Сборник - Μικρός Ευεργετινός

Είπε ο αββάς Αντώνιος:

- Ξέρω μοναχούς, πού έπεσαν μετά από πολλούς ασκητικούς κόπους κι έφτασαν ως την παράκρουση, επειδή στήριξαν τις ελπίδες τους μόνο στον αγώνα τους και δεν έδωσαν σημασία στην εντολή Εκείνου, που είπε:

«Επερώτησον τον πατέρα σου, και αναγγελεί σοι, τους πρεσβυτέρους σου, και ερουσί σοι» (Δευτ. 32:7).

Είπε ο αββάς Μωϋσής:

- Ο μοναχός που έχει πνευματικό πατέρα, δεν έχει όμως υπακοή και ταπείνωση, και αυτόβουλα νηστεύει ή κάνει οτιδήποτε άλλο που θεωρεί καλό, δεν θ' αποκτήσει ποτέ καμία αρετή ούτε ξέρει τι είναι μοναχός.

Ένας γέροντας είπε: — Αν σ' ενοχλούν ακάθαρτοι λογισμοί, μην τους κρύψεις, αλλά πες τους αμέσως στον πνευματικό σου πατέρα και έλεγξέ τους.

Γιατί όσο κρύβει ο άνθρωπος τους λογισμούς του, τόσο πληθαίνουν και δυναμώνουν.

Όπως δηλαδή το φίδι, μόλις βγει από τη φωλιά του, αμέσως φεύγει, έτσι και ο πονηρός λογισμός, μόλις φανερωθεί, αμέσως χάνεται.

Και όπως το σκουλήκι τρώει το ξύλο, έτσι και ο πονηρός λογισμός αφανίζει την καρδιά.

Όποιος φανερώνει τους λογισμούς του, γρήγορα θεραπεύεται. Όποιος όμως τους κρύβει, πάσχει από υπερηφάνεια.

Ας αποφεύγουμε όσους μας βλάπτουν, έστω κι αν είναι φίλοι ή για οποιοδήποτε λόγο απαραίτητοι. Σαν πρότυπα να έχουμε αυτούς που ασκούν την αρετή.

Αν θέλεις ν' ακολουθήσεις τον Κύριό μας Ιησού Χριστό και να κρεμάσεις μαζί Του, πάνω στο σταυρό, τον παλιό σου εαυτό, πρέπει (πρώτα) να διώξεις από κοντά σου εκείνους πού σε κατεβάζουν από το σταυρό, (έπειτα) να ετοιμαστείς για να υπομείνεις ταπεινώσεις, και (τέλος), να αναπαύεις τις καρδιές εκείνων που σε στενοχωρούν.

Φίλος άμυαλος και επιπόλαιος είναι πηγή βλάβης, ενώ η συναναστροφή με συνετούς είναι πηγή γλυκύτητας.

Τσακίζει την καρδιά η συντροφιά με ασύνετους. Καλύτερα να κατοικήσεις μαζί με θηρία, παρά με ανθρώπους κακότροπους.

Κάθισε μαζί με γύπες, παρά με πλεονέκτη και αχόρταγο. Γίνε φίλος με φονιά, παρά με φιλόνικο.

