Albert Baantjer - De Cock en een variant op moord

'Ja.'

'Was Van der Grauw de man, die de heer Vreedenbergh aan u voorstelde?'

Xaveria van Breevoorde stond van haar poef op. In haar ogen lag een radeloze blik. 'Dat heeft er niets mee te maken,' riep ze geëmotioneerd. 'Dat heeft er niets mee te maken. Ik houd van Jean-Paul… geloof me… ik houd van…' Ze zweeg. Leek kalmer. Het was alsof de emotie plotseling uit haar was weggeëbd. Ze keek op naar De Cock. 'Ik weet wat u denkt.' De Cock trok zijn gezicht strak.

'Gedachten zijn tolvrij.' Langzaam liep hij bij haar weg. Bij de deur draaide hij zich om en bleef staan. 'Heeft u rouwkleding?' 'Nee.' 'Koop ze.'

Vanaf de parkeerplaats aan het fraaie Lieve Vrouwekerkhof reden ze uit Amersfoort weg. Het zicht op de buitenweg was goed. De zon was hoger naar de hemel getrokken en had de grauwe mistslierten verjaagd.

De Cock liet zich onderuit zakken en doezelde wat weg. In gedachten ging hij het onderhoud met Xaveria van Breevoorde nog eens na. Het was ongeveer verlopen, zoals hij zich dat had voorgesteld. Echte verrassingen had het hem niet opgeleverd. Sinds hij gisterenmorgen de heer Van der Grauw uit de Lieve Vrouwestraat had zien komen, had hij beseft, dat er een band bestond tussen haar en de man, die de heer Vreedenbergh tot zijn mededirecteur had aangesteld.

Hij vroeg zich af wat de volgorde was. Had de liefdesverhouding tussen Xaveria en haar Jean-Paul geleid tot het directeurschap van Van der Grauw… of had het directeurschap van Van der Grauw geleid tot de liefdesverhouding tussen Jean-Paul Vreedenbergh en de zwoele Xaveria van Breevoorde. Het onderscheid kon belangrijk zijn. Op zijn vraag had Xaveria echter beaamd, dat Van der Grauw haar aan de heer Vreedenbergh had voorgesteld. In dat geval ging het initiatief van Van der Grauw uit. Wat wist de heer Vreedenbergh op het moment, dat hij zijn testament op liet maken?

Wat was zijn opdracht aan notaris Van Suchtelen? Vledder stootte zijn elleboog tegen zijn schouder. 'Slaapje?'

De Cock drukte zich omhoog. 'Ik dacht na… is dat zo vreemd?'

De jonge rechercheur reageerde niet. Hij wees met een grijns naar de bult onder de regenjas van De Cock. 'Wat wil je met dat hemd?'

'Dat heb ik toch al gezegd… aan de commissaris laten zien.' Vledder lachte smadelijk. 'En denk je nu echt,' sprak hij ongelovig, 'dat hij daar belangstelling voor heeft?' De Cock stak zijn kin iets omhoog.

'Ik zal zijn belangstelling wekken.' Het klonk hard en onverzettelijk.

'Waarom?'

De grijze speurder antwoordde niet. Hij draaide zich half naar Vledder toe. 'Je hebt het hele onderzoek meegemaakt,' sprak hij wat vermoeid. 'Van het prille begin af. Je kent alle facetten… alle verklaringen die zijn afgelegd. Wat zou ik nu met dat hemd willen?'

Vledder schokte met zijn schouders.

'Weet ik veel. Misschien wel een voorlichtingsavondje houden voor de douane.'

Teleurgesteld schudde De Cock zijn hoofd. Met een wat droevige trek op zijn gezicht liet hij zich opnieuw onderuit zakken en sloot zijn ogen. Eerst toen ze Amsterdam binnenreden, kwam hij wakker overeind.

'Zet jezelf bij het Bevolkingsregister aan de Herengracht af,' gebood hij autoritair. 'Dan neem ik verder het wagentje mee. Heb je de juiste gegevens van Karel Koperman en… moeder Mathilde?' 'Ja.'

'Mooi… dan zie ik je weer aan de Kit.'

'En wat doe jij intussen?'

'Ik ga even op bezoek bij notaris Van Suchtelen.'

'Om wat te doen?'

'Het rapport inzien, dat die particuliere detective voor hem heeft gemaakt.'

'En als hij inzage weigert?'

'Waarom zou hij weigeren?' 'Notarissen doen vaak erg geheimzinnig.' De Cock gebaarde achteloos.

'Het is niet zo erg belangrijk. Bovendien heb ik nog een leuke klus.'

Vledder fronste zijn wenkbrauwen. 'Wat voor een klus?'

