Алексей Гардицкий: Пісьменніцкія былі і небыліцы

— Божа! Што я буду з вамі рабіць заўтра?!

БАБУЛЬЧЫНА ЗДЗІЎЛЕННЕ

Ідзе чарговае штогодняе літаратурнае свята на радзіме Якуба Коласа. Першы прамоўца зачытвае вядомыя радкі паэта:

Мой родны кут, як ты мне мілы!..

Забыць цябе не маю сілы!

Гэтыя самыя радкі цытуе другі прамоўца, трэці, чацвёрты...

Бабуля слухае іх і прамаўляе:

— Гэта ж трэба, выходзіць, што Колас напісаў усяго адзін вершык, а як багата людзей тут назбіралася.

АДНАЛЮБ АДАМЧЫК

У бібліятэку Саюза пісьменнікаў прыйшла працаваць Ніна Уладзіміраўна — жонка Вячаслава Адамчыка. Аднойчы я ўбачыў, што яна размаўляе з сынам.

— Гэта старэйшы ці малодшы прыходзіў? — пацікавіўся я.

— Малодшы, любімы сын Адамчыка.

— Як гэта толькі ён любімы?

— А так. Калі мы пажаніліся і дзяцей яшчэ не было, то Чэсь глядзеў толькі на мяне, а як нарадзіўся першы сын — уся бацькава ўвага перайшла яму. Я тады сказала, што трэба нарадзіць яшчэ аднаго сына. Адамчык запярэчыў: «Хіба можна любіць адразу дваіх?» I ўсё ж я нарадзіла другога. Дык цяпер уся бацькава ўвага і любоў звернута да меншага.

Праз нейкі час я пытаюся ў Ніны Уладзіміраўны:

— Ну як там Адамчык, па-ранейшаму любіць толькі малодшага сына?

— Не, цяпер ён любіць толькі ўнука,— быў адказ.

АБАЗНАЛІСЯ

Дні літаратур народаў СССР на Беларусі. Дэлегацыі раз’ехаліся па раёнах для сустрэч з чытачамі. Паколькі ў Нясвіжы працавала група армян, вырашылі накіраваць туды армянскага пісьменніка, пра гэта загадзя паведамілі ў райком партыі. Але, на жаль, госць прыхварэў і застаўся ў гасцініцы. Туды паехалі рускі паэт Віктар Бокаў, і наш Пятрусь Макаль. У Нясвіжы не ведалі, што адбыліся змены ў складзе дэлегацыі.

I вось сустрэча ў Нясвіжы. Пятрусь Макаль стаў у другім радзе, каб наперад вылучыць гасцей. Але сакратар райкома партыі мінае Віктара Бокава, старэйшага брата, і звяртаецца да Макаля:

— Дарагі армянскі друг! Мы вельмі рады вітаць вас на нясвіжскай зямлі, дзе працуюць вашы землякі, працуюць натхнёна і плённа, мацуючы дружбу народаў...

Увесь час звяртаючыся толькі да Макаля, сакратар райкома ў канцы прамовы дадала:

— А цяпер выступіць армянскі рабочы. Я думаю, вам прыемна будзе пачуць родную армянскую мову.

Макаль спачатку збянтэжыўся, але змірыўся з гэтай роллю, а калі рабочы пачаў чытаць верш Сільвы Капуцікян па-армянску, то стаў нават ківаць галавой. А тут яму як армянскаму паэту даюць слова. Тады Пятро Міхайлавіч і прызнаўся:

— Я не армянскі пісьменнік, а беларускі паэт Пятрусь Макаль.

КІМ ЁН БЫЎ, KIM ЁH CTAЎ

Выхаванец Мікашэвіцкага дзіцячага дома, тады паэт-пачатковец Уладзіслаў Нядзведскі, паступіў у Беларускі ўніверсітэт. Лекцыю па ваеннай справе прыйшоў чытаць генерал. Уступнае слова яго было такое:

— Ну вось, кім я быў да Вялікай Кастрычніцкай рэвалюцыі? Дурань дурнем, пасвіў кароў. Пра што гэта гаворыць?

— Што ў наш час кожны дурань можа стаць генералам,— адказаў Нядзведскі.

РОЗЫГРЫШ

Валодзя Караткевіч расказаў мне, як ён з сябрамі аднойчы разыграў Алеся Мажэйку. Паколькі Алесь спецыяліст па славацкай і чэшскай літаратурах, то хлопцы перадалі праз яго жонку, каб той прыйшоў да пражскага цягніка сустрэць чэхаў, якія быццам бы прыязджаюць у Мінск, і дадалі, што пажадана, каб ён узяў з сабой бутэльку шампанскага. Жонка пацікавілася, хто гэта звоніць. Адказалі, што з Беларускага таварыства дружбы, прозвішча прыдумалі — Бублікаў. Пасля шкада стала Алеся і вырашылі даць адбой. Але жонка сказала, што ён узяў шампанскае і пайшоў на вакзал. Ніякія чэхі не прыехалі, аднак на пероне ён пачуў чэшскую мову, пазнаёміўся з чэхамі, якія ад’язджалі, і выпіў з імі тое шампанскае. У добрым настроі яны падарылі Алесю камплект альбомаў, і самае дзіўнае, што на падпісаным альбоме стаяў аўтограф мэра аднаго з гарадоў Чэхаславакіі, прозвішча якога Бублік.

ЯК ПРАВІНІЎСЯ ПУШКІН

Ад Анатоля Вярцінскага як былога «лімаўца» і рэдактара «ЛіМа» я чуў неаднойчы такую сур’ёзна-кур’ёзную гісторыю... Летам 1972 года ён з Петрусём Макалём былі запрошаны на Пушкінскія ўрачыстасці, што праходзілі ў Болдзіне.

Па дарозе на свята, расказвае ён, мы пераклалі па адным вершы Пушкіна — з тым, каб потым прачытаць свае пераклады. Я пераклаў «Вакхічную песню», а Макаль — санет «Паэту». Пераклады нам вельмі спатрэбіліся — удзельнікі свята з цікавасцю слухалі вядомыя радкі ў перакладзе на іншую славянскую мову. Вярнуўшыся да дому, я напісаў нататкі для «ЛіМа» — «У Пушкіна». Да іх мы з Макалём дадалі і свае пераклады. Тагачасны рэдактар Леанід Прокша ухваліў і тое, і другое, матэрыял ішоў у нумар і ўжо стаяў на паласе. I раптам — званок. Леанід Януаравіч выбачальным голасам паведамляе, што нататкі, маўляў, пойдуць, а вось што да перакладаў... Аказваецца, якраз к гэтаму часу прыспела антыалкагольная пастанова (тая, першая!). Трэба пачынаць барацьбу... А мы разам з Пушкіным спяваем натхнёна гімн вясёламу богу Вакху...