Ken Follett - Trzeci Bliźniak

Przedstawił się i dowiedział, że kowboje nazywają się Benny i Arnold, a małe dziewczynki Sue i Elizabeth.

– Zawsze ubieracie się tak samo? – zapytał mężczyzn, kiedy jedli.

Spojrzeli jeden na drugiego, a potem Benny odpowiedział:

– Nie wiem. Dopiero się spotkaliśmy.

– Jesteście bliźniakami i dopiero się spotkaliście?

– Po urodzeniu zostaliśmy obaj zaadoptowani. Przez dwie różne rodziny.

– I przypadkowo ubraliście się tak samo?

– Na to wygląda.

– Poza tym obaj jesteśmy stolarzami – dodał Arnold. – Obaj palimy papierosy marki Camel Lights i obaj mamy dwójkę dzieci, chłopaka i dziewczynkę.

– Obie dziewczynki mają na imię Caroline – powiedział Benny – ale mój chłopak nazywa się John, a jego Richard.

– Chciałem, żeby nazywał się John – wyjaśnił Arnold – ale żona uparła się przy Richardzie.

– Niesamowite – zdziwił się Steve. – Nie można przecież odziedziczyć upodobania do cameli.

– Kto to może wiedzieć.

– A gdzie jest twój bliźniak? – zapytała Steve'a jedna z dziewczynek, Elizabeth.

– Nie mam bliźniaka – odparł. – To tym się tutaj zajmują? Badaniem bliźniaków?

– Tak – poinformowała go Elizabeth. – Sue i ja jesteśmy dwujajowe.

Steve podniósł brew. Mała nie wyglądała na więcej niż jedenaście lat.

– Nie jestem pewien, czy wiem, co to znaczy – powiedział.

– Nie jesteśmy identyczne. Rozwinęłyśmy się z dwu odrębnych jaj. Dlatego różnimy się wyglądem. Benny i Arnold są jednojajowi – dodała, wskazując kowbojów. – Mają takie samo DNA. Dlatego są do siebie tacy podobni.

– Widzę, że świetnie się w tym orientujesz – stwierdził Steve. – Jestem pod wrażeniem.

– Byłyśmy tu już przedtem – wyjaśniła.

Drzwi za Steve'em się otworzyły i Elizabeth podniosła wzrok.

– Dzień dobry, doktor Ferrami – powiedziała. Steve odwrócił się i zobaczył wczorajszą tenisistkę.

Jej muskularne ciało okrywał sięgający kolan biały laboratoryjny fartuch, ale podchodząc do nich, poruszała się jak sportsmenka. Na jej twarzy wciąż malowało się skupienie i koncentracja, które tak urzekły go na korcie. Gapił się na nią, nie mogąc uwierzyć we własne szczęście.

Doktor Ferrami pozdrowiła dziewczynki i przedstawiła się pozostałym. Kiedy podawała rękę Steve'owi, w jej oczach ukazało się zaskoczenie.

– A więc to pan jest Steve Logan – powiedziała.

– Świetnie gra pani w tenisa – odparł.

– Wczoraj przegrałam – stwierdziła siadając. Gęste ciemne włosy spadały jej luźno na ramiona i w bezlitosnym świetle jarzeniówek Steve dostrzegł, że ma już kilka siwych. Zamiast srebrnego kolczyka w nosie miała dzisiaj prosty złoty sztyfcik. Była umalowana i maskara pod oczyma sprawiała, że jej spojrzenie wydawało się jeszcze bardziej hipnotyczne.

Podziękowała wszystkim za to, że poświęcają swój cenny czas dla dobra nauki, zapytała, czy smakowała im pizza, i po kilku dalszych uprzejmościach odesłała dziewczynki i kowbojów na popołudniową serię badań.

A potem usiadła obok Steve'a, który nie potrafił się oprzeć wrażeniu, że jest z jakiegoś powodu zakłopotana. Wyglądało to prawie tak, jakby miała mu do przekazania złą wiadomość.

– Na pewno zastanawia się pan, o co tutaj chodzi – powiedziała.

– Myślałem, że wybrano mnie, ponieważ zawsze tak dobrze radziłem sobie w szkole.

– Nie – odparła. – To prawda, osiąga pan bardzo wysokie wyniki we wszystkich testach na inteligencję. W gruncie rzeczy szkolne oceny nie oddają w pełni pańskich zdolności. Pański iloraz inteligencji wykracza poza skalę. Był pan prawdopodobnie najlepszy w klasie, nie przykładając się przy tym szczególnie do nauki. Mam rację?

