Albert Baantjer - De Cock en danse macabre

In de zeventiende eeuw leidde de behandeling, die kennelijk veel succes had, door onbegrip tot uitwassen in de Zuid-Italiaanse stad Tarente, of Táranto. De inwoners dachten dat de beet van de tarantula voor de mens gevaarlijk was en dat het gif moest worden uitgezweet door woest te dansen. Dit leidde, volgens de legende, tot ware orgieën waarbij de oorspronkelijke bedoeling van het dansen onbelangrijk was.

In werkelijkheid is het gif van de tarantula voor mensen volkomen ongevaarlijk, maar heeft het, aldus professor Warwick-Benson, een zeer heilzame werking op het hartweefsel.

Enkele maanden geleden was de befaamde medicus voorpaginanieuws doordat hij in het Saint Patrick’s Hospital een hartpatiënt reanimeerde die door een collega reeds twee uur tevoren klinisch dood was verklaard. Hij bewees daarmee in de praktijk zijn eerder omstreden theorie dat stilstand van het hart minder vaak tot de dood hoeft te leiden dan algemeen wordt aangenomen. Zijn bewering: te veel mensen worden te snel dood verklaard, leidde indertijd tot een storm van protesten, die echter na zijn prestatie in het Saint Patrick’s Hospital snel ging liggen.’

De Cock vouwde het blad weer dicht. Er werd gebeld. Mevrouw De Cock deed open en even later stapte Fred Prins de huiskamer binnen.

Vledder wuifde in zijn richting.

‘Je hebt net wat gemist.’

De Cock schonk een glas cognac voor zijn nieuwe gast in en gaf hem het artikel. ‘Lees eerst maar, dan gaan we straks verder.’

Fred Prins keek verrast op.

‘Dat stuk ken ik. Dat heb ik een paar weken geleden gelezen.’

De Cock grinnikte.

‘Lees jij boulevardbladen?’

Fred Prins knikte nadrukkelijk.

‘Net als alle Nederlanders… in de wachtkamer bij de tandarts.’

De Cock lachte.

‘Dit artikel speelde Monique van Montfoort heel omzichtig in handen van de kunstverzamelaars met een zwak hart en ze liet daarbij doorschemeren, dat ze die beroemde Sir Stephen Warwick-Benson persoonlijk heel goed kende en dat ze wel mogelijkheden zag voor een exclusief privé-consult.

Tevens drukte ze de kunstverzamelaars ieder afzonderlijk op het hart om er met niemand over te spreken… zeker niet met Sietse Schuringa, die ze omschreef als een specialist met verouderde methodieken.’

Fred Prins pakte zijn glas.

‘Geraffineerd.’

De Cock knikte.

‘Aanvankelijk zou Carry Cornelissen met een aangeplakte baard en snor de rol van de beroemde Sir Stephen Warwick-Benson vervullen, maar hij was bang dat Zadok van Zoelen en zijn oom Christiaan door zijn vermomming heen zouden kijken.’

Vledder knikte begrijpend.

‘Jurgen Jaarsveld nam zijn rol over.’

De Cock stak zijn wijsvinger op.

‘Het draaiboek voor zo’n privé-consult zat heel goed in elkaar. De pseudo-professor vertelde dat hij had ontdekt, dat het hartritme in overeenstemming moest worden gebracht met het intrinsieke… het wezenlijke levensritme van het individu. Als daarin discrepanties… tegenstellingen voorkwamen, dan ontstonden er hartstoringen. De beste manier om die tegenstelling in ritmen op te heffen was, volgens de professor, ze te laten samensmelten in de harmonische bewegingen van de dans.’

Fred Prins keek hem verrast aan.

‘Als ik jou zo hoor, dan ben ik geneigd om het te gaan geloven.’

De Cock zuchtte.

‘Zo was het ook. Ik neem aan dat zowel Zadok van Zoelen als Christiaan Cornelissen en Nicolaas van Noordeinde blijmoedig hun maillot hebben aangetrokken en zich vrijwillig een beet van de Tarantula apuliae hebben laten toedienen.’

Fred Prins trok een vies gezicht.

‘Hoe heet dat beest?’

De Cock lachte.

‘De Tarantula apuliae… een schorpioenspin. Een beet van de spin is ongevaarlijk, maar veroorzaakt wel kleine, maar pijnlijke ontstekingen.’

Vledder snoof.

‘De insectenbeten van dokter Den Koninghe.’

