Cəfərzadə Əzizə - Bir səsin faciəsi

– Bir də can yandıran görür-eləyir, can yandırmayan görmür-eləmir.

– Xanımın pişik balasıynan işüvüz olmasın. Ağlayar, gözünün sürməsi gedər.

– Ha-ha-ha.

– Sürməyə bax! Reyhan gözünə bax! Pişik balasının xanımlığı getdi. Taxtdan düşdü. Oldu bizim birimiz. Anası indi güldü, sənəmdi, qızı Reyhan.

– Bəsdi. Bəsdürün! Ağzuvuza qadağa verin. Başınızın üstündə Allah var. Dövrənizdə adamlar. Ayıbdı, günahdı axı.

– Kimdən ayıbdı, a-a-az? Xanımın özünün ağlı başına gəldi. Başa düşdü ki, bu qız orda qalası döyül. Günün birində ağa balası təcrübə keçər.

– Bəsdürün, dedim. Qızın… Uşağın yanında abırsız-abırsız danışmayın.

– Mən nə deyirəm ki? Nə abırsız söz dedim? Dedim ki, ağanın oğlu.

– Dedim sənə, bəsdi!

– A-a-az, nə bəsdi-bəsdi salmısan? Sən də bizimçün xanım olmusan? Başımızın ağasısan? Nə dedim mən o köpək qızına? Atasın söymədim, anasın söymədim. Neynədim mən o canı yanmışa? Döymədim, qarğımadım. Mən o ciyəri çıxmışa öl demədim, it demədim, alışıb yanasan, demədim. Mən o qarabaxtın, kəmbaxtın balasına, balon qabağıva döşənsin, demədim, qapılardan qovulasan, əl açasan, demədim. Nə dedim?

– Usan axı… Sicilləmə sözləri düzmə bir-birinin dalıycan, mıncıq düzən kimi. Nə istəyirsən camaatdan?

– Qızlar! Düz deyir, bəsdi, dağılışın işinizə. İndi xanım xəbər tutar ki, yeyib-içəndən so-ora bir saat da naqqallıq eləyirsiz, deyər yalları artıq düşüb, qudurublar.

– Hə, vallah, düz deyirsən.

Belə hallarda ən əvvəl durub bayıra cuman, işinə-gücünə girişən Gülsənəm olurdu. Elə Reyhan da ondan geri qalmırdı. Beləcə, böyüyürdü. Hərdən-hərdən həyət-bacada bir iş tutanda, xanım görəndə:

– Necəsən, pişik balası? – deyəndə başını aşağı salıb dillənə bilmirdi.

Xanım əlini ona tərəf uzadanda tez bu əli tutub öpür və qaçırdı, hərdən-hərdən əlində bir şey xanımın otağına göndəriləndə bundan betər olurdu. Qız bu otaqda elə günlər keçirmişdi ki! Onun ürəyində elə arzular doğmuşdu ki! Elə bilmişdi ki, dövran belə keçəcək. Xanım özü onu böyüdəcək. Amma… Amması yoxdu ki. Sonralar başa düşmüşdü ki, o xanım üçün, xanımın sevimli balası üçün oyuncaqdan, elə ad qoyduqları kimi pişik balasından başqa bir şey deyilmiş. Bir şey deyilmiş. O zaman uşaqlıq illərində xanımın yanında böyüyəndə çox şey öyrənmişdi. Xanımın kitabları var idi. Hərdən-hərdən keyfi, xüsusilə, duru olanda xanım ona qara tanıtmışdı. Xanım onun həvəsini görüb bəzi-bəzi sözlərin necə yazılmağını, necə oxunmağını öyrətmişdi ona. Qara tanıyırdı qız. Təkdənbir yazmaq da bilirdi Reyhan. Amma nə olsun ki? Onun yazı-pozu bilməsi də, qara tanıyıb oxuması da, bəzən qulluqçu və nökərlərdən birinin əlində kağız gəlib, “Ay bala, ay İreyhan, gör, bura nə yazıb göndəriblər, ba-aşuva dönüm?” – deyə müraciət eləməsi də. Bütün bunlar hamısı, xanımın köhnə-küləsindən geyim-kecimi, ən vecsiz paltarın belə ona yaraşması, söz deyəndə yanaqlarının dağ laləsi kimi qızarması hər şey. Hər şey… Bəzi kənizlərin paxıllığına səbəb olurdu. İş-gücə əvvəllər əlinin yatmamasını, “xanımlığa öyrəşib” – deyə ələ salanların dillərinin əzbəriydi. Alışandan sonra da ona öcəşir, sanki keçən xoş günlərinin acığını çıxırdılar ondan. Xüsusilə, Çəmən adlı biri vardı. Qıza göz verib, işıq vermir, gününü qara eləyirdi hər saatda. Elə ki qulluqçular bir yerə yığıldı, başlayırdı:

– Hə… Nə var genə, özünə belə sığal vermisən?

Reyhan da ixtiyarsız əlini alnına atıb qıvrım cığalarını şalının altına çəkəndə Çəmən hırıldayırdı:

– Hə… Hə… Telləndir cığalaruvu! Bu gün sabah… Daha az qalıb Ağa Səfər.

– Ay qız, bəsdi axı.

– Hə, nə bəsdi? Bu gün sabah Ağa Səfər… Bir az “oğlanlar bulağından” su içəndən so-ora nələr olacaq? Bilmirsiz, deyim: Xan öpəcək, xanım olacaq pişik balası. Hi-hi-hi… Pişik balası xanım olacaq.

– Ay qız… Çəmən…

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.