Albert Baantjer - De Cock en moord in brons

De Cock sloot even zijn ogen.

‘Siegfried van Xanten.’

De kunstenaar wuifde in zijn richting.

‘Jij zegt het.’

Vledder schoof zijn elektronische schrijfmachine van zich af. Hij keek naar De Cock. Zijn gezicht stond ernstig. ‘Siegfried van Xanten,’ herhaalde hij vragend, ‘liet van de antieke dolk uit de bronstijd drie replica’s maken?’

De grijze speurder knikte. ‘Volgens Peter Karstens.’‘En met een van die replica’s werd hij vermoord.’

‘Inderdaad.’

‘Dan zou hij ook in het bezit van het origineel moeten zijn geweest.’

De Cock glimlachte.

‘Natuurlijk… anders kon hij geen replica’s laten maken.’ Vledder negeerde de lichte spot.

‘En het was een origineel? Ik bedoel, de dolk waarvan Siegfried van Xanten replica’s verlangde, was een originele dolk uit de bronstijd?’

De Cock knikte nadrukkelijk.

‘Peter Karstens zag dat vrijwel direct. En ik hecht veel waarde aan zijn oordeel.’

Vledder spreidde zijn handen. ‘Waar is dat origineel?’ De grijze speurder maakte een schouderbeweging.

‘Dat heb ik mij al eerder afgevraagd. Peter Karstens beweert dat hij de originele antieke dolk tezamen met de drie replica’s, die hij had laten maken, aan Siegfried van Xanten heeft teruggegeven.’ Vledder beluisterde de toon. Hij keek zijn oudere collega schuins aan. ‘En dat geloof je niet?’

De Cock wreef over zijn kin.

‘Ik ken Peter Karstens al heel wat jaren,’ sprak hij peinzend. ‘En ik mag hem wel.’ Hij glimlachte. ‘Misschien juist omdat hij zo louche is. Het zou niet de eerste keer zijn dat hij het origineel in zijn bezit hield. Zijn vervalsingen zijn meestal zo goed, dat ze vrijwel niet van echt zijn te onderscheiden.’

Vledder reageerde ongelovig. ‘Hoe doet hij dat dan?’ De Cock gebaarde nonchalant.

‘Heel simpel. Nemen we dit geval met de antieke bronzen dolk. Wel, hij laat daarvan geen drie, maar vier replica’s maken.’ De ogen van Vledder lichtten op.

‘Ik begrijp het,’ riep hij enthousiast. ‘Peter Karstens geeft na het uitvoeren van de opdracht geen drie replica’s en het origineel… maar gewoon vier replica’s. Het origineel houdt hij zelf.’ De Cock knikte traag.

‘Met deze mogelijkheid wil ik ernstig rekening houden. We weten niet wat Siegfried van Xanten van plan was. Toen hij door het genootschap werd gedwongen om de antieke dolk af te geven, kon hij twee dingen doen: aan Gunther Worms het origineel afdragen of een replica. Getuige het feit dat hij met een replica werd vermoord, mogen we concluderen dat hij voor een replica koos. Maar het is ook mogelijk dat Siegfried van Xanten wel bereid was om het origineel af te staan, maar zonder het te weten in het bezit was van louter replica’s, omdat hij door Peter Karstens was bedrogen.’

Vledder boog zich naar hem toe.

‘Hoe dan ook,’ sprak hij nadrukkelijk, ‘jij bent ervan overtuigd dat Siegfried van Xanten… in ieder geval tot het moment dat hij naar Peter Karstens toog… in het bezit was van een antieke dolk uit de bronstijd.’

‘Ja.’

‘Hoe kwam hij aan die dolk?’

De Cock keek zijn jonge collega wat verward aan. Hij begreep de vraagstelling niet. ‘Volgens… eh, volgens leden van het oudheidkundig genootschap had hij die gestolen tijdens archeologische opgravingen in Uffelte.’

Vledder grijnsde.

‘Zal ik je eens wat vertellen?’

‘Nou?’

‘Siegfried van Xanten is nooit in Uffelte geweest.’

Het gezicht van De Cock toonde pure verwondering. ‘Niet in Uffelte?’ meesmuilde hij.

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Siegfried van Xanten heeft nooit in Uffelte archeologische opgravingen bijgewoond… noch als deelnemer, noch als bezoeker.’

‘Hoe kom je aan die wijsheid?’

Vledder duimde over zijn schouder.

‘Ik was op jouw verzoek bij Etzel Hunnen.’

De Cock grinnikte vreugdeloos.

‘En Etzel Hunnen zei dat?’

In zijn stem trilde ongeloof.

Vledder knikte.

‘Hij had de verslagen.’