Over het brede gezicht van De Cock gleed een zoete grijns. 'Zeer nederig en onderdanig aan onze commissaris vragen of hij zo vriendelijk en beleefd wil zijn om Mr. Schaaps, onze Officier van Justitie uit te nodigen om naar de Warmoesstraat te komen voor een bespreking.'

'Een bespreking?'

'Ja, ik heb zijn hulp nodig.'

Het stuur gleed Vledder bijna uit zijn handen.

'Jij,' riep hij vol ongeloof, 'jij wilt de Officier van Justitie om hulp vragen?'

De grijze speurder speelde verbazing. 'Is dat een misdaad?'

De Cock gleed met zijn tong over zijn droge lippen. Een intense spanning maakte zich van hem meester… tintelde in de toppen van zijn vingers. Wat nerveus schoof hij de mouw van zijn colbert iets terug en keek op zijn horloge. Het was bijna negen uur. Nog ruim een uur en een kwartier scheidden hem van de beslissende actie. Als er nu iets misging, besefte hij, verspeelde hij de laatste kans om klaarheid te brengen in de mysterieuze verdwijning van de heer Vreedenbergh en de daarop gevolgde moorden op Marlies van Haesbergen en Dr. Haanstra. Die gedachte bezorgde hem koude rillingen. Hij was zich er ineens pijnlijk van bewust welke risico's hij liep.

De Cock keek de recherchekamer rond. Links van hem, met een wit vertrokken gezicht, zat Vledder. Verderop, gedempt keuvelend, zaten Fred Prins en Hans Rijpkema. Hij had de beide nog jonge, maar bekwame rechercheurs gevraagd om hem bij zijn operatie terzijde te staan. Ze hadden geen moment geaarzeld en onmiddellijk enthousiast hun hulp toegezegd. In een emotioneel betoog en met een voor hem ongekende openhartigheid had hij aan de commissaris en de Officier van Justitie uit de doeken gedaan welke resultaten zijn onderzoek had opgeleverd en hoe hij dacht tot een sluitende bewijsvoering te komen. Ze hadden naar hem geluisterd dit keer, ernstig en geduldig zonder met hautaine, nietszeggende opmerkingen zijn betoog interrumperen. Uiteindelijk, na een bewogen debat, hadden ze m zijn plannen ingestemd. Mr. Schaaps had zelfs uitdrukkelijk gesteld, dat hij bij een eventueel falen de volledige verantwoordelijkheid van de actie op zich zou nemen.

Toen commissaris Buitendam hem bovendien de toezegging deed dat hij voor de operatie de beschikking zou krijgen over een paar uiterst snelle wagens, had de grijze speurder opgelucht de kamer van zijn politiechef verlaten en was aan zijn voorbereidingen begonnen.

Hoewel hij zijn jonge collega graag een verrassing had bereid, was hij na enige overwegingen tot de conclusie gekomen, dat het beter was om Vledder over de aard en het doel van zijn actie in lichten. Na zijn uiteenzetting had de jonge rechercheur hem eerst verbaasd aangestaard, daarna had hij hem hardgrondig voor 'een trawant van de duivel' uitgekreten om vervolgens minzaam bekennen, dat hij zelf nooit op z'n schitterend idee was gekomen. De Cock stond van zijn stoel op en liep naar het eind van het lokaal, waar rechercheur ' Appie' Keizer achter zijn bureau behaaglijk aan een kop koffie slurpte.

'Ga vast beneden naar de plottafel. Voor kwart over tien verwacht ik geen enkele actie, maar je kunt nooit weten. Ik heb ook nog een wagen in de lucht met de rechercheurs Klaver en Kuiper. Als ze zich melden, geef je dat onmiddellijk aan mij door.' Rechercheur Keizer knikte begrijpend, dronk zijn kop leeg en liep de kamer af.

De Cock keek naar de anderen.

'Laten we onze posten innemen.' Zijn stem trilde een beetje. 'Het wachten hier in de recherchekamer werkt op mijn zenuwen.'

Prins en Rijpkema stonden op en liepen achter Appie Keizer aan.

Vledder stapte op De Cock toe.

'Als ze beseffen dat het een stunt is?'

De grijze speurder trok zijn schouders op.

'Ik vertrouw op hun hebzucht.'

De Cock streelde met zijn blik het interieur van de wagen. Zachtjes gleden zijn handen over het pluche van de zittingen. Een dergelijke luxe was hij bij de politie niet gewend. Hij liet zich achterover vallen en schurkte met zijn rug tegen de leuning. Het bezorgde hem een behaaglijk gevoel. Daarna bukte hij zich iets voorover en keek door de voorruit naar het silhouet van de vervallen Haarlemmerpoort.