Джон Стэйнбек - Гронкі гневу

— Ну, колькі сёння?

— Зарабілі някепска. Тры даляры з паловай. Даўжэй бы тут затрымацца. З малых добрыя зборшчыкі выйдуць. Маці сшыла ім кожнаму па мяшэчку. Вялікія ім цягаць не пад сілу. Набяруць у свае і высыпаюць у нашы. Са старых кашуль сшыла. Добра працуюць — стараюцца.

Маці падышла да мяснога прылаўка, паднесла палец да губ, падзьмула на яго, засяроджана разважаючы.

— Я ўзяла б свіных адбіўных, — сказала яна. — Па чым яны?

— Трыццаць цэнтаў фунт, мэм.

— Дайце тры фунты. І яшчэ супавага мяса які-небудзь добры кавалак. Заўтра дачка мая зварыць. І бутэльку малака ёй. Яна страшэнна яго любіць. Чакае дзіцяці. Медсястра сказала ёй больш малака піць. Так, што яшчэ?.. Не, бульба ў нас ёсць.

З бляшанкай сіропу ў руцэ да яе падышоў бацька.

— Возьмем гэта, — сказаў ён. — Да аладак.

Маці нахмурылася:

— Ага, так, што ж… бяры. Вось яшчэ гэта палічыце. Так… лярду ў нас хопіць.

Падышла Руці з двума вялікімі пачкамі сухога таннага печыва — у запытальным позірку туга, і ад таго, ці кіўне маці галавой, ці адмоўна пакруціць ёю, туга гэтая магла перарасці ў роспач ці змяніцца радасным узрушэннем.

— Ма? — Руці падняла абодва пачкі, паказваючы іх і зверху і знізу, каб яны і маці спадабаліся.

— Пакладзі на месца…

У вачах у Руці затрымцела роспач. Бацька сказаў:

— Яны ўсяго па пяць цэнтаў. Малыя сёння добра папрацавалі.

— Што ж, — сказала маці, і ў вачах у Руці засвяцілася радасць, — добра.

Руці павярнулася і кінулася да выхаду. Па дарозе яна схапіла Ўінфілда і пацягнула яго на двор, у вячэрняе сутонне.

Дзядзька Джон памацаў пальцамі парусінавыя пальчаткі з нашыўкамі з жоўтай скуры на далонях, прымерыў іх, зняў і паклаў на месца. Потым спакваля наблізіўся да паліц са спіртным і паглыбіўся ў вывучэнне этыкетак на бутэльках. Маці заўважыла гэта.

— Бацька, — сказала яна і крутнула галавой у бок дзядзькі Джона.

Бацька няспешна падышоў да яго.

— Што, Джон, у горле перасохла?

— Ды не.

— Пацярпі да канца збору. Тады хоць бочкамі пі.

— А мне не к спеху, — сказаў дзядзька Джон. — Працую старанна, сплю добра. Сны мяне не мучаюць.

— Я бачу, ты вачэй не можаш адвесці ад бутэлек.

— Я іх амаль не заўважаю. Дзіўная рэч — хочацца ўсё ўсялякае купіць. Нават такое, што мне і не трэба. Вось, напрыклад, бяспечную брытву. Ці вунь тыя пальчаткі. Усё вельмі таннае.

— Бавоўну ж у пальчатках не збіраюць.

— Ведаю. Бяспечная брытва мне таксама без патрэбы. Але тут усё так выстаўлена, што, трэба табе ці не трэба, а так і падмывае купіць.

Маці крыкнула ім:

— Пайшлі. Цяпер у нас усё ёсць. — У руках у яе была сумка. Дзядзька Джон і бацька ўзялі кожны па пакунку. За дзвярамі іх чакалі Руці і Ўінфілд — вочы выпучаныя, твары ўспухлі ад набітага за абедзве шчакі печыва.

— Ну вось, цяпер вячэраць не будуць, — сказала маці.

Да лагера сыходзіўся народ. У палатках загарэліся ліхтары. З пячных труб валіў дым. Джоўды падняліся па сходках у вагон і прайшлі ў сваю палову. Каля печкі, у якой ужо гарэў агонь, сядзела на скрынцы Ружа Сарона. Жалезныя сценкі печкі распаліліся дачырвана.

— Малака купілі? — патрабавальна запыталася Ружа Сарона.

— Купілі. Вось.

— Дай мне. З самага поўдня не піла.

— Яна думае, што гэта як лекі.

— Мне нянечка так гаварыла.

— Бульбы нарыхтавала?

— Ага, аблупіла.

— Дык падсмаж яе, — сказала маці. — Я свіных адбіўных купіла. Нарэж скрылікамі на новую патэльню. І цыбулі туды. А вы, мужчыны, ідзіце памыйцеся і вядро вады прынясіце. Дзе Руці з Уінфілдам? Няхай і яны памыюцца. Мы ім купілі печыва, — сказала маці Ружы Сарона. — Кожнаму цэлы пачак.

Мужчыны пайшлі да рэчкі мыцца. Ружа Сарона нарэзала на новую патэльню бульбы і перамяшала яе канцом нажа.

Раптам канец брызентавай занавескі задраўся, і ў палову Джоўдаў зазірнуў тоўсты спацелы твар.

— Ну, як сёння ў вас, місіс Джоўд?

Маці абярнулася.

— А, гэта вы! Добры вечар, місіс Уэйнрайт. Зарабілі добра. Тры даляры з паловай. Дакладней — тры пяцьдзесят сем.

— А мы — чатыры даляры.

— Правільна. У вас народу больш.

— Ага. Джанас на вачах падрастае. У вас, я бачу, сёння свіныя адбіўныя.

Уінфілд прашмыгнуў у дзверы.

— Ма!

— Памаўчы хвілінку. Так, мае мужчыны любяць адбіўныя.

— А я бекон падсмажваю, — сказала місіс Уэйнрайт. — Чуеце пах?

— Не. У мяне цыбуля ў бульбе — усё перабівае.

— Ой, падгарэла! — крыкнула місіс Уэйнрайт, і галава яе знікла.

— Ма, — зноў сказаў Уінфілд.

— Ну, што табе? Аб'еўся печыва?