Albert Baantjer - De Cock en de moord in seance

‘Wij?’

De Cock knikte. Met een simpel handgebaar wees hij Agatha van Keulen terug naar haar plaats bij de vrouwen in de rij. ‘Mannen,’ vervolgde hij belerend, ‘letten in de regel niet zo op de sieraden die andere mannen of vrouwen dragen. Mannen dragen ook minder sieraden. Misschien zijn ze minder ijdel… misschien ook uiten zij hun ijdelheid op een andere manier. Mijn ervaring is dat vrouwen meestal deksels goed weten welke sieraden door anderen worden gedragen.

De Cock zweeg. Opnieuw gleed zijn blik langs de vrouwen. ‘Het gif,’ ging hij na een poosje verder, ‘waarmee Zwarte Sophie en Jennifer Jordan werden vermoord, was verborgen in een ring… een gifring, een zeldzaam exemplaar, heel oud, bezet met rode saffiertjes. Tijdens de beide moorden heeft de moordenares die ring gedragen…’

De vrouwen staarden enkele ogenblikken verbijsterd in het niets. Hun monden open. De gang van hun denkproces was van hun gezichten te lezen. Ineens ontstond er onder hen beroering. De vrouwen schoven uit elkaar. Er was er slechts een, die zich niet bewoog. Ze stond in het midden… alleen. Ze zag heel bleek en haar lippen trilden. De Cock keek haar aan. Ze droeg een donker pakje van eenvoudige snit. Het leek op het uniform van het Leger des Heils zonder distinctieven. Langzaam liep De Cock op haar toe.

‘Christine van der Waal,’ sprak hij hees, ‘ik arresteer u wegens moord… meermalen gepleegd.’

Er werd gebeld.

De Cock en zijn vrouw liepen samen naar de deur van hun woning. Op de stoep stond Stoffel de Graaf. Hij zag er onberispelijk uit in een donkerblauw kostuum met een parelgrijze das. Tussen snor en baard lag een vriendelijke grijns.

‘Kom binnen,’ riep De Cock hartelijk.

Stoffel haalde zijn rechterhand achter zijn rug vandaan en bood mevrouw De Cock een grote bos fraaie rode rozen aan. Mevrouw De Cock bloosde.

‘Ze zijn prachtig,’ sprak ze bewonderend en liep er koesterend mee naar de keuken.

Stoffel keek De Cock lachend aan.

‘Die hield ik over.’

‘Waarvan?’

Stoffel gebaarde achteloos.

‘Van die vijfenzeventig gulden die ik voor rode rozen dacht kwijt te zijn.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Waarvoor?’

Stoffel de Graaf grinnikte.

‘Ik vind dat schaduwen maar een stom werk.’ Het klonk een beetje minachtend. ‘En die Viola Wijngaard is een beer van een meid… een plaatje… een stuk met alles d’r op en d’r an. Toen dacht ik: ik schaduw haar niet… ik maak haar het hof. Met een bos rozen in de hand heb ik bij haar aangebeld en mijn prevelementje gemaakt… dat ik verliefd was en zo. Nou… toen vond ze het op het laatst helemaal niet gek dat ik steeds met mijn auto bij haar voor de deur stond.’ Hij grinnikte opnieuw. ‘Gistermiddag kwam ze naar buiten. Ze had duidelijk haast. Op een holletje liep ze naar haar wagen. Ik stapte op haar toe en sprak haar aan.’

‘Met rozen?’

Stoffel gniffelde.

‘Natuurlijk… met rozen. Ze zei dat ze geen tijd voor mij had en reed weg. Ger van Lint volgde haar onmiddellijk. En ik ging weer achter Ger aan.’

‘Tot aan de boerderij.’

Stoffel de Graaf knikte.

‘Het was kinderlijk eenvoudig.’

De Cock klopte de ‘reus van de Warmoesstraat’ op zijn schouder en ging hem voor naar de huiskamer, waar de anderen al zaten.

De Cock had Dick Vledder, Stoffel de Graaf en Ger van Lint uitgenodigd voor een avondje bij hem thuis om opening van zaken te geven. Hij deed dat altijd wanneer een ingewikkelde zaak tot een oplossing was gekomen.

De Cock schonk een verrukkelijke cognac in diepbolle glazen, mevrouw De Cock serveerde schalen met louter lekkernijen en in de open haard knapperde een gezellig vuur.

De Cock hief zijn glas.

‘Op de misdaad,’ riep hij vrolijk.

Mevrouw De Cock keek hem bestraffend aan.

‘Op de misdaad toost men niet.’

De Cock keek verbaasd om zich heen.

