George Martin - Het stervende licht

Dirk merkte dat hij glimlachte. ‘Maakte hij je bang, Garse?’

De ander lachte. ‘Bang? Ja! Hij joeg me de stuipen op het lijf, maar op den duur werd ik gehard. Wij waren allebei jong, t’Larien. Later, veel later, in de spelonken onder de Lameraanheuvels, hebben wij tegenover elkaar de belofte van ijzer-en-vuur afgelegd.’

‘Ik begrijp het,’ zei Dirk. ‘Dus Jaan houdt van grotten...’

‘Eén onderaards gangensysteem begint heel dicht bij Kryne Lamiya,’ zei Janacek, tot zijn onderwerp terugkerend, ‘en hier dichtbij is een tweede ingang. We hebben die met zijn drieën onderzocht in het eerste jaar dat we op Worlorn waren. En ik denk dat Jaan zijn vlucht ondergronds voort zal zetten, als hij kan. Zo kunnen we hem de pas afsnijden.’ Hij raapte zijn geweer op.

Dirk pakte zijn eigen wapen. ‘In het bos zul je hem nooit vinden,’ zei hij. ‘De wurgbomen bieden te veel dekking.’

Ik zou hem vinden,’ zei Janacek, zijn stem enigszins aangeslagen en meer dan een klein beetje geagiteerd. ‘Denk aan onze band, t’Larien. IJzer-en-vuur.’

‘Leeg ijzer nu,’ zei Dirk, met een blik op Janaceks rechterpols.

De IJzerjade grijnsde op de felle manier die hem eigen was. ‘Nee,’ zei hij. Zijn hand tastte in zijn zak, hij haalde er iets uit en ging open. Op zijn handpalm lag een gloeisteen. Een enkele edelsteen, rond, met ruw geslepen facetten, ongeveer twee keer zo groot als Dirks fluister juweel, zwart en bijna ondoorschijnend in het volle roodachtige morgenlicht.

Dirk staarde ernaar en raakte de steen toen voorzichtig met zijn vinger aan, zodat hij even bewoog in Janaceks hand. ‘Hij voelt... koud aan,’ zei hij.

Janacek fronste zijn voorhoofd. ‘Nee,’ zei hij. ‘Hij brandt juist, zoals vuur altijd doet.’ De gloeisteen verdween weer in zijn zak. ‘Er zijn verhalen, t’Larien, gedichten in het Oud-Kavalaans, sprookjes die in de crèche van de vestiging aan de kinderen worden verteld. Zelfs de eyn-kethi kennen die verhalen. Zij vertellen ze in de vrouwelijke trant, maar Jaan Vikary vertelt ze beter. Vraag hem er maar eens naar. Naar de dingen die teyns voor elkaar hebben gedaan. Hij zal je antwoorden met grote magie en nog grotere heldendaden. Onvoorstelbare, vergane glorie. Ik ben geen verhalenverteller, anders zou ik het zelf doen. Misschien zou je dan een beetje kunnen begrijpen wat het betekent iemands teyn te zijn en een ijzeren band te dragen.’

‘Misschien begrijp ik dat nu al,’ zei Dirk.

Er viel een lange stilte tussen hen, zoals ze daar stonden op de glibberige, bemoste rots, nauwelijks een halve meter uit elkaar, hun blikken strak op elkaar gericht. Janacek glimlachte vluchtig, terwijl hij op Dirk neerkeek. Beneden hen ruiste de rivier onvermoeibaar voort en het geluid van het water spoorde hen aan om op te schieten.

‘Je bent zo’n kwaaie kerel nog niet, t’Larien,’ zei Janacek ten slotte. ‘Je bent weliswaar zwak, maar niemand heeft ooit beweerd dat je sterk was.’

Eerst klonk dat als een belediging, maar de Kavalaar leek iets anders te bedoelen. Dirk dacht er even over na en vond een andere uitleg. ‘Noem een ding bij de naam?’ zei hij glimlachend.

Janacek knikte. ‘Luister, Dirk. Ik vertel het niet nog eens. Ik weet nog hoe ik als jongetje in IJzerjade voor het eerst gewaarschuwd werd voor drogmensen. Een vrouw, een eyn-kethi — jij zou haar mijn moeder noemen, maar zulke aanduidingen hebben in mijn wereld geen waarde -, deze vrouw vertelde mij de legende daarover. Hoewel zij het anders vertelde. De drogmensen voor wie ze mij waarschuwde, waren niet de demonen zoals de hoogbonders mij die later zouden afschilderen. Het waren maar mensen, geen pionnen van buitenwereldse soorten, niet verwant aan weerwolven of zielzuigers. Toch konden ze in bepaald opzicht van gedaante veranderen, want ze hadden zelf geen ware gedaante. Het waren mensen die niet te vertrouwen waren, mensen die hun codes vergeten waren, mensen zonder bindingen. Ze waren niet echt; ze bezaten slechts de schijn van menselijkheid, zonder de inhoud. Begrijp je? De inhoud van het menszijn, dat is een naam, een band, een belofte. Die leeft in ons, maar we dragen hem ook om onze arm. Zo vertelde ze het mij. Dat is de reden waarom Kavalaren teyns nemen, zei ze, en er in paren opuit trekken — omdat... omdat schijn wezen kan worden als je hem vastlegt met ijzer.’

‘Dat is mooi gezegd, Garse,’ zei Dirk toen de ander uitgesproken was. ‘Maar welk effect heeft zilver op de ziel van een drog-mens?’

Even gleed er boosheid over Janaceks gezicht, als de schaduw van een voorbijdrijvende onweerswolk. Toen grijnsde hij. ‘Ik was vergeten dat je zo gevat was als een Kimdissi,’ zei hij. ‘Iets anders wat ik in mijn jeugd geleerd heb, is om nooit te redetwisten met een manipulator.’ Hij lachte, stak zijn arm uit en nam Dirks hand kort maar stevig in de zijne. ‘Genoeg,’ zei hij. ‘We zullen het nooit helemaal eens worden, maar toch kan ik nog steeds een vriend zijn, als jij nog steeds keth kunt zijn.’

Dirk haalde zijn schouders op, hij voelde zich vreemd ontroerd. ‘Goed,’ zei hij.

Maar Garse was al weg. Hij had Dirks arm losgelaten, tikte met zijn vingers het plaatje in zijn hand aan, steeg een meter recht omhoog en schoot toen met een snelle boog op het water af, waarbij hij op de een of andere manier zwierig en gracieus naar voren hing in de lucht. De zon scheen op zijn lange, rode haar en zijn kleren leken te glinsteren en te verschieten en van kleur te veranderen. Toen hij halverwege de golvende rivier was, keek hij achterom en riep iets naar Dirk, maar zijn woorden gingen verloren in het ruisen en kolken van de stroom en Dirk hoorde slechts de toon — een bloeddorstige, lachende juichkreet.

Hij bleef kijken tot Janacek de andere kant van de stroom had bereikt. Op de een of andere manier was hij te vermoeid om ook meteen op te stijgen. Zijn vrije hand gleed in zijn jaszak en raakte het fluister juweel aan. Het kwam hem niet meer zo koud voor als eerst, en de beloften — oh Jenny! — drongen maar zwakjes tot hem door.

Janacek steeg hoger en hoger boven de gele bomen uit, in een grijs met karmozijnrode lucht. Zijn gestalte werd snel kleiner.

Vermoeid ging Dirk hem achterna.

Janacek mocht de luchtschuivers dan denigrerend als speelgoed betitelen, hij wist er wel mee om te gaan. Al snel was hij Dirk ver vooruit; hij klom op de gestaag waaiende wind omhoog tot hij zo’n twintig meter boven het bos vloog. De afstand tussen hen tweeën leek steeds groter te worden; anders dan Gwen, was Janacek niet van plan te stoppen en te wachten tot Dirk hem ingehaald had.

Dirk nam genoegen met de rol van volger. De IJzerjade was makkelijk te zien — ze waren de enigen in de sombere lucht — dus hij liep niet het gevaar hem kwijt te raken. Hij liet zich meedragen door de winden van Schemerduister en was dankbaar dat hij ze in de rug had; ondertussen gaf hij zich aan doelloze overpeinzingen over. Hij droomde vreemde dagdromen over Jaan en Gar-se, over ijzeren banden en fluisterjuwelen, over Guinevere en Lan-celot, die allebei — zo realiseerde hij zich plotseling — trouweloos geweest waren.

De rivier verdween. De stille meren kwamen en gingen en ook het stuk met de witte zwammen die het bos als schurft bedekten. Een keer hoorde hij Lorimaars honden blaffen, ver achter hem, de vage geluiden aangedragen door de wind. Hij maakte zich geen zorgen.

Ze bogen naar het zuiden af. Janacek was een kleine stip, zwart, met zilveren flitsen zodra een straal zonlicht de plaat raakte waarop hij vloog. Kleiner en kleiner. Dirk volgde als een vleugellamme vogel. Ten slotte begon Janacek af te dalen tot boomtophoogte.

Het was een woeste streek. Rotsachtiger dan de meeste andere, met een paar glooiende heuvels en hier en daar uitstekende zwarte, met goud en zilver dooraderde rotsformaties. Overal wurgers, wurgers en nog eens wurgers. Dirks ogen dwaalden alle kanten op, zoekend naar een enkele zilverden, naar een blauwe weduwnaar, of een grimmige, donkere spookboom. Maar naar beide kanten strekte een wirwar van geel zich ononderbroken tot aan de horizon uit. Dirk hoorde de verwoede geluiden van de boom-spoken en zag ze onder zijn voeten korte stukjes vliegen met hun nietige vleugels.