De Cock spreidde zijn handen.

‘Ik neem het hem niet kwalijk en in feite had hij gelijk… een insectenbeet.’

Fred Prins boog zich naar voren.

‘En na de beet van die… eh, die Tarantula apuliae werd er gedanst?’

De Cock knikte traag.

‘De tarantella… een opwindende, meeslepende dans, waarbij de verleidelijk schone Monique van Montfoort de hartzieke mannen opzweepte, tot hun heildans eindigde in de dood… danse macabre.’

Mevrouw De Cock keek haar man met grote ogen aan.

‘Ongelooflijk,’ lispelde ze.

De grijze speurder reageerde niet. Hij schonk zich nog eens in en zuchtte. De lange uiteenzetting had hem wat vermoeid.

Vledder wenkte om aandacht.

‘Ik begrijp nu ook waarom Zadok van Zoelen aan zijn nicht Ellen schreef: denk vooral niet te gauw dat ik dood ben .’

De Cock nam een slok van zijn cognac.

‘Dat zei de oude Cornelissen ook tegen zijn neef Christiaan. Het had alles te maken met dat artikel, waarin werd gesuggereerd dat Sir Stephen Warwick-Benson in het Saint Patrick’s Hospital een hartpatiënt had gereanimeerd, die twee uur tevoren reeds klinisch dood was verklaard.’ De grijze speurder trok een brede grijns. ‘Ik geloof dat het tijd wordt dat ik boulevardbladen ga lezen.’

Het gesprek werd algemener en de drie dode mannen in hun mallotige maillots raakten wat op de achtergrond.

Nadat de gasten op een nog redelijk uur waren vertrokken, trok mevrouw De Cock een poef bij en ging recht voor haar man zitten.

‘Ik begrijp het niet goed,’ sprak ze zorgelijk, ‘die drie slachtoffers… die kunstverzamelaars… dat waren toch geen domme mannen?’

De grijze speurder schudde zijn hoofd.

‘Dat waren ze ook niet,’ antwoordde hij ernstig. ‘Integendeel. Maar het feit, dat de medische wereld nog steeds geen afdoende antwoorden heeft op de vraagstukken van kanker, aids, hartziekten, reuma, multiple sclerose en tal van andere aandoeningen, maakt de mensen wantrouwend tegenover de traditionele geneeskunde. Men zoekt naar alternatieven… en dat geeft charlatans een kans.’

Vledder keek nieuwsgierig toe hoe De Cock uit een lade van zijn bureau een zwart gelakt kistje nam met gaatjes in het deksel.

‘Wat ga je daarmee doen?’

De Cock grinnikte.

‘Wat traditiegetrouw iedere Amsterdammer doet met een exotisch dier… hij brengt het naar Artis.’

Vledder glimlachte.

‘De Tarantula apuliae,’ sprak hij neerbuigend, ‘een schorpioenspin… wat een humbug.’

De Cock keek naar hem op en schudde zijn hoofd.

‘Dat artikel van Jurgen Jaarsveld was journalistiek gezien best een goed staaltje van vakmanschap.’ De oude rechercheur tikte met zijn wijsvinger op het deksel van het kistje. ‘Deze Tarantula apuliae is genoemd naar de stad Tarente of Táranto. Je vindt haar aan de Golf van Tarente in de hiel van de Italiaanse laars. Wanneer men door deze schorpioenspin was gestoken, dan meende me dat men de gevolgen daarvan door een wilde dans kon afwenden… die dans werd de tarantella genoemd. Vaak groeide zo’n dans van een enkeling uit tot een algehele ziekelijke danswoede… tarantisme. In de Middeleeuwen braken heel dikwijls spontane dansextases uit… pathologisch-extatische toestanden waardoor hele mensenmassa’s getroffen werden en men danste tot de dood erop volgde.’

De Cock nam een kartonnen doosje uit een andere lade van zijn bureau en zette het naast het kistje.

Vledder wees ernaar. ‘En wat ga je daarmee doen?’

De Cock glimlachte.

‘Smalle Lowietje heeft afstand van die zilveren doopbeker gedaan. Zonder een aangifte van Wladimir kan ik tegen Iwan de Verschrikkelijke niets ondernemen. Ik breng de beker naar het verzorgingshuis.’

De blik van Vledder verhelderde.

‘Naar de moeder van Wladimir Wiardibotjov… die er zo gek mee was?’

‘Precies.’

‘Mag ik mee?’

De Cock keek op.