Robert Sawyer - Ludzie

— W takim razie kiedy ono miało miejsce? — spytał.

— Pół miliona miesięcy temu.

Jock nawet nie próbował ukryć zniecierpliwienia.

— Czyli?

Pełne wargi Louise rozciągnęły się w uśmiechu.

— Czyli czterdzieści tysięcy lat temu.

— Czterdzieści ty…! Ale przecież właśnie wtedy…

— Zgadza się — potwierdziła Louise, zadowolona ze swe — go ucznia. — Właśnie wtedy doszło do wielkiego skoku, wtedy narodziła się świadomość i wtedy wszechświat uległ trwałemu rozszczepieniu.

— Ale… ale jak to możliwe, że oni o tym przebiegunowa — niu wiedzą, a my nie?

— Pamiętasz, co powiedziałam podczas naszej pierwszej rozmowy na ten temat? Kiedy pole magnetyczne zanika, prawdopodobieństwo, że ponownie pojawi się z określonym kierunkiem, wynosi pół na pół. W pięćdziesięciu procentach przypadków pole wraca z taką samą polaryzacją, a…

— A w pięćdziesięciu procentach z odwróconą! Zatem to wydarzenie musiało mieć miejsce po rozszczepieniu światów… i ponieważ zjawiska na obu wszechświatach nie były już zsynchronizowane, na świecie neandertalskim pole magnetyczne powróciło z odwrotnym kierunkiem…

— Co ustalono na podstawie badań meteorytów — przytaknęła Louise.

— Ale u nas powróciło z taką samą polaryzacją jak wcześniej, nie pozostawiając żadnych śladów.

— Oui.

— Fascynujące — przyznał Jock. — Ale chwila! U nich pole uległo odwróceniu czterdzieści tysięcy lat temu, tak? Tylko że według Mary kompas u neandertalczyków pokazuje taką samą polaryzację jak na naszym świecie, czyli…

Louise zachęcająco skinęła głową; Jock był na właściwej drodze.

— …czyli — ciągnął — niedawno doszło tam do szybkiego zaniku pola magnetycznego i tym razem, zaledwie przed sześcioma laty, pole powróciło znowu z odwróconą polaryzacją, która odpowiada tej, jaka jest obecnie na naszej Ziemi.

— Dokładnie tak.

— Doskonale — stwierdził Jock. — Właśnie to chciałem wiedzieć.

— Ale to nie wszystko — zauważyła Louise.

— No to mówże, dziewczyno!

— Już, już. Sytuacja wygląda tak: na Ziemi — jedynej, która istniała w danym momencie — czterdzieści tysięcy lat temu doszło do zaniku pola magnetycznego. W tym czasie pojawiła się świadomość i według mnie nie jest to zbieg okoliczności.

— Chcesz powiedzieć, że zanik pola miał coś wspólnego z powstaniem sztuki?

— I kultury. I języka. I logiki matematycznej. I religii.

— Ale jakim cudem?

— Tego nie wiem. Nie zapominajmy jednak, że anatomicznie współcześni przedstawiciele Homo sapiens istnieli od stu tysięcy lat, a świadomość pojawiła się u nich dopiero czterdzieści tysięcy lat temu. Pod względem fizycznym mieliśmy takie same mózgi od sześćdziesięciu tysięcy lat, ale niczego nie stworzyliśmy ani nie przejawialiśmy żadnych oznak prawdziwej rozumności. A potem nagle pstryk!, coś się stało i włączyła się u nas świadomość.

— Aha.

— Wiesz, że niektóre ptaki potrafią określać kierunki świata dzięki magnetytowi?

Jock przytaknął.

— Rzecz w tym, że my, czyli gatunek Homo sapiens, także mamy w mózgach kryształy magnetytu. Nikt nie wie dlaczego, bo oczywiste jest, że nie służy nam jako wewnętrzny kompas. Według mnie, kiedy przed czterdziestoma tysiącami lat doszło do zaniku ziemskiego pola magnetycznego, coś się z tym magnetytem stało, powodując… hm, nazwijmy to, „uruchomienie” świadomości.

— W takim razie co się stanie, kiedy pole magnetyczne znowu zaniknie?

— No cóż, na neandertalskim świecie podczas ostatniego zaniku nie stało się nic — stwierdziła Louise. — Tylko że…

— Tylko że co?

— W tej chwili między obydwoma światami istnieją wyraźne różnice. W przeciwnym razie przebiegunowania nadal przebiegałyby synchronicznie.

