Robin Hobb: Czarodziejski Statek

– Że powinieneś w swoim zachowaniu kierować się nakazami Sa, nie zaś tym, co robią inni. – Chłopiec odpowiedział szczerze, jednak w chwilę później spuścił oczy. – Wiem, że nie mam prawa przypominać ci o takich postawach.

Berandol był zbyt zamyślony, aby poczuć urazę.

– Jeśli jednak zastosuję się do przykazań Sa, a serce podpowie mi, że człowiek nie potrafi oceniać innych w sposób Sa, czyli z absolutną sprawiedliwością i miłosierdziem, wtedy dojdę do wniosku, że… – Mówił coraz wolniej, jak gdyby kolejne myśli niechętnie pojawiały się w jego głowie. – Dojdę do wniosku, że albo nasi wędrowni kapłani obdarzeni są głębszą duchowością niż ja, albo że nie mają większego ode mnie prawa oceniać innych. – Wzrok Berandola wędrował wśród jabłonek. – Czy to możliwe, żeby cała jedna gałąź naszego zakonu istniała bezprawnie? Czy nie jest nielojalnością już choćby to przypuszczenie? – Młody kapłan spojrzał z zakłopotaniem na stojącego u jego boku chłopca.

Wintrow uśmiechnął się pogodnie.

– Jeśli człowiek myśli zgodnie z przykazaniami Sa, na pewno się nie zagubi.

– Zastanowię się nad tą kwestią. – Berandol z westchnieniem zakończył temat, po czym posłał swemu towarzyszowi spojrzenie pełne prawdziwej miłości. – Błogosławię dzień, w którym stałeś się moim podopiecznym, chociaż po prawdzie często się zastanawiam, kto z nas dwóch jest uczniem, a kto nauczycielem. Będę za tobą tęsknił.

Nagły niepokój pojawił się w oczach chłopca.

– Tęsknił? Czy wyjeżdżasz? Tak szybko wezwano cię do obowiązków?

– Nie mnie. Powinienem był przekazać ci tę nowinę wcześniej, ale jak zawsze twoje słowa poprowadziły moje myśli daleko od punktu wyjścia. Nie ja wyjeżdżam, lecz ty. Dlatego właśnie dziś cię odszukałem. Musisz się spakować, ponieważ zostałeś wezwany do domu. Twoja babka i matka powiadomiły nas, że twój dziadek jest umierający. Obawiają się, że lada chwila dokona żywota. – Widząc smutek na obliczu chłopca, dodał: – Przykro mi, że przekazuję ci tę informację tak wprost. Rzadko mówiłeś mi o swojej rodzinie. Nie zdawałem sobie sprawy, że jesteś tak bardzo związany z dziadkiem.

– Nie jestem – odrzekł po prostu Wintrow, – Prawdę powiedziawszy, ledwie go znam. Kiedy byłem mały, bardzo często przebywał na morzu, a gdy wracał do domu, stale mnie przerażał. Nie okrucieństwem, ale… wewnętrzną siłą. Wszystko, co go dotyczyło, zawsze wydawało mi się zbyt ogromne: od jego głosu po brodę. Już w dzieciństwie ilekroć podsłuchałem, co mówią o nim inni ludzie, uświadamiałem sobie, że traktują go jak żywą legendę albo bohatera. Nie przypominam sobie, żebym choć raz nazwał go dziadziem lub choćby dziadkiem. Kiedy przybywał do domu, miotał się po pokojach niczym północny wicher i przeważnie ukrywałem się przed nim, zamiast cieszyć się jego obecnością. Czasem musiałem przed nim stanąć, a wówczas… to jedyne, co pamiętam… ciągle pytał, dlaczego jestem taki mały. “Dlaczego ten chłopak jest taki drobny? – grzmiał. – Wygląda tak jak moi synowie, tyle że jest o połowę od nich mniejszy! Nie karmicie go mięsem czy co? Nie jada wystarczająco dużo?” Potem przyciągał mnie do siebie i sprawdzał grubość mojego ramienia, a ja czułem się, jakby tuczono mnie na ucztę. W tamtych czasach stale się wstydziłem mojego niewielkiego wzrostu, czułem się winny… Odkąd oddano mnie do stanu kapłańskiego, nie widziałem dziadka, moje uczucia wobec niego wszakże się nie zmieniły. A jednak to nie dziadek mnie przeraża, nie boję się też czuwania przy jego łożu. Chodzi o podróż do domu, Berandolu. Tam będzie tak… hałaśliwie.

Kapłan skrzywił się ze współczuciem.

– Wydaje mi się, że zanim tu przybyłem, nie potrafiłem myśleć – ciągnął Wintrow. – W domu było zbyt głośno i zbyt ruchliwie. Nigdy nie miałem czasu na zastanowienie. Od chwili, gdy Nana wyrzucała nas rano z łóżek, aż do nocy byliśmy w ciągłym ruchu. Nana kąpała nas, ubierała, potem odbywaliśmy wycieczki, pobieraliśmy lekcje, jedliśmy posiłki, odwiedzaliśmy przyjaciół, przebierano nas, znowu coś jedliśmy… To trwało bez końca. Wiesz, że gdy przybyłem do klasztoru, przez pierwsze dwa dni nie opuściłem celi. Pozbawiony Nany, babci i matki, które stale mnie zaganiały do różnych zajęć, nie miałem pojęcia, co ze sobą zrobić. W dodatku, przez bardzo długi czas, ja i moja siostra stanowiliśmy dla nich jedność. “Dzieci” potrzebują drzemki, “dzieci” powinny zjeść obiad. Kiedy rozdzielono mnie z siostrą, wydawało mi się, że utraciłem część swojego ciała.

