.

– Яза да яза, кәгазь генә түзсен! – диде Әнәс, хатны кисәкләргә ерткалап. – Син ачуланма, шөрепләреңне коймадым бит. Киңәш бир. Әлфияңнең эзәрлекләвеннән ничек котылыйм? Чебен дулап тәрәзә ватмаса да, безелдәве эчне пошыра.