– Tak. Ale nie dlatego tutaj się znalazłem?

– Nie. Celem naszych badań jest określenie, w jakim stopniu charakter człowieka jest zdeterminowany jego genetycznym dziedzictwem. Czy to DNA decyduje, że jesteśmy inteligentni, agresywni, romantyczni, wysportowani? Czy też ważniejsze jest wychowanie? – W miarę jak zagłębiała się w temat, znikało jej początkowe zakłopotanie. – A jeśli wpływ mają oba czynniki, jak na siebie oddziaływają?

– To stara kontrowersja – stwierdził Steve. Uczęszczał na zajęcia z filozofii i od dawna fascynował go ten dylemat. – Czy jestem taki, jaki jestem, dlatego że taki się urodziłem? Czy też stanowię produkt wychowania i społeczeństwa, w którym dorastałem? Natura czy środowisko? – dodał, przypominając sobie antynomię, która wyrażała w skrótowej formie cały spór.

Doktor Ferrami pokiwała głową i jej długie włosy zafalowały ciężko niczym ocean. Steve zastanawiał się, jakie są w dotyku.

– Staramy się odpowiedzieć na to pytanie w ściśle naukowy sposób – podjęła. – Otóż identyczne bliźniaki mają takie same geny; dokładnie takie same. Bliźnięta dwujajowe mają inne geny, ale wychowywane są na ogół w tym samym środowisku. Badamy jedne i drugie, a potem porównujemy je z bliźniakami, które wychowywano oddzielnie, i oceniamy, jak bardzo są do siebie podobne.

Steve zastanawiał się, co to ma z nim wspólnego. Zastanawiał się, także, ile lat może mieć Jeannie. Kiedy patrzył, jak biegała wczoraj po korcie z włosami schowanymi pod czapką, uznał, że jest w jego wieku; teraz widział, że zbliża się do trzydziestki. Nie zmieniło to uczuć, jakie do niej żywił, nigdy dotąd nie zafascynowała go jednak tak dojrzała kobieta.

– Gdyby środowisko miało większy wpływ – kontynuowała – bliźniaki wychowywane razem byłyby bardzo podobne, a te wychowywane oddzielnie zupełnie inne, bez względu na to, czy są jedno – czy dwujajowe. Jest jednak odwrotnie. Jedno-jajowe bliźnięta są identyczne niezależnie od tego, kto je wychował. Wychowywane oddzielnie jednojajowe są do siebie bardziej podobne niż wychowywane razem dwujajowe.

– Tak jak Benny i Arnold?

– Właśnie. Widzi pan, jacy są do siebie podobni, mimo że dorastali w innych rodzinach. To typowe. Zbadaliśmy na naszym wydziale ponad sto par wychowywanych oddzielnie jednojajowych bliźniąt. Z tych dwustu osób, dwie były poetami z dorobkiem publikacyjnym i stanowiły parę bliźniaków. Dwie inne były zawodowo związane z domowymi zwierzętami: treser psów oraz hodowca… i również okazały się bliźniakami. Mieliśmy dwóch muzyków: nauczyciela gry na fortepianie i gitarzystę… oni też byli bliźniakami. To tylko najbardziej wymowne przykłady. Jak miał pan się okazję przekonać dziś rano, mierzymy w sposób naukowy różne komponenty osobowości, iloraz inteligencji oraz wymiary ciała. Wyniki wykazują, że bliźnięta jednojajowe mają prawie identyczne dane bez względu na to, jak zostały wychowane.

– Podczas gdy Sue i Elizabeth dość znacznie różnią się od siebie.

– Racja. Mimo że miały tych samych rodziców, dorastały w tym samym domu, chodziły do tej samej szkoły, podobnie się odżywiały i tak dalej. Zgaduję, że Sue milczała przez cały lunch, ale Elizabeth opowiedziała panu całe swoje życie.

– Dokładnie rzecz biorąc, wytłumaczyła mi, co znaczy słowo „dwujajowe”.

Doktor Ferrami roześmiała się, pokazując białe zęby i kawałek różowego języka i to, że zdołał ją rozśmieszyć, sprawiło Steve'owi niezmierną radość.

– Jeszcze jednak nie wyjaśniła mi pani, dlaczego się tu znalazłem – powiedział.

Na jej twarzy znowu ukazało się zakłopotanie.

– To trochę trudne – stwierdziła. – Coś takiego nigdy mi się jeszcze nie przydarzyło.

Nagle zrozumiał. To było oczywiste, ale tak zaskakujące, że wpadł na to dopiero teraz.