Thea Beckman: Kruistocht in spijkerbroek

In zijn winterkleren had hij het gruwelijk warm. De zon was verdwenen maar het was nog altijd erg drukkend. Als een verstikkende, vochtige deken lag de hemel op het land. Geen zuchtje wind streelde meer langs de bladeren. Het vee stond roerloos in de velden. Elke beweging kostte onbehoorlijk veel energie.

Leonardo keek zijn nieuwe vriend verbaasd aan.

‘Wil jij zomaar ergens langs de weg slapen?’ vroeg hij ongelovig. ‘Waarom niet? Het zal een warme nacht worden.’

Verbijsterd schudde Leonardo het hoofd.

‘Zomaar langs de weg bivakkeren… Man, ze zouden ons onmiddellijk de keel afsnijden! Ik geloof, Rudolf, dat je weer aardig in de war bent. Hoe heb jij in ’s hemelsnaam helemaal van Holland naar hier kunnen komen, levend en wel, als je zo zorgeloos bent?’

‘Wat wil je dan?’ vroeg Dolf hulpeloos. Leonardo wees naar de rivieroever.

‘We gaan die twee kleintjes daar afleveren en dan lijkt het me het beste dat we de nacht in het kamp doorbrengen. Ze zijn met zovelen. Als ze vannacht door rovers overvallen worden, zal dat toch alleen aan de randen van hun kamp zijn. Midden tussen hen in zijn we tamelijk veilig.’

‘Ik wil niet tussen die kinderen slapen,’ zei Dolf verschrikt. ‘Ik kan hun ellende niet aanzien.’

Ook dat begreep Leonardo blijkbaar niet goed.

‘Hun grote aantal biedt ons de bescherming die we moeten missen als we zelf ergens een kamp opslaan.’

Natuurlijk verliep dit gesprek niet zo vlot als hier wordt vermeld. Dolf had grote moeite met de taal. De student sprak met een Italiaans accent en gebruikte woorden die al eeuwen zowel uit het Duits als uit het Nederlands verdwenen waren. Terwijl de helft van Dolfs woordenschat onbegrijpelijk was voor Leonardo. Maar Dolf, de jongen met de talenknobbel, begon toch steeds beter aan het taaltje te wennen.

Met tegenzin gaf hij toe. Onder een staalgrauwe hemel begaven ze zich naar het kamp van het kinderleger. Dolf had dorst. Hij wist dat de drinkzak van de student bijna leeg was. Maar toen ze de rivier bereikt hadden en hij zag hoe honderden kinderen langs de oever liepen, met de voeten in het water, hoe ze zich wasten en van het rivierwater dronken, sloeg de schrik hem om het hart.

‘Ze drinken ervan!’ riep hij uit.

‘Spreekt toch vanzelf,’ antwoordde de student kort. Ook hij daalde af naar het water, met zijn ezel. Het dier boog onmiddellijk de kop en begon gulzig te slobberen. De student knielde, vulde zijn waterzak, verfriste zich, dronk…

Ach, een bad zal geen kwaad kunnen, dacht Dolf, die zijn shirt aan zijn rug voelde kleven. Al is het dan Rijnwater…

Hij begon zijn kleren uit te trekken tot hij alleen nog zijn onderbroekje droeg. Zijn bovengoed verstopte hij tussen de struiken en toen liep hij het water in. De meeste kinderen om hem heen ploeterden poedelnaakt in het water, lachten, spatten elkaar nat. Onder de loodkleurige hemel glansden hun dunne witte lijfjes. Opeens ontdekte Dolf dat het water schoon was! Tot zijn dijen in de rivier staande kon hij nog zijn voeten zien. Hij proefde ervan, het smaakte heerlijk. Een wanhopig hulpgeroep trok zijn aandacht. Een jongen was te ver gegaan, voorover gevallen en werd door de stroom meegevoerd. Het was duidelijk dat hij niet kon zwemmen en de paar meter tot de kant niet kon overbruggen. Door zijn angstige gespartel raakte hij zelfs steeds verder van de oever. Dolf aarzelde niet lang, stortte zich naar voren en crawlde naar het kind. Hij greep het bij de lange haren, zorgde ervoor buiten bereik van de grijpende handen te blijven en stuwde zichzelf naar de kant. Spoedig voelde hij weer grond onder de voeten. Hij tilde het knaapje op, legde het op de oever en zwom meteen de rivier weer in, want opnieuw werd er geschreeuwd door een kind in doodsnood. Naast hem zwom opeens een andere jongen. Verbazend snel was deze bij de drenkeling. Dolf knikte hem toe en keerde terug, maar voor hij de oever had bereikt drong opnieuw hulpgeroep tot hem door. Was er dan niemand die oog hield op de onvoorzichtigen?

Later kon hij zich niet meer herinneren hoeveel kinderen hij die avond uit het water had gehaald. Vijf of zes… En hij was lang niet de enige geweest die zwemmend een paar kinderen redde.