‘Wat voor verslagen?’

‘Van die opgravingen.’

‘Waar waren die?’

Vledder maakte een afwerend gebaartje.

‘Als je je even rustig houdt, dan kan ik je het hele verhaal vertellen. Dan begrijp je het beter… de hele ontwikkeling… de samenhang. Etzel Hunnen vertelde mij dat hij al het plan had opgevat om naar je toe te komen. Als ik hem vanmiddag niet had bezocht, dan was hij vanavond hier geweest om je alles te laten zien. Volgens hem was het vondenis vals en werd Siegfried van Xanten door de sapientes ten onrechte veroordeeld.’ De Cock kneep zijn ogen half dicht.

‘Dat… eh, dat vondenis was vals? Waar berust Etzel Hunnen dat op?’

‘Hij heeft de gehele administratie van het genootschap in zijn beheer gekregen.’

‘Waarom?’

Vledder zwaaide met zijn beide handen.

‘Omdat hij koning is geworden.’

De Cock lachte ongelovig.

‘De oude Etzel Hunnen… Koning van de Klokbekers?’ Vledder knikte met een ernstig gezicht.

‘Dat komt omdat Gunther Worms zich geheel heeft teruggetrokken. Ook Hagen de Bourgondiër is uit het genootschap getreden.’ De Cock toonde verbazing.

‘Zo plotseling?’

‘Ja.’

‘Wat was de aanleiding?’

‘Dat vermaledijde baargericht, dat Adelheid van Kleef van het genootschap verlangde.’

De Cock keek hem verbaasd aan.

‘Wat is er met het baargericht?’

Vledder zuchtte diep.

‘De meeste leden van het oudheidkundig genootschap wilden aan dat baargericht niet deelnemen. Ze vonden het vreemd, barbaars… volkomen uit de tijd. Het was in hun ogen een waanzinnig idee en zij verklaarden Adelheid van Kleef voor gek en hysterisch en zeiden niet te begrijpen hoe zij iets dergelijks van hen kon verlangen.’

‘Hoe reageerde Gunther Worms?’

‘Hij hield vast aan zijn besluit en stelde dat hij daar niet op terug kon komen, omdat hij aan Adelheid van Kleef al de toezegging had gedaan dat er een baargericht zou komen.’

De Cock wreef zich vergenoegd in zijn handen.

‘En toen?’

‘Op verzoek van de leden is er toen in het heiligdom van de Klokbekers een vergadering belegd, waar het nogal rumoerig toeging. Er bleek nogal wat verzet gerezen tegen het koningschap van Gunther Worms. Smeulende weerstanden vlamden op. Men keurde zijn beleid af. Ook toonde men zich niet tevreden met de vele vreemde gebruiken die in het genootschap waren geslopen.’

De Cock knikte begrijpend.

‘Daar had Etzel Hunnen het met mij ook al over gehad. Hoe ging het verder?’

‘Gunther Worms stelde voor om in ieder geval dat baargericht te laten doorgaan. Daardoor zou, zo meende hij, de smet, die door de moord op Siegfried van Xanten op het blazoen van het genootschap was gevallen, worden weggenomen. Het baargericht zou uitwijzen dat geen enkel lid van het genootschap iets met de dood van Siegfried van Xanten van doen had. Als alle leden van het genootschap, zonder uitzondering, met zijn voorstel akkoord gingen, dan zou hij, Gunther Worms, als koning c.q. voorzitter van het volk van de Klokbekers aftreden ten gunste van Etzel Hunnen, die als een van de oudste leden van het oudheidkundig genootschap het algeheel vertrouwen genoot.’

De Cock schoof zijn onderlip vooruit.

‘Een handige zet van die Gunther Worms. En dat voorstel werd aangenomen?’

Vledder wuifde.

‘Met algemene stemmen. Ik denk dat alle leden van het oudheidkundig genootschap blij waren om op die manier van die man verlost te zijn.’

‘En Hagen… Hagen de Bourgondiër?’

‘Aanvankelijk zou die nog aanblijven… als tweede man… een soort hulp… onderkoning van Etzel Hunnen. Maar toen later het baargericht hem als dader van de moord op Siegfried van Xanten aanwees, achtte ook Hagen de Bourgondiër het niet langer verantwoord om lid van het genootschap te blijven. Hij bedankte. Men heeft hem nog voorgesteld om inzake het baargericht een oordeel van de sapientes af te wachten, maar op dat voorstel ging hij niet in. Hagen de Bourgondiër vond dat zijn tijd gekomen was om te gaan. Na dat baargericht, zo stelde hij, zou hij nooit meer een volwaardig lid van het genootschap kunnen zijn.’