Бааль Вольдемар
Плацiнавы абруч (на белорусском языке)
Вальдэмар Бааль
Плацiнавы абруч
Пераклад: Мiкола Татур
1
Ёсць такое слова "мiтусенне". Яно вось i лезе ў галаву, калi чуеш i справа i злева пра гэтых амiкантактах i хосцiкантактах, гэта значыць, выходзiць, прыязных i непрыязных адносiнах з iншагасцямi. Не дае цяпер людзям супакою даволi вядомая Н-6813! Планета - не планета, штучная - натуральная, i адкуль толькi яна ўзялася ў вашай сiстэме, i хто такiя ноблы, што яе засяляюць, i чаму ноблы, i што iм ад нас трэба. Дыскусii, гiпотэзы... Лепш бы людзям працаваць, а не мiтусiцца. Але працаваць, мабыць, i няма калi - раней трэба, бачыце, пра назвы i разуменнi дамовiцца... Божа! А цi стануць больш таннымi штаны ў краме, калi яны не "ноблы", а "барбы", чэрцi, д'яблы?..
I чэшуць жа языкi - каму не лень, каб толькi выхвалiцца: мы таксама, бачыце, не лыкам шытыя, не цураемся "апошняга слова". Але гэтых i браць пад увагу не варта - iм абы звон ды знешнi выгляд. Але тыя, што рухаюць прагрэс, свяцiлы i прыхiльнiкi, яны хiба не ў той жа моды, не ў таго ж мiтусення пад абцасiкам, пад гэтай лакiраванай шпiлькай, што цокае сабе i цокае па тратуарах, зменiцца пакаленне i - зноў цокаць, як цокала i стагоддзе i два таму назад?.. Вучоныя дзеячы, паважаныя i славутыя, - а калi разабрацца, то суцэльная гульня словамi, як у малых дзяцей. А цi не больш карысна, дазвольце запытацца, прыдумаць формулу, каб, напрыклад, суседзi жылi мiрна?
Не, я не супраць навукова-тэхнiчнай рэвалюцыi цi там прагрэсу, бог з iм, няхай сабе мудрацы адкрываюць розныя часцiнкi, а свяцiлы выводзяць заканамернасцi i чытаюць галаваграмы. Але наўрад, наўрад цi якраз гэта найважнейшы паказчык узроўню нашага быцця. Я - просты, сярэднi грамадзянiн, звычайны член грамадства, i хiба маё самаадчуванне, маё пачуццё такi ўжо другарадны гук у аркестры жыцця?
Назавiце гэта лiрычным адступленнем - але-але, так i лiчыце: пачаў з лiрычнага адступлення. Ваша справа. Не шмат iх тут сабе я дазволiў. Бо я усяго толькi апавядальнiк, i ўсё наступнае - не больш як апавяданне, якога я не мог не напiсаць, бо вельмi паважаю Пасвячонага, гэтага дастойнага i заслужанага чалавека i вучонага, чые "Запiскi" мне пашанцавала трымаць у руках. Калi б не было яго "Запiсак", не было б i гэтага апавядання. Але мушу заявiць, што яго не было б i ў тым выпадку, калi б прыхiльнiкi так званага амiкантакту не паспяшалiся заявiць у адзiн голас, што "Запiскi" - вада на iх млын.
Мала хто чытаў "Запiскi" - большасцi гэта проста недаступна: увесь тыражок пайшоў на гэты iх сiмпозiум (мне экземплярчык дасталi); таму вось больш звону, чым уяўлення - часцей за ўсё мяркуюць па чутках.
Проста здзiўляешся, колькi пустых клопатаў у чалавека! А спытайся, "нашто табе гэта трэба", - i адказаць яму няма чаго. "Усе, маўляў... Ну, i я..." Або пачне што-небудзь пра пярэднi край навукi. Патрэбны ён яму, гэты пярэднi край...
Паўтараю: я паважаю Пасвячонага. Ён - чалавек самавiты, аўтарытэтны, яму вунь рэдкiмi прыладамi дазваляюць карыстацца. I не мне, вядома, тлумачыць i каментаваць яго словы. Але апавядаць, няхай i з лiрычнымi адступленнямi, я ўсё-такi адважыўся. Потым, (каб, з аднаго боку, спынiлiся плёткi, а з другога - астыў запал прыхiльнiкаў розных легкадумных амiкантактаў.
Амiкантакт, разумееце, гэта - сусветнае каханне... А ноблы, мiж iншым, да нас практыкантаў засылаюць...
2
Дык вось у гэтай гiсторыi з дафнiямi замешаны менавiта ноблы, i тым карысныя "Запiскi" Пасвячонага, што якраз i паказваюць, хто яны такiя i чым любяць займацца.
Што мы ведалi?
Мы ведалi, што планету (або што яно там) занесла да нас у суседзi гадоў шэсцьдзесят таму назад, што яна, вiдаць, можа кiравацца, што на сiгналы не адказвае i сама маўчыць, ну i яшчэ дзве-тры дробязi. А цi мы ведаем, з якой мэтай яна з'явiлася ў нашай сiстэме? А цi ведаем, на што нам спадзявацца, калi яны ўздумаюць высадзiць эскадрыллю? А цi зразумела iм будзе, што мы гуманоiды?.. Нiчога мы не ведаем!
Вунь наша Служба Назiрання ў сваiм бюлетэнi пiша: "Н-6813 наблiжаецца да нас i адыходзiць, зусiм знiкаючы з поля дасягальнасцi з перыядычнасцю ад двух да шасцi месяцаў". А мiж тым той жа бюлетэнь у 2036 годзе пiсаў, што Н-6813 "адсутнiчала" цэлых дзесяць месяцаў. Вось дык перыядычнасць!
Пасвячоны даказвае, што ноблы добра пра нас iнфармаваныя i iх намер, як ён лiчыць, "дакладна вызначыць немагчыма". Пры ўсёй павазе, прызнацца, не ўсё мне тут зразумела, не да ўсяго, што расказаў гэты вучоны муж, ляжыць маё сэрца, а некаторыя вывады, шчыра скажу, засмучаюць душу. З гэтай прычыны фразу пра намеры ноблаў, якiя "дакладна вызначыць немагчыма", я ўспрымаю як сур'ёзную перасцярогу.
Читать дальше