Анка Упала - На заснежаны востраў

– Эх, Мацільда, – наракаю я. – Я думала, ты лепей.

Дзіўна, але суседка прыехала гэтак, як і абяцала, у суботу вечарам. Калі я вярнулася з прагулянкі а палове на дванаццатую, Мацільды ў пакоі не было, але на стале ў нас з’явілася вялікае люстэрка ў срэбнай раме з завітушкамі. Мацільдзіна вялікая дарожная торба стаяла на ложку.

Мацільда любіць рэчы: вопратку, абутак і розныя інтэр’ерныя штукі, у яе куча ўсяго. Як па мне, хай сабе, але бацькі яе гэтым троляць. Мацільда бурчыць:

– Мая мама дык абураецца, што я шмотачніца. Яна ненавідзіць мяне!

Не прыбраўшы торбы і камп’ютара з ложка, Мацільда так і ўклалася спаць, калі прыйшла дахаты а трэцяй ночы – заснула як была, у джынсах.

Нядзельнай раніцай без дваццаці дзесяць яна прачнулася кудлатая, як Кузя, паднялася, задаволена паказала мне падаўжальнік для разеткі, які прывезла з дому, – і залегла назад у ложак.

Іду на кухню смажыць сабе тосты з белага хлеба, які, мне падарыла Ніна. Ёй яго ў вялікай колькасці прывозіць сябар, эмігрант з Сірыі, які працуе кіроўцам. Сур’ёзных страў я не гатую, бо на агульнай кухні не пачуваюся нязмушана.

Калі рабіла сняданак, зайшоў Каспер – мажны, але рухавы хлопец з вусікамі, бародкай і выстрыжанымі скронямі. Напрыканцы нашага першага тыдня ў інтэрнаце, калі адна вясёлая кампанія (не будзем паказваць пальцам, чыя менавіта) пакінула кухню бруднай, а падлогу такой ліпкай ад віна, што пры хадзе па ёй чамкалі пантофлі, Каспер прыбраўся і вымыў падлогу, нягледзячы на тое, што было не ягонае дзяжурства. Я тады яму падзякавала. Сёння ён паказаў мне пачак кавы і сказаў, што гэта ён купіў, але яе шмат, і я магу браць, калі захачу.

Каспер пацікавіўся, як я баўлю выходныя, прынёс фільтры для кававаркі, уключыў яе і пайшоў. Кава зварылася, але яго не было. Ягоную шведскую я кепска разумею: гаворыць ён хутка і адрывіста, быццам булькоча чайнік, і забывае пераходзіць на англійскую, калі я прашу, а можа, кепска яе ведае. Так што я не ўцяміла, ці ён мне прапаноўваў зварыць той кавы. Пайшла з кухні ў разгубленасці, папіўшы гарбаты з лімонам.

Мацільда зноў заснула. Я апусціла жалюзі і зачыніла дзверы звонку. Спі, дзіцёнак з начным ладам жыцця, што з табой зробіш. Першы раз такога сустракаю.

Шведскія падлеткі і моладзь размаўляюць на сваёй шведскай мове. Я нават чула аднойчы, як старэйшыя дарослыя абураліся: “Гэта здзек з мовы, бо яна робіцца падобнай да мыкання!” “Дзяўчына” па-шведску – “ шэй ”. Але калі ты хочаш гучаць крута, як учора вяшчала мне Мацільда, валяючыся на ложку, трэба казаць, напрыклад, “ гэ́ры ”. Некаторыя гутарковыя выразы я ўжо ведаю і тут жа зляпіла прыклад, як я цяпер буду размаўляць: “ Ё мэ, гэ́ры ”, што можна перакласці як “Я тэж, чувіха”. Мацільда рагоча – так і трэба гаварыць!

Дала ёй тады ж сто дадэнамінацыйных беларускіх рублёў і адну новую капейку.

– Што я магу на іх купіць? – пытаецца.

– Нічога, – адказваю.

– Oh, I’m a rich bitch!

Па дарозе з крамы я назбірала смачных яблыкаў каля бібліятэкі. З яблынь ля школы таксама яблыкі годныя, але бібліятэчныя найсмачнейшыя. Школьныя – круглыя бела-ружовыя ў крэсачкі, скурка на іх бліскучая і тоўстая. Чым драбнейшыя – тым смачнейшыя. Бібліятэчныя – дзіўнай кубічнай формы, з матавай далікатнай скуркай і роўнай зеленаватай афарбоўкай.

Яблыневыя сады гнуцца пад ураджаем. Нейкія добрыя людзі выставілі пры дарозе два папяровыя пакеты, поўныя чырвоных яблыкаў, для пачастунку. Шкадую, што не пакаштавала.

Падыходжу да школы, гляджу – на прыпынку тусуецца Мацільдзін прыяцель Франк і сама Мацільда сядзіць аўтобуса чакае. Эх, думаю, зноў кудысьці суседка навастрылася, давядзецца мне ўсё ж самой смецце выносіць, бо неяк несумленна пакідаць яго тым, хто за намі дзяжурыць.

Пасля абеду выходжу са смеццевымі пакетамі з інтэрната і нос у нос сутыкаюся з Мацільдай. Яна сумелася. Я кажу:

– Там яшчэ адзін мех смецця ляжыць. І ты ж яшчэ можаш у калідоры прыбрацца.

Як Мацільда прыбіралася, я не сачыла, пайшла зададзены назаўтра раздзел рамана дачытваць. Але паспела заўважыць, што яна пыласосіла ў калідоры. Меха са смеццем таксама няма, і туалетную паперу, якая скончылася, нехта невядомы – зуб не дам, што Мацільда – заправіў. З горам папалам падзяжурылі. Наступнае дзяжурства толькі праз тры тыдні.

Увечары я насалоджваюся спакоем і ляжу ў ложку, а Мацільда паскакала ў Стакгольм у кіно.

Дарэчы, калі Увэ ласкава зрабіў для мяне кароткую экскурсію па Яблычным горадзе і звазіў да крамы, больш за ўсё хваліў ён мясцовы кінатэатр, “лепей за які няма ва ўсёй Швецыі”. “А праграма там якая цудоўная!” – казаў Увэ. На тым жа тыдні Ніна схадзіла ў той кінатэатр з дачкой на мульцік і потым смяялася з майго пераказу водгукаў Увэ, бо кінатэатр зусім маленькі, амаль цацачны, а больш нічога ў ім незвычайнага няма. Потым высветлілася, што Увэ нехта накшталт прэс-сакратара гэтай кіношкі. Як-небудзь трэба і мне наведаць гэты найлепшы ў Швецыі кінатэатр.