Ursula Le Guin - De tomben van Atuan

Hij was opgestaan en reikte haar een halvemaanvormig stuk zilver toe, met gaten en gekerfde tekens. ‘Laat de ring weer gevoegd worden,’ zei hij.

Zij nam het uit zijn hand. Zij nam de zilveren ketting waaraan het andere deel hing, van haar hals en haalde het eraf. Zij legde de twee stukken in de palm van haar hand zodat de gebroken uiteinden tegen elkaar lagen, en het leek of de Ring weer heel was. Zij hief het hoofd niet op. ‘Ik ga met je mee,’ zei ze.

Toen ze dat zei, legde de man die Ged heette, zijn hand over de hare waarin de talisman lag. Verrast keek zij op en zag zijn lachend gezicht, stralend van leven en zegepraal. Zij raakte in verwarring en kreeg angst voor hem.

‘Je hebt ons beiden verlost,’ zei hij. ‘Uit eigen kracht alleen kan niemand zijn vrijheid winnen. Kom, laten we geen tijd verspillen zolang we die nog hebben. Maak je hand weer open, even maar.’ Zij had haar vingers over de stukken zilver gesloten, maar op zijn verzoek liet zij ze hem weer zien op haar open handpalm, de gebroken einden tegen elkaar. Hij nam ze haar niet af, maar legde zijn vingers erop. Hij sprak een paar woorden uit en plotseling parelde er zweet op uit zijn voorhoofd. Zij voelde een vreemde tinteling over haar hand gaan alsof er een klein dier had liggen slapen en zich nu bewoog. Ged zuchtte; zijn lichaam ontspande zich en hij wreef over zijn voorhoofd. ‘Kijk,’ zei hij en hij nam de Ring van Erreth-Akbe en schoof hem over de vingers van haar rechterhand en strak om de breedte van haar hand omhoog naar de pols. ‘Kijk,’ zei hij met een blik van voldoening. ‘Hij past. Het moet de armband van een vrouw geweest zijn, of van een kind.’

‘Zal hij heel blijven?’ mompelde zij’ onrustig nu zij de zilveren ring koud en teer over haar slanke arm voelde glijden. ‘Dat zal hij. Ik kon niet zomaar een spreuk van voeging op de Ring van Erreth-Akbe leggen, zoals een dorpsheks als zij een ketel herstelt. Ik moest het met een Weef spreuk doen en hem weer tot één geheel maken. Het is nu als was hij nooit gebroken. Tenar, we moeten gaan. Ik neem de zak en de fles. Trek jij je mantel aan. Is er nog iets?’

Toen zij aan het slot morrelde om de deur te openen, zei hij: ‘Ik wou dat ik mijn staf hier had,’ en zij antwoordde, nog steeds fluisterend: ‘Hij staat net buiten de deur. Ik had hem meegebracht.’

‘Waarom heb je hem meegebracht?’ vroeg hij nieuwsgierig. ‘Ik dacht erover… je naar de deur te brengen. Je te laten ontsnappen.’

‘Dat was een keuze die je niet kon doen. Je kon mij tot slaaf maken en zelf een slavin blijven, of me bevrijden en zelf in vrijheid met me meegaan. Kom, kleintje, vat moed en draai de sleutel om.’

Zij draaide de sleutel met de draak op de baard om in het slot en opende de deur naar de lage, donkere gang. Zij verliet de Schatkamer der Tomben met om haar arm de Ring van Erreth-Akbe, en de man volgde haar.

Door de rots van wanden, vloer en zoldering voer een zachte trilling, nauwelijks een geluid. Het was als donder in de verte, als viel er op grote afstand een enorme steen naar beneden. Het haar op haar hoofd rees recht overeind en zonder stil te staan om na te denken blies ze de kaars in de tinnen lantaren uit. Achter zich hoorde ze de man bewegen; van vlakbij zodat zijn adem door haar haar streek, hoorde ze zijn kalme stem: ‘Laat de lantaren maar hier. Ik kan licht maken, als het nodig is. Hoe laat is het daarbuiten?’

‘Toen ik hier kwam was het lang na middernacht.’

‘Dan moeten we voortmaken.’

Maar hij bewoog zich niet. Ze besefte dat zij hem de weg moest wijzen. Alleen zij wist hoe je uit het Labyrint moest komen en hij stond op haar te wachten. Ze ging op weg, voorovergebogen want de gang was hier erg laag, maar toch met rasse schreden. Uit onzichtbare zijgangen woei een kille adem en een scherpe, klamme geur, de zielloze geur van de ontzaglijke holten onder hen. Toen de gang wat hoger werd en zij er rechtop kon staan, verlangzaamde zij haar tred en telde haar schreden omdat zij nu de valkuil naderden. Gespannen haar bewegingen volgend kwam hij lichtvoetig vlak achter haar aan. Op het moment dat zij bleef staan, bleef hij eveneens staan.