— Ja też się nad tym zastanawiałem — przyznał Jock. — Jak sądzisz, skąd taka rozbieżność?

— Może spowodowały ją setki prób z bronią jądrową albo wysyłanie rakiet w kosmos. Najnowsze zjawiska zaniku pola magnetycznego na obu światach dzieli zaledwie dwadzieścia pięć lat, a poprzednie miało miejsce czterdzieści tysięcy lat temu. To różnica rzędu jedynie 0,000625. Eksplozje, o których wspomniałam, mogły na naszym świecie zakłócić geody — namo w stopniu, jaki spowodował to opóźnienie… ale to tylko moje przypuszczenia. Skoro jednak geodynama obu światów nie są już jednakowe, to zanik pola magnetycznego u nas nie musi przebiegać tak jak u nich. Poza tym istnieją oczywiste różnice między tym, jak działają umysły neandertalczyków oraz nasze.

— I czego możemy się spodziewać u nas?

— Je ne sais pas — odparła Louise. — Musimy przeprowadzić więcej symulacji, zanim zyskamy pewność, ale…

— Znowu ale! Ale co? Co?

— No cóż, świadomość powstała w okresie zaniku pola magnetycznego. Tym razem więc może…hm, odwołując się do terminologii komputerowej, tym razem może się „zawiesić”.

Ponter podziękował operatorowi sześcianu podróżnego i wysiadł. Czuł na sobie wzrok kobiet — ukłucia ich pełnych dezaprobaty spojrzeń. Ale choć Dwoje miało się stać Jednym już nazajutrz, ta sprawa nie mogła poczekać.

Większą część miesiąca spędził z Mary na drugiej Ziemi. Wrócili na neandertalski świat przed trzema dniami. Ponter twierdził, że dzięki temu zobaczy się i z Adikorem, i z córkami — co oczywiście było prawdą. A ponieważ Mary musiała na ten okres znowu zamieszkać u Lurt, miał też czas spotkać się z rzeźbiarzem osobowości, licząc, że dzięki temu upora się z bezsennością i dręczącymi go koszmarami.

Teraz jednak szedł do laboratorium Lurt, kierowany przez Haka. Jeszcze nigdy tam nie był. Wszedł do budynku z kamienia i zapytał pierwszą napotkaną kobietę, gdzie pracuje Mare Vaughan. Zdumiona, pokazała mu kierunek, a on pomaszerował korytarzem w tę stronę. Wszedł do pracowni. Mary i Lurt stały pochylone nad stołem.

Już czas — pomyślał. Odetchnął głęboko i…

— Ponter? — zdziwiła się Mary, podnosząc głowę. Cieszyła się, że go widzi, ale…

Ale to był jego świat i zła pora. Próbowała zachować spokój.

— Co się stało?

Ponter spojrzał na Lurt.

— Muszę porozmawiać z Mare sam na sam — powiedział.

Lurt uniosła brew. Ścisnęła lekko ramię Mary i wyszła z laboratorium, zamykając za sobą drzwi.

— O co chodzi? — spytała Mary. Czuła, jak jej serce bije coraz mocniej. — Nic ci nie jest? Czy coś się dzieje z Jasmel albo…

— Nie. Nikomu nic się nie stało.

Mimo tego zapewnienia nadal czuła zdenerwowanie. Próbowała jakoś rozładować napięcie.

— Nie powinieneś tu przychodzić, wiesz? Dwoje jeszcze nie jest Jednym.

W głosie Pontera pojawiło się zniecierpliwienie.

— Do… do diabła z tym — oznajmił.

— Ponterze, o co chodzi?

Odetchnął głęboko i powiedział kilka słów w swoim języku. Po raz pierwszy to, co do niej mówił, nie zostało od razu przetłumaczone. Ponter przechylił głowę na bok, co oznaczało, że słucha Haka przez implanty ślimakowe.

Po chwili odezwał się znowu, tym razem ostrzej. Mary dosłyszała neandertalskie słowo „ka”. Wiedziała, że oznacza ono „tak”. Może Hak powiedział coś w rodzaju: „Jesteś pewien, że chcesz to powiedzieć?”. Jeśli prawidłowo zgadywała, to Ponter powiedział, że chce, i chyba upomniał Kompana za wtrącanie się w nie jego sprawy. Na kilka sekund zapadła cisza. Potem Ponter znowu otworzył usta, ale najwyraźniej to wystarczyło Hakowi, który w końcu przedstawił tłumaczenie jego wcześniejszych słów.