‘Zonder misdaad hadden wij rechercheurs geen bestaan.’ De Graaf en Van Lint lachten hartelijk. Vledder niet. Hij staarde wat somber voor zich uit. Hoewel hij het onderzoek naar de moorden in het huis aan de gracht van het begin af had meegemaakt, vatte hij de samenhang niet. Dat kwelde hem. Hij boog zich wat naar voren en keek De Cock onderzoekend aan. ‘Stoffel, Ger en ik,’ begon hij, ‘hebben gisteren in een oude boerderij in Middelie Harry Donkervliet gearresteerd. De grond voor die arrestatie, zei jij, was chantage. Wie chanteerde hij dan?’

De Cock nam met welbehagen een slok van zijn cognac en voelde hoe de nectar fluweelzacht langs zijn keel gleed. Hij zette het glas neer en bracht zijn vingertoppen tegen elkaar.

‘De kwade genius in deze gehele affaire,’ sprak hij ernstig, ‘is Annette van Leeuwenhoek. Alle puur misdadige ideeën ontstonden in haar verziekt brein. Er wordt gefluisterd dat zij haar eerste man heeft vergiftigd. In hoeverre dat gerucht een grond van waarheid heeft, speelt nu geen rol meer. Annette van Leeuwenhoek zal inmiddels wel geoordeeld zijn door Hem, die alle feiten kent… ook zonder recherche.’

Hij zweeg even, zocht naar een zinnige voortzetting van zijn betoog.

‘Aan de basis van vrijwel elk misdadig gedrag ligt een moment van liefdeloosheid. Dat is een kreet, waarin ik steeds meer begin te geloven. Dat moment van liefdeloosheid brak aan, toen Jennifer Jordan Christine van der Waal weigerde geld te lenen om een serviceflat te kopen.’

Vledder reageerde wat verward.

‘Een serviceflat?’

De Cock knikte nadrukkelijk.

‘Ruim vier jaar geleden,’ legde hij uit, ‘stierf de vader van Christine van der Waal. Door een wat onverstandig… misschien wel overmoedig zakelijk beleid had hij vele schulden gemaakt. Om zijn meubelbedrijfje van een faillissement te redden, had hij een zware hypotheek op zijn huis genomen. Na zijn dood bleek zijn vrouw niet in staat de lasten van die hypotheek te dragen. Ze riep de hulp van haar dochter in.

Christine van der Waal wilde haar oude moeder voor de rest van haar leven geborgen zien. Een serviceflat leek haar ideaal. Christine van der Waal bezat geen eigen vermogen. Ze ontving voor haar inspanningen in het huis aan de gracht geen salaris. Het lag dus min of meer voor de hand dat zij aan de schatrijke Jennifer Jordan een lening vroeg.’

Mevrouw De Cock keek naar haar man op.

‘Jennifer Jordan weigerde.’

De Cock zuchtte diep.

‘En daarmee begon het. Christine van der Waal maakte tijdens een van de seances Annette van Leeuwenhoek deelgenoot van haar zorgen. Ze vertelde ook dat Jennifer Jordan niet bereid bleek haar een lening te verschaffen. Annette van Leeuwenhoek had onmiddellijk een oplossing voor alle problemen.’ Vledder reageerde scherp.

‘Wat voor een oplossing?’

De Cock grijnsde.

‘Haar redenering was simpel… wat heeft een vrouw aan fraaie schilderijen… als zij ze toch niet kan zien? Annette van Leeuwenhoek, die wel iets van de schilderkunst wist, had al eerder een begerige blik geworpen op de paar echte impressionisten aan de wanden in het huis aan de gracht. Ze zei tegen Christine van der Waal dat die schilderijen veel geld waard waren. Ze zei ook dat ze wel iemand wist die schilderijen zo goed vervalste, dat vrijwel niemand ze van de echte kon onderscheiden… zeker een blinde vrouw niet.’

Vledder knikte begrijpend.

‘Peter Karstens.’

De Cock glimlachte.

‘Precies… vriend Peter. Annette van Leeuwenhoek gaf hem de opdracht om twee Renoirs en een Monet te maken. Op een tijdstip dat Jennifer Jordan, begeleid door haar neef, een concert bijwoonde, werden de schilderijen aan de wanden verwisseld. Annette van Leeuwenhoek, die voor de verkoop van de echte impressionisten zou zorgdragen, pleegde onmiddellijk bedrog. Ze verkocht de twee Renoirs en behield de echte Monet. Zelfs van het geld dat de beide Renoirs opbrachten, hield ze een groot gedeelte achter en gaf de rest aan Christine van der Waal. Dat bedrag was echter nog ruim voldoende om voor haar moeder de zo begeerde serviceflat te kopen.’