Кир Булычев - Выкраданне Чарадзея

— Ордэн на прыступ сабраўся, лесвіцы валакуць… Як трымацца, вароты слабыя, людзей мала. Ты чаго тут хаваешся?

— Якая ад мяне карысць на сцяне? Я тут больш патрэбны.

— Ты думай. Нам бы дазаўтра пратрымацца. Раман, чаму на вежах вогненнай вады няма?

— Скончылася, княжа.

— Каб была! Не абаронім горад — першы памрэш.

— Князь, я твайго роду, не кажы так. Я ўсё раблю…

— Не ведаю, нікому не веру. Як дрэнна — нікога няма. Дзе Ўладзімір Полацкі? Дзе Ўладзімір Смаленскі, дзе Мсціслаў Удалы? Уладзімір Пскоўскі? Дзе раці? Дзе ўся Русь?

— Я прыйду на сцяну, брат, — памяркоўна сказаў Раман.

— Тут у цябе столькі зелля нарыхтавана!

— Гэта, каб золата рабіць.

— Мне цяпер золата не патрэбна — ты мне самародак дасі, я яго на галаву епіскапу кіну. Ты мне агонь дай, агонь!

— Я прыйду на сцяну, брат.

Кін заварушыўся пад лахманамі, відаць, застагнаў, таму што князь кінуўся да кучы лахманоў, пад столь узляцелі чорныя цені, — Кін быў без прытомнасці.

— Хто такі? Чаму літоўца звязаў?

— Чужы чалавек, — сказаў Раман. — У хату да мяне прабраўся. Не ведаю, можа, ордэнскі лазутчык.

— Забі яго, — князь выцягнуў меч. Ганна закрыла далонямі вочы.

— Не, — пачула яна Раманаў голас. — Я яго дапытаць павінен. Ідзі, князь, я прыйду. Зробім агонь — прыйдзем.

— Ты, — сказаў князь яцвягу, — застанешся тут.

— Лішняе, князь, — сказаў Раман.

— Цяпер я нікому не веру. Зразумеў. Табе не веру таксама. — Князь адпусціў дзяржальна мяча. — Нам бы да заўтра пратрымацца.

Князь, аглядаючыся, хутка падняўся па лесвіцы. Спыніўся, глянуўшы ў падвал зверху. І яму відаць былі цёмныя цені, няроўна асветленыя жоўтым святлом твары, бляск рэтортаў і трубак. Князь перахрысціўся, столь над галовамі чарадзея і яго памочнікамі, што глядзелі ўверх, здрыганулася, загайдалася ад хуткіх і цяжкіх крокаў князя Вячкі.

— Уся літоўская раць не выратуе яго, — ціха сказаў Раман.

Ён падышоў да Кіна, паглядзеў уважліва на яго твар. Яцвяг — за яго спіной таксама глядзеў на Кіна, холадна і абыякава — для яго смерць і жыццё былі толькі момантамі ў бясконцым чаргаванні быцця і небыцця.

— Дай чаго-небудзь выпіць яцвягу, — сказаў Раман.

— Ён загаварыў па-латыні, — заўважыў Жуль.

— Ці не ўсё роўна! — усклікнула Ганна. Яцвяг адступіў на крок, ён быў напагатове.

— Не будзе ён піць, — сказаў блазан.

Кін расплюшчыў вочы. Памахаў галавой, зморшчыўся ад болю.

— Нічога, — сказаў Жуль. — Мы не такім давалі рады.

— Пісталет бы яму. Чаму ён не ўзяў зброі!

— Ён не мае права нікому ўчыніць шкоды.

— Нават калі гэта пагражае яму смерцю?

— Мы гатовы на гэта, — сказаў Жуль.

— Ты хто? — спытаўся Раман, нахіляючыся да Кіна. Кін маўчаў, глядзеў на Рамана.

— Ён па-нямецку не разумее, — паведаміў блазан.

— Без цябе, дурань, бачу, напэўна, прытвараецца.

— То забі яго, і справе канец, — сказаў блазан.

— А раптам прыслаў яго епіскап?

— Другога прышле, — сказаў блазан. — З моваю.

— Нягоднік, — сказала Ганна праз зубы.

— Спытайся ў яго па-літоўску, — сказаў Раман.

— Ты што тут робіш? — спытаўся блазан.

— Я прыйшоў з Трокаў, — сказаў Кін. — Я сваіх убачыў.

— Хлусіш, — сказаў блазан.

— Што ён кажа?

— Хлусіць, — сказаў блазан. — Забіць яго трэба, і справе канец.

Кін паспрабаваў прыпадняцца. Яцвяг, як кошка, мякка выхапіў шаблю.

— Пачакайце, — сказаў Кін. — Месір Раман, у мяне да вас важная справа.

— Ён ведае латынь? — вырвалася ў Рамана.

— Баярын, — сказаў хлопец, — час на зыходзе.

— Час? — паўтарыў яцвяг. — Князь чакае. Ідзіце на вежу.

— Зараз, — сказаў Раман. — Ты кажаш, што ведаеш мяне?

— Я прынёс навіны з Брэмена, — сказаў Кін. — Я не магу сказаць цяпер. Я буду гаварыць толькі адзін на адзін. Развяжыце мяне.

— Не, — сказаў Раман. — Нават калі ты не хлусіш, ты ўсё роўна застанешся тут. Я не веру табе.

— Час не чакае, — сказаў хлопец.

— Што ён увесь час паўтарае? — спытаўся блазан.

— Ён павінен сустрэцца з адным чалавекам.

Яцвяг паклаў на левую далонь лязом шаблю, быццам цешыўся з яе цьмянага бляску.

— Князь загадаў, — паўтарыў ён, — пара ісці.

— З табою пойдзе Акіплеша, — сказаў Раман. — Ён усё ведае.

— Князь загадаў, — паўтарыў яцвяг, і ў словах яго была пагроза.

Ганна ўбачыла, што Раман падаў якісьці знак хлопцу і той, ледзь прыкметна кіўнуўшы, пайшоў уздоўж сцяны ў змроку. Кін ляжаў з расплюшчанымі вачыма. Уважліва сачыў за людзьмі ў падвале. Крыху паварушыў плячыма.

— Ён здыме вяроўкі, — прашаптаў Жуль, нібыта баяўся, што яго пачуюць, — галоўнае — зняць вяроўкі.