Harry Turtledove: Imperator Legionu

Trybun dał znak trębaczom. Legioniści stanęli na baczność, a Marek wydał im rozkazy:

— Niektórzy z was zapewne sądzą, że uda się im wymknąć i nigdy nie zostaną złapani — dodał na koniec. — Może mają rację. Radzę jednak pamiętać, co was czeka za murami. Niedługo byście się cieszyli wolnością.

Zapadła cisza, którą przerwał ryk Gajusza Filipusa: „Spocznij!”. Żonaci mężczyźni rozeszli się po mieście. Kawalerowie zostali, by czekać na ich powrót. Niektórzy ruszyli ku kobietom zgromadzonym przy bramie. Najwyraźniej chcieli zmienić status; na stałe lub na trochę. Gajusz Filipus uniósł brew i spojrzał pytająco na Skaurusa. Trybun wzruszył ramionami na znak, że nie ma nic przeciwko temu, by żołnierze znaleźli sobie pocieszenie.

— Minucjuszu, pójdziesz z Helvis i ze mną? — zapytał. — Erene pilnuje Malrika.

Legionista uśmiechnął się szeroko.

— Tak, panie. Jestem pewien, że ucieszy się na mój widok, mając na głowie trójkę dzieciaków. Zawsze to będzie dla niej ulga i miła odmiana.

Marek zaśmiał się i przetłumaczył Helvis jego słowa. Między sobą Rzymianie rozmawiali przeważnie po łacinie.

— Nawet nie wiesz, ile racji jest w tym, co mówisz — powiedziała Helvis do Minucjusza, wywracając oczami.

— Ależ wiem, moja damo — odparł legionista, przechodząc na videssański. — Na małej farmie, na której dorastałem, byłem najstarszy z ośmiorga dzieci, nie licząc dwójki, która umarła w niemowlęctwie. Nie mam pojęcia, kiedy moja matka spała.

Nawet w ciężkich czasach niektóre rzeczy w Khliat nie zmieniały się. Kiedy Helvis, Marek i Minucjusz szli przez miejski rynek, musieli torować sobie drogę wśród gołębi, kosów i wróbli, które robiły harmider wokół straganów ze zbożem. Ptaki były pewne, że nie zabraknie im jedzenia i czuły się bezpiecznie.

— Wkrótce zmądrzeją — stwierdził Minucjusz, omijając gołębia, który nie chciał mu ustąpić drogi. — Przyjdzie oblężenie i przez pierwsze dni będzie dużo wykwintnych pieczeni. Potem ptaki zrozumieją, że dobre czasy się skończyły, i człowiek nie zbliży się do żadnego na odległość pięćdziesięciu kroków.

Na rynku nadal siedzieli żebracy, choć wyglądało na to, że co sprawniejsi udali się w bezpieczniejsze strony. Minucjusz pogrzebał w sakiewce, żeby dać parę groszy chudemu, siwobrodemu starcowi z jedną nogą, który rozłożył się przed otwartymi drzwiami szynku.

— Dasz mu złoto? — spytał Marek zaskoczony widząc, że żołnierz wyjmuje małą monetę zamiast jednego z dużych miedziaków bitych w Videssos.

— Jakie złoto? To pieniądze tego gryzipiórka Strobilosa. Nic nie warte.

Stryjeczny dziadek Ortaiasa Sphrantzesa, Strobilos, był autokratą do czasu, kiedy przed czterema laty jego miejsce zajął Mavrikios Gavras. Bite przez niego pieniądze straciły na wartości jeszcze więcej niż za poprzednich biurokratycznych Imperatorów; „złota” moneta z jego pucołowatą twarzą była warta niewiele więcej niż pół miedziaka.

Minucjusz rzucił monetę żebrakowi, który chwycił ją w powietrzu. Rzadko otrzymywał takie datki. Skłonił głowę i podziękował Rzymianinowi po videssańsku z vaspurakańskim akcentem. Potem wsadził pieniądz do ust i wczołgał się do karczmy.

— Mam nadzieję, że staruszek sobie pohula — skomentował Minucjusz. — Chyba nie zostało mu już dużo czasu.

Skaurus spojrzał na niego podejrzliwie. Zaskoczyła go wrażliwość podwładnego, który był tak samo oddany legionowi jak Gajusz Filipus, choć brakowało mu lat doświadczenia starszego centuriona.

— Jeśli chcesz zobaczyć Erene tak bardzo jak ona ciebie — powiedziała wesoło Helvis — czekają was miłe chwile. Ona mówi tylko o tobie.

Brodata twarz włoskiego wieśniaka rozpromieniła się w uśmiechu, który złagodził twarde rysy.