Intussen begon het te schemeren. De kinderen gingen zich drogen bij de kampvuren. Ze roosterden vissen of brokken vlees van een gestolen varken. Ze pletten gestolen graan en bakten er in de hete as keiharde koeken van. Hout voor de vuren was er genoeg. Gevist en gebaad werd er niet meer. Langzamerhand kwamen ze allemaal tot rust. Velen sliepen al, van uitputting omgevallen tijdens hun armelijke maaltijd. De stukken koek die zij nog in de vuistjes klemden werden er door anderen uitgewrongen. Ze betwistten elkaar de beste slaapplaatsen. De sterksten onder hen maakten zich meester van de grootste brokken, de zachtste plekjes. Dolf vond Leonardo terug bij een vuurtje, waar hij de twee beschermelingetjes en enkele aangelopen hummels brood en vlees gaf. Dolf kreeg niets, Leonardo zelf ook niet. Maar zij konden er wel tegen.

Dolf had nog zoveel willen vragen, alles willen weten, maar de drukke zwempartij en alle emoties van die dag hadden hem vermoeid. Hij strekte zich uit naast het vuurtje, evenals Leonardo. De ezel had de student tussen hen beiden in laten knielen en zijn hand had hij om de teugels geslagen.

‘Die kleine wilden zijn in staat midden in de nacht mijn ezel te stelen en te slachten,’ bromde hij als verklaring van die handelwijze. In Spiers werd de avondklok geluid. De kinderen reageerden daar automatisch op. Ze wierpen zand op de vuren, opdat die lager gingen branden. Spoedig waren ze allen in diepe rust. Dolf propte zijn windjack onder zijn hoofd en probeerde ook te slapen.

Maar wat midden op de dag mogelijk was, bij helder licht en toen hij klaarwakker was, lukte hem niet in de duisternis. Hij probeerde naar de rivier te luisteren, naar het springen van de vissen, het gekabbel langs de oever, het ritselen van het gras. Maar onweerstaanbaar kwamen de gedachten aan Amstelveen, aan zijn ouders, boven. Met een schok die pijnlijk door zijn borst vlijmde, realiseerde hij zich dat hij twaalf uur geleden nog in de twintigste eeuw had geleefd: een jongen uit groep vijf met kerstvakantie. Een jongen die het laboratorium van dr. Simiak en dr. Kneveltoer mocht komen bekijken, omdat hij toevallig een knappe vader had die een oude studievriend van dr. Simiak was. Vanmorgen, twaalf uur geleden, had hij nog de winterse koude op zijn wangen gevoeld. Negen uur geleden had hij voor de materietransmitter gestaan en de twee geleerden met zijn geestdriftige koppigheid weten om te praten…

Nu lag hij hier, op de harde grond van de Rijnoever, terwijl het gras in zijn nek prikte, zijn schouder pijn deed, de honger zijn maag kwelde en achtduizend kinderen om hem heen droomden van Jeruzalem… Hij dacht aan zijn moeder. Zou ze veel verdriet hebben? Vast en zeker zou ze de ongelukkige geleerden met verwijten overstelpen…

Opeens moest hij ook denken aan de boerenjongen die in zijn plaats naar de twintigste eeuw was geflitst en die zich daar natuurlijk even vreemd en ontworteld moest voelen als Dolf in de dertiende.

In elk geval ben ik niet de enige die in het verkeerde tijdperk is gestrand, dacht hij bijna hardop. Vreemd genoeg was dat een inval die hem enieszins troostte. Bij zijn poging zich in te denken hoe die dertiende-eeuwse knaap zou reageren op de hem volslagen vreemde twintigste eeuw, viel hij in slaap. In de verte rommelde het.

Om twee uur in de nacht brak dreunend het noodweer los. Een hevige donderslag deed de kinderen overeind vliegen. De rivier leek in brand te staan onder het felle licht van de bliksemschichten, die elkaar met ongelooflijke snelheid opvolgden. Ook Dolf was wakker geschrokken en ging rechtop zitten. Hij hoorde een hevig gesuis en plotseling viel de regen in stromen op hem neer. De restanten van de vuren doofden sissend. Kinderen gilden. Angstige gebeden stegen op. Aarzelende stemmen zetten een lied in, dat echter werd gesmoord door het lawaai van de donderslagen, het dreunen van de regen, het loeien van de wind. Dolf greep zijn windjack, maar voor hij het had kunnen aantrekken was hij al doorweekt. Hij hoorde Leonardo’s stem die de wild geworden ezel trachtte te kalmeren. De kinderen, doodsbang, kropen dicht bijeen, hielden elkaars handen vast, hieven bleke gezichtjes naar de woedende hemel. Hun tranen vermengden zich met de regen die op hen neersloeg. De bui scheen de rivier niet te kunnen passeren en bleef boven hen woeden, met een kracht of de wereld moest vergaan. Een meisje van een jaar of tien kroop sidderend tegen Dolf aan. Ze scheen niets anders te bezitten dan een voddig jurkje dat op verscheidene plaatsen was gescheurd. Dolf trok zijn jas weer uit en legde die om haar magere schouders. Dat jack kon wel wat hebben, het was van waterdichte stof en gevoerd met schapenvacht. Het kind zuchtte van welbehagen en scheen nog dichter in zijn armen te willen kruipen. Arm klein ding…