‘Hier is de valkuil,’ fluisterde ze. ‘Ik kan de richel niet vinden. Nee, hier is het. Wees voorzichtig, ik denk dat de stenen zijn losgeraakt....Nee,nee, wacht... ze zitten los’. Toen de stenen onder haar voeten op en neer wipten, schuifelde ze zijwaarts terug naar de vaste grond. De man greep haar bij de arm en ondersteunde haar. Haar hart bonkte. ‘De richel is niet veilig; de stenen zijn losgeraakt.’

‘Ik zal wat licht maken en er eens naar kijken. Misschien kan ik ze met het juiste woord vastzetten. Het komt allemaal wel goed, kleintje.’

Ze bedacht hoe vreemd het was dat hij haar net zo aansprak als Manan altijd had gedaan. En toen hij aan het uiteinde van zijn staf een zwakke gloed ontstak, een gloed als van rottend hout of van een ster achter de nevels, en naar voren stapte over het enge pad langs de zwarte afgrond, zag zij in het donker verder achter hem een dreigende massa opdoemen en wist dat het Manan was. Maar haar stem werd afgeknepen in haar keel als met een strop, en zij kon geen geluid uitbrengen.

Toen Manan de hand uitstak om hem van zijn wankel steunpunt in de valkuil naast hem te doen neerstorten, keek Ged op, zag hem en met een kreet van verrassing of woede sloeg hij naar hem met zijn staf. Zijn kreet deed het licht opvlammen, wit en verblindend, recht in het gezicht van de eunuch. Manan hief een van zijn grote handen op om zijn ogen af te schermen, reikte wanhopig naar Ged om zich aan hem vast te grijpen, miste en viel omlaag.

Hij uitte geen kreet tijdens zijn val. Er steeg geen geluid op uit de zwarte valkuil, geen geluid van een lichaam dat op de bodem neersloeg, geen geluid van zijn dood, helemaal niets. Hachelijk in evenwicht op de richel en verstard neergeknield aan de rand bewogen noch Ged, noch Tenar, luisterden, hoorden niets. Het licht was een grauwe glimp, nauwelijks zichtbaar.

‘Kom,’ zei Ged en stak de hand uit; zij greep hem en in drie forse stappen bracht hij haar over de richel. Hij doofde het licht. Zij ging hem nu weer vooruit om de weg te wijzen. Zij was volkomen versuft en dacht nergens meer aan. Pas enige tijd later dacht ze: is het rechts of links?

Ze bleef staan.

Een paar passen achter haar stilstaand zei hij zacht: ‘Wat is er?’

‘Ik ben de weg kwijt. Maak licht.’

‘De weg kwijt?’

‘Ik heb… ik ben de tel kwijt van de wendingen.’

‘Ik heb ze bijgehouden,’ zei hij en kwam wat dichterbij. ‘Na de valkuil links, dan rechts en nogmaals rechts.’

‘Dan is de volgende weer rechts,’ zei ze zonder te denken, maar verroerde zich niet. ‘Maak licht.’

‘Licht zal ons de weg niet wijzen, Tenar.’

‘Niets zal ons de weg wijzen. Hij is verdwenen. Wij zijn verloren.’

De doodse stilte sloot zich om haar fluisteren en verslond het.

Zij voelde de beweging en de warmte van de ander, vlakbij haar in het kille donker. Hij zocht haar hand en nam hem in de zijne.

‘Ga verder, Tenar. De volgende draai naar links.’

‘Maak licht,’ zei ze smekend. ‘De gangen kronkelen zo…’

‘Ik kan het niet. Ik kan geen kracht meer verspillen. Tenar, zij zijn… Zij weten dat we de Schatkamer verlaten hebben. Ze weten dat we de valkuil voorbij zijn. Zij zijn op zoek naar ons, op zoek naar onze wil, naar onze geest. Om hem te verstikken, te verslinden. Dat is het wat ik brandend moet houden. Daaraan besteed ik al mijn kracht. Ik moet hen weerstand bieden; samen met jou. Met jouw hulp. We moeten verder gaan.’

‘Er is geen weg naar buiten,’ zei ze, maar ze deed een pas voorwaarts. Toen een volgende, aarzelend als gaapte onder iedere stap de zwarte holle afgrond, de leegte onder de aarde. Zijn hand lag in een vaste, warme greep om de hare. Zij gingen verder. Het scheen eeuwen te duren voor ze bij de trap kwamen. Nooit tevoren had deze zo steil geleken met die treden, nauwelijks meer dan glibberige inkepingen in de rots. Maar zij beklommen hem en daarna ging het wat sneller want ze wist dat er na de trap in de bochtige gang een hele tijd geen zijgangen meer kwamen. Haar vingers tastten over de linker wand naar de weg en kwamen bij een gat, een opening naar links. ‘Hier,’ mompelde ze; maar hij scheen te aarzelen alsof er in haar bewegingen iets was dat hem deed twijfelen.