— Naprawdę? — spytał ze zdumieniem i nieśmiałością piętnastolatka. — Przez ostatnie miesiące uważałem siebie za najszczęśliwszego człowieka na świecie… — i zaczął wychwalać Erene.

Słuchając go przez całą drogę do domku obu kobiet, Marek zrozumiał, skąd się wziął niespodziewany przypływ wrażliwości. Minucjusz zakochał się bez pamięci. Właściwie trybun poczuł ukłucie zazdrości. Helvis była wspaniałą kochanką, dobrą towarzyszką i do tego niegłupią kobietą, ale Marek nie odnajdował w sobie tego uczucia, którym promieniował Minucjusz. Owszem, był szczęśliwy, ale nie bez granic.

Cóż — powiedział do siebie — masz na karku czwarty krzyżyk, a Minucjusz skończył dopiero dwadzieścia dwa łata. Lecz czy rzecz w tym, że jestem starszy, czy też po prostu z natury chłodniejszy? Był dość uczciwy, by przyznać, że nie wie.

Helvis zdjęła z szyi klucz i otworzyła drzwi domku. W progu skoczył na nią Malrik, krzycząc: „Mama! Mama!”.

— Cześć, tato! — dodał, kiedy matka go podniosła i podrzuciła w górę.

— Cześć, chłopcze — powiedział Marek, biorąc go od Hełvis.

— Przywiozłeś mi głowę Yezda, tato? — zapytał Malrik, przypomniawszy sobie, o co prosił Skaurusa, zanim imperialna armia opuściła Khliat.

— Będziesz musiał poprosić o to Viridoviksa — odparł trybun.

Minucjusz wybuchnął śmiechem.

— Oto przyszły wojownik — powiedział.

Na dźwięk jego głosu z wnętrza domu dobiegł radosny okrzyk. Chwilę później zjawiła się Erene, krępa mała videssańska dziewczyna, która ledwo sięgała mu do ramienia. Rzuciła się na ukochanego, omal go nie przewracając.

— Spokojnie, kochanie, spokojnie! — powiedział Minucjusz, trzymając ją na długość ramienia. — Gdybym cię uściskał tak mocno, jak pragnę, wydusiłbym z ciebie dziecko. — Pogładził ją po policzku dłonią stwardniałą od miecza.

— Wszystko w porządku? — spytała Erene niespokojnie. — Nie jesteś ranny?

— Nawet nie mam zadrapania. Tyle się wydarzyło…

Marek zakaszlał sucho.

— Obawiam się, że to będzie musiało zaczekać. Erene, spakuj najpotrzebniejsze rzeczy i zawołaj dziewczynki. Chcemy wyruszyć z miasta przed zachodem słońca.

Minucjusz spojrzał na niego z naganą, ale był zbyt zdyscyplinowanym żołnierzem, by się sprzeczać. Spodziewał się protestów ze strony Erene, ale ona powiedziała:

— Jestem gotowa od dwóch dni. On… — ścisnęła Minucjusza za ramię — potrafi podróżować bez zbędnych bagaży i nauczył mnie tego.

— A ja — odezwała się Helvis, kiedy Skaurus spojrzał na nią — jestem z tobą dość długo, by wiedzieć, że masz fioła na tym punkcie. Chcesz, by twoi ludzie wszystko taszczyli na plecach. Nigdy nie zrozumiem, co masz przeciwko wozom i jucznym koniom.

Namdalajczycy walczyli na koniach i byli z nimi bardziej obeznani niż rzymska piechota.

— Im bardziej niezależna jest armia, tym lepiej. Yezda są tego najlepszym przykładem. Teraz jednak mamy ze sobą tyłu cywilów, że przydałyby się wozy i zwierzęta. Myślisz, że znajdziemy jakieś w Khliat?

Erene potrząsnęła głową, a Helvis wyjaśniła:

— Jeszcze wczoraj tak, ale ostatniej nocy Utprand przyprowadził regiment i wyczyścił wszystkie stajnie. O świcie skierował się na południe.

Najprawdopodobniej namdalajski kapitan prowadził wojsko do Phanaskertu, by dołączyć do ziomków, którzy stanowili garnizon tego miasta. Z jego punktu widzenia było to logiczne posunięcie: umożliwiało połączenie wszystkich sił Duchy. Utpranda zapewne nie obchodziło — albo w ogóle tego nie zauważył — że usuwając się z drogi Yezda, zostawił Videssos na ich pastwę. Najemnicy myślą przede wszystkim o sobie. Podobnie jak ja — uświadomił sobie trybun.