Мікола Савіцкі: Тлумачальны слоўнік па інфарматыцы

Абмежавáнне цэ́ласнасці(consistency constraints) — лагічныя абмежаванні, якія накладваюцца на звесткі і прымяняюцца СКБЗ для падтрымання цэласнасці звестак. Гэтыя абмежаванні прадугледжаны ў структуры базы звестак.

Абмяжавáльная рáмка(bounding box) — прамавугловая прастора для тэксту альбо графікі. Параметры рамкі можна акрэсліць мышой.

Абнаўля́ць(update) — дапаўняць файл новымі звесткамі. Аперацыі па абнаўленні ўключаюць ў сябе вывад файла на экран і рэдагаванне гэтых звестак. У рэляцыйных базах звестак можна задаваць змены ўсіх элементаў аднаго імя файла.

Абнулéнне(zero filling) — прысваенне ячэйкам памяці альбо зменным нулявога значэння — запаўненне поля звестак непарыўнай паслядоўнасцю нулёў.

Абнулёўвáць змéнныя(clear variable) — прыдаць зменным нулявое значэнне. Пры запуску праграмы пры нармальнай рабоце кампутара ўсе зменныя маюць нулявое значэнне.

Абрэ́зка ілюстрáцый(cropping) — змяншэнне памеру адлюстравання дзеля таго, каб размясціць яго ў неабходным месцы старонкі.

Абсалю́тнае значэ́нне табуля́цыі(absolute tab) — палажэнне табулятара адносна левага краю ліста альбо левага краю тэксту.

Абсалю́тная адрасáцыя(absolute addressing альбо extended addressing) — метад адрасацыі ў абсалютных адрасах. Працэсар выстаўляе лік у двайковым кодзе.

Абсалю́тная велічыня́— (absolute value) — значэнне зменнай, якое ўзята без знака. У мовах праграмавання: абсалютная велічыня вызначаецца з дапамогай уладкаванай функцыі ABS.

Абсалю́тная камáнда(absolute instruction) — каманда, якая выконваецца без указання якіх-небудзь звестак альбо параметраў.

Абсалю́тны áдрас(absolute address) — адрас на машыннай мове, які ідэнтыфікуе ячэйку памяці альбо прыстасаванне без выкарыстання якой-небудзь прамежкавай спасылкі, гэта значыць, не можа далей удасканальвацца праграмнымі сродкамі.

Абсалю́тны асэмблер(absolute assembler) — у выніку яго работы атрымоўваецца праграма ў абсалютных адрасах. Гэтая праграма поўнасцю прывязана да кампутара і можа выконвацца без настройкі адрасоў загрузчыка.

Абсалю́тны загрýзчык(absolute loader) — загрузчык, які не выконвае настройкі адрасоў.

Абсалю́тны тып звéстак(abstract data type) — тып звестак, акрэслены толькі аперацыямі, якія прымяняюцца да аб’ектаў гэтага тыпу без уліку яго ўнутранай арганізацыі і канкрэтнай рэалізацыі.

Абсалю́тны шлях(absolute pathname) — поўнае імя файла, якое складаецца з імя дыска, імя каталогу (альбо спіса імёнаў каталогу, падзеленых сімвалам ‘\’) і імя файла.

Абсалю́тныя каардынáты(absolute coordinates) — каардынаты (кропкі на плоскасці альбо ў прасторы), характарызуюць адлегласць ад месца перасячэння каардынатных восяў (пачатак каардынат). Абсалютныя каардынаты прымяняюцца ў кампутарнай графіцы і пры пабудове дыяграм для ідэнтыфікацыі палажэння кропак на графіку альбо на экраннай сетцы.

Абстрáктны аўтамáт(abstract automaton) — матэматычная мадэль аўтамата, якая вызначаецца трыма мноствамі (уваходных сігналаў, станаў аўтамата, выходных сігналаў) і дзвюмá двухмеснымі функцыямі (пераходаў і выхадаў).

Абстрáктны файл(abstract file) — тып звестак аперацыйнай сістэмы; канал.

Абстрагавáнне(abstraction) — ігнараванне, выключэнне выпадковых, другасных прыкметаў з мэтай вылучэння галоўных. Вонкавыя ўласцівасці аб`екта падаюцца без уліку яго ўнутранай арганізацыі і канкрэтнай рэалізацыі. Мадэль аб’екта атрымліваецца ў выніку вылучэння і абагульнення яго ўласцівасцяў. Шырока прымяняецца ў інфарматыцы як сродак разумення складаных прадметаў, працэсаў, з’яваў.

Абся́г адлюстравáння(image area) — прастора паміж палямі на старонцы ў праграме настольнай выдавецкай сістэмы, дзе памяшчаецца тэкст альбо ілюстрацыя.

Абся́г звéстак(data area) — частка памяці, якая выкарыстоўваецца для захоўвання звестак.

Абучáльная (навучáльная) машына(teaching machine) — кампутар ці іншая прылада, якая можа быць выкарыстана вучнямі для навучання без дапамогі выкладчыка.

Абучáльная (навучáльная) праграма(online tutorial) — праграма, якая рэалізуе ў дыялагавым рэжыме алгарытм навучання па той ці іншай дысцыпліне альбо па адным з яе раздзелаў.

Авáрыя(crash) — нечаканы збой у рабоце кампутара (праграмы альбо дыскавода). Аварыя праграмы вядзе да страты ўсіх незахаваных звестак і можа выклікаць нестабільны стан сістэмы і пераладаванне кампутара. Аварыя дыскавода вядзе, як правіла, да страты звестак.