Anatole France - W cieniu wiązów

W rok później dowiedział się o tragicznym zgonie tego prezydenta, za którego gotów był umrzeć, a który odtąd ukazywał mu się w myśli sztywny i czarny, jak w koszarach zwinięty sztandar w pokrowcu. Od tej chwili nie znał już cywilnych władców Francji. Obchodzili go tylko jego zwierzchnicy służbowi, których słuchał z posępną dokładnością. Nierad, że musi odmawiać czcigodnemu księdzu de Lalonde, chwilę milczał w skupieniu, potem przedstawił powody:

– To kwestia zasad. Nigdy o nic nie proszę rządu. Przyznacie mi rację, prawda? Z chwilą gdy się przyjmie zasadę…

Kapelan spojrzał nań z wyrazem smutku, rzuconym jakby zasłona na radosną twarz starca.

– Jakże mógłbym przyznać generałowi słuszność, ja, który żebrzę u wszystkich? Jestem zatwardziałym żebrakiem. Dla Boga i ubogich żebrałem u wszystkich możnych: u ministrów króla Ludwika Filipa i u ministrów Rządu Tymczasowego, i Napoleona III, i obecnej Republiki. Wszyscy pomogli mi dokonać czegoś dobrego. A ponieważ, generale, znacie ministra wyznań…

W tej chwili ostry głos zawołał na korytarzu:

– Poulot! Poulot!

Otyła dama o siwych włosach zwiniętych w papiloty, w peniuarze, żywo wbiegła do pokoju. Była to pani Cartier de Chalmot, wzywająca generała na śniadanie.

Już z władczą czułością potrząsnęła była mężem i raz jeszcze zawołała „Poulot!”, gdy spostrzegła starego księdza wciśniętego w kąt koło drzwi.

Przeprosiła go za swój zaniedbany strój. Tego ranka miała tak dużo roboty! Trzy córki, dwóch synów, siostrzeniec-sierota, mąż: siedmioro dzieci, którymi zająć się trzeba!

– Ach, szanowna pani – rzekł ksiądz – Bóg panią zsyła! Będzie pani moją opatrznością.

– Opatrznością księdza, księże kapelanie?

Opięte szarym szlafrokiem rozłożyste jej kształty świadczyły o majestacie kilkakrotnego macierzyństwa, twarz, zdobna wąsem, błyszczała dumą matrony, szerokie ruchy zdradzały zwinność gospodyni przywykłej do pracy i swobodę kobiety przyzwyczajonej do oficjalnych hołdów. Generał znikał poza nią. Była jego fortuną i duchem opiekuńczym; jej pracowitość i dzielność utrzymywała cały dom – ubogi, a wystawny. Paulina była tu jednocześnie szwaczką, kucharką, krawcową, służącą, nauczycielką, aptekarką, nawet modystką o naiwnie krzykliwym guście, na obiadach zaś i większych przyjęciach okazywała doskonałe wychowanie, dumny profil i piękne jeszcze ramiona. Powszechnie mawiano w dywizji, że gdyby generał został ministrem wojny, generałowa świetnie umiałaby czynić honory domu w pałacu przy bulwarze Saint-Germain.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

Ludwik XV (1710–1774; fr. Louis XV de France ) – król Francji w latach 1715–1774. [przypis edytorski]

Pius IX , właśc. Giovanni Maria Mastai Ferretti (1792–1878) – papież w latach 1846–1878; inicjator I Soboru Watykańskiego, promotor dogmatu o niepokalanym poczęciu Najświętszej Maryi Panny oraz dogmatu o nieomylności papieża. [przypis edytorski]

Leon XIII , właśc. Gioacchino Vincenzo Raphaelo Luigi Pecci (1810–1903) – papież w latach 1878–1903, uważany za pierwszego nowoczesnego papieża, dążącego do dialogu Kościoła z współczesnym światem. W 1883 r. udostępnił naukowcom tajne archiwa Watykanu; wypowiadał się przychylnie o demokracji. [przypis edytorski]

Merowingowie (fr. Mérovingiens ) – dynastia władców frankijskich w V–VIII w. [przypis edytorski]

Ludwik XIV (1638–1715; fr. Louis XIV de France ) – król Francji w latach 1643–1715; nazywany Królem Słońce. [przypis edytorski]

ad limina apostolorum (łac.) – do progów apostolskich (tj. do Rzymu). [przypis edytorski]

stolica biskupia świętego Marcina – św. Marcin był w IV w. biskupem w Tours. [przypis edytorski]

Grzegorz z Tours (539–594; fr. Grégoire de Tours ) – biskup Tours, historyk Kościoła, zajmował się również historią Franków. [przypis edytorski]

Jacques Paul Migne (1800–1875) – fr. duchowny, wydawca pism Ojców Kościoła i innych średniowiecznych tekstów (znanych we Francji pod tytułem Patrologies latine et grecque de Migne ). [przypis edytorski]

Baronius – Cesare Baronio (1538–1607), wł. kardynał, historyk Kościoła katolickiego a. Justus Baronius Calvinus (ok. 1570 – po 1608), niem. teolog, uczeń Cesare Baronia, autor pism apologetycznych. [przypis edytorski]

Jacques-Bénigne Bossuet (1627–1704) – fr. biskup i pisarz. [przypis edytorski]

Mignard – rodzina fr. malarzy, słynnych w XVII w., należeli do niej Pierre (1610–1695), najbardziej znany dzięki płótnom i freskom o tematyce religijnej, jego brat Nicolas (1606–1668) i bratanek Pierre II (1640–1725). [przypis edytorski]

ckliwe – fr. fade , tj. mdlące. [przypis edytorski]

Menier – marka czekolady, popularnej we Francji w XIX w. [przypis edytorski]

Adolphe Georges Guéroult (1810–1872) – fr. publicysta i polityk, zwolennik doktryny Saint-Simona, antyklerykał, postulował rozdział religii i państwa. [przypis edytorski]

Joseph Ernest Renan (1823–1892) – fr. pisarz, filolog, filozof i historyk, autor krytycznej Historii początków chrześcijaństwa , zwolennik teorii Darwina. [przypis edytorski]

Charles Leconte de Lisle (1818–1894) – fr. poeta i filozof, przedstawiciel parnasizmu. [przypis edytorski]

Paul Verlaine (1844–1896) – fr. poeta, jeden z tzw. poetów wyklętych. [przypis edytorski]

O quando finieris et quando cessabis, universa vanitas mundi (łac.) – Ach, kiedy przestaniesz istnieć i kiedy przeminiesz, odwieczna próżności tego świata. [przypis edytorski]

perypatetyk (z gr. περιπατητικός , peripatetikos : związany z chodzeniem, przechadzaniem się) – tu: osoba, która lubi spacerować w czasie rozmowy (w innym znaczeniu: zwolennik filozofii Arystotelesa). [przypis edytorski]

Et Verbum caro factum est (łac.) – A Słowo ciałem się stało. [przypis edytorski]