Berandol uśmiechnął się ze zrozumieniem.

– Więc takie jest życie Vestritów. Zawsze zastanawiałem się, jak żyją dzieci Pierwszych Kupców z Miasta Wolnego Handlu. Moje życie było zupełnie inne, choć równocześnie w pewnym sensie podobne. Pasaliśmy świnie, cała moja rodzina. Nie miałem niani, nie chodziłem na wycieczki, ale ciągle byłem czymś zajęty, wykonując rozmaite posługi. Patrząc wstecz, muszę powiedzieć, że przez większość naszego czasu po prostu żyliśmy. Jedliśmy, dopasowywaliśmy się do innych, zajmowaliśmy się świniami… Zdaje mi się, że moja rodzina lepiej opiekowała się świniami niż dziećmi. Nikomu nawet nie przyszłoby do głowy oddać dziecka do stanu kapłańskiego. Potem moja matka zachorowała, a wtedy ojciec złożył obietnicę, że jeśli żona przeżyje, przeznaczą jedno z dzieci Sa. Matka przeżyła, a mnie odesłano; najmniejszego z całego rodzeństwa, z jednym ramieniem krótszym od drugiego. Jestem pewien, że to była ze strony mojej rodziny ofiara, lecz nie tak wielka, jak oddanie jednego z moich wysokich starszych braci.

– Miałeś krótsze ramię? – spytał zaskoczony Wintrow.

– Tak. We wczesnym dzieciństwie upadłem na rękę i ramię goiło się przez długi czas, a kiedy się zrosło, nie było tak silne jak drugie. Na szczęście kapłani mnie wyleczyli. Zostałem wyznaczony do sadu wraz z zespołem podlewaczy. Odpowiedzialny za grupę kapłan kazał mi nosić różniące się ciężarem kubełki. Cięższy niosłem słabszą ręką. Najpierw uważałem pomysł kapłana za szalony, przecież rodzice zawsze mnie uczyli, żebym posługiwał się głównie silniejszą ręką. To był mój pierwszy krok w świat przykazań Sa.

Wintrow na moment zmarszczył brwi, potem uśmiechnął się i wyrecytował.

– “Wystarczy, by najsłabszy z ludzi wypróbował swą siłę, a wtedy stanie się silny”.

– Właśnie. – Kapłan wskazał gestem długi, niski budynek przed nimi. Zmierzali do cel akolitów.

– Posłaniec przybył z dużym opóźnieniem. Będziesz się musiał szybko spakować i natychmiast wyruszyć, żeby dotrzeć do portu, zanim odpłynie twój statek. Czeka cię długi spacer.

– Statek! – Na twarz Wintrowa powróciło przerażenie. – Nie pomyślałem o tym. Nienawidzę morskich podróży. No cóż, nie zdołam inaczej dotrzeć z Jamaillii do Miasta Wolnego Handlu. – Po chwili chłopiec zasępił się jeszcze bardziej. – Mam iść do portu? Nie przygotowano dla mnie furmanki?

– A więc tak szybko wracasz do świata luksusów i bogactw, Wintrowie? – upomniał go Berandol. Kiedy speszony chłopiec zwiesił głowę, młody kapłan kontynuował: – Cóż, w liście napisano, że rodzina byłaby zadowolona, gdyby jakiś przyjaciel ofiarował ci swoje towarzystwo podczas pieszej wędrówki. – Ciszej dodał: – Podejrzewam, że twoja rodzina nie jest już tak zamożna jak niegdyś. Wojna Północna zaszkodziła wielu kupieckim rodzinom. Sporo ich towarów nigdy nie spłynęło Rzeką Kozią, innych nie udało się sprzedać. – Zadumał się, po czym ciągnął dalej: – A nasz młody Satrapa nie sprzyja Miastu Wolnego Handlu, jak to czynili jego ojciec i dziadowie. Tamci najwyraźniej sądzili, że tak odważni ludzie, którzy osiedlili się na Przeklętych Brzegach, powinni partycypować w hojnych skarbach, jakie tam znaleźli. Niestety, młody Cosgo myśli inaczej. Podobno uważa, że dostateczną nagrodą za ryzyko, które twoi przodkowie ponosili przez długi czas, są wspaniale zasiedlone Brzegi i brak dawnych niebezpieczeństw. Młody Satrapa nie tylko narzucił im nowe podatki, ale darowuje swoim ulubieńcom po kawałku ziemi w pobliżu Miasta Wolnego Handlu. – Potrząsnął głową. – Złamał słowo swoich dziadów i utrudnia życie przedstawicielom ludu, który zawsze był mu wierny. Z pewnością nie wyniknie z tego nic dobrego.