Антось Уласенка - Новая Зямля - Куканія

У карчму ён вяртаўся не хаваючыся. Высыпаўшы на стойку перад зьдзіўленым карчмаром сем ізрояў, Юргель пагардліва запатрабаваў свой кудмень.

– Як наступным разам зойдзе мой прыяцель Бэнэдэльберт, – ён падняў руку і растапырыў пальцы, – перадавай прывітаньне і падзяку – яму і Лясным багом – за дапамогу з грашыма.

Юргель пакідаў Цёмналесьсе. Кіраваўся ён у бок Засецьця, пра якое казаў Кузьмар. Самога Кузьмара сустрэў на вуліцы. Той цягнуў два вядры з вадою да недалёкае царквы. Ейная вежа маляўніча палала паходняй.

– Дапамажы, – прасоп вясковец. – Пагарым жа ўсенькія.

Юргель удаў сябе пакрыўджаным.

– У чужыя дзялы я носу ня ткну, іду сабе згэтуль па-добраму.

За вёскаю ніякага шляху не назіралася. Ён прабіраўся лесам, але, не пасьпеўшы адысьціся далёка, налучыў на сьцяжыну. Сьцяжына свайго часу вывела да драўлянага стоду ў чатыры локці вышынёй. Па ўсёй паверхні на ім былі павыразаныя выявы размаітых зьвяроў, даволі ўмоўныя. Перад стодам дагарала цяпельца ў абкладзеным камянямі вогнішчы.

Толькі Юргель прысеў пагрэцца: абапёрся сьпінаю аб стод і выцягнуў ногі, – як з гушчару да яго бяз боязі наблізілася бясьпёрая птушка дурнаватага выгляду.

У жываце забурчала. Думкі працавалі ў адным кірунку.

«Нямала мяса зь яе атрымаецца, і з аскубаньнем ня трэба важдацца».

Адною рукою ён прывабіў сьмелую птушку пабліжэй, а другая самая пацягнулася па камень. Кароткае замахваньне – і ён размажджэрыў птушыную галаву. Іншым каменем з вострым акрайкам разабраў тушку і кінуў кавалкі мяса на вуглі. Заставалася адно пачакаць.

«Лёгкі пад’едак».

Праз гадзіну ля стоду зьявіўся кудлаты вясковец з абярэмкам дроваў і кашом корму для сьвятарных алькіёнаў. За паяданьнем ножкі аднаго з тых самых алькіёнаў ён і засьпеў Юргеля. Астатнія тры ляжалі на зямлі з размажджэранымі галовамі.

Дровы пасыпаліся з грукатам, які адцягнуў Юргелеву ўвагу ад сталаваньня. Ён прыўзьняў брыво і ўміг зарыентаваўся ў сытуацыі:

– Чаго зяпу разявіў? Як прынёс дроваў, дык парубай і падкінь у вогнішча. Каб ня я, сьвяты вагонь згас бы дачыста. І што сказаў бы бажэньнік Бэнэдэльберт?

– Ты… ты… – вяскоўцу яўна не ставала словаў, – ты запаганіў сьвятое полымя. Зжэр зямное ўвасабленьне Алькіёна. Забіў ягоных аватараў у нашым сьвеце.

– Глупства, – Юргель аблізаў пальцы, запэцканыя тлушчам, і растапырыў іх у форме дрэва. – Я ўсяго-ткі выконваў Бэнэдэльбертава даручэньне. Упэўнены, Алькіён ня мае крыўды. Ён падзяліўся за мною каліўцам прыроднае раскошы і міжзорнае лагоды.

– Ты блюзьніш! Менавіта праз тваё злачыннае блюзьнерства Лясныя багі пакаралі нас пажарам. То вось чаму паўвёскі палае.

– Вы самыя сябе пакаралі. Пакаралі негасьціннасьцю да беднага падарожніка.

Ягоныя словы, аднак – бачыў па азьвярэлым твары – не зьмянілі дагматычнага мысьленьня суразмоўцы.

Юргель пацягнуўся па камень.

Кудлаты вясковец здолеў цьвяроза ацаніць сытуацыю, разьвярнуўся і штосілы пабег у бок вёскі, галосячы нешта няўцямнае.

«Чаму тутэйшыя надаюць столькі ўвагі старонным і адцягненным уяўленьням? Незразумела».

Юргель уздыхнуў, з шкадаваннем пакінуў тушкі алькіёнаў на зямлі і, не марудзячы, працягнуў шлях на ўсход.

Ужо па зьмярканьні, адарваўшыся ад мажлівае пагоні ў Цёмным лесе, ён убачыў прагаліну на пагорку. У цэнтры абкошанага кругу стаяла дагледжаная хатка. На незамкнёных дзьвярох ліпеў аркуш з заваблівым тэкстам:

«Падарожніку, пакінь знадворку скрухі ды пакуты дня. Тут адшукаеш прытулак і спачын проці ночы».

Унутры Юргель знайшоў каменную печку, касьцёр наколатых дроваў, падпалку з трэсак і сухога моху, голыя нары, кілім на падлозе і стол ля вакна; на ім сальныя сьвечкі і крэсіва. У варунках, што склаліся, ён быў рады і такому.

Юргель нацягаў знадворку пурпуровага губкаватага моху на нары, распаліў печ, прыпаліў сьвечы, папаразьвешваў сушыцца адзеньне, а сам выцягнуўся на мяккім моху. Пад патрэскваньне сухіх паленаў навальваліся дрымота і млявасьць, мружыліся вочы.

Калі ён ужо ня мог працівіцца сну, дзьверы расхінуліся і ў хатку ўваліліся пяцёра мурзатых хлопцаў. У руках яны трымалі нажы і сякеры – усе йржавыя і шчарбатыя.

Юргель несхаць прыўзьняўся на локці і пазяхнуў. Ён сам дзівіўся сваёй вытрымцы.

– Хто вы такія і чаму так нахабна турбуеце сон мірнага вандроўцы? Чакаю на вашыя тлумачэньні.

– Мы засячане, і гэтта цябе засячом, – зарагатаў завадатар, сама мурзаты з усіх. Астатнія далучыліся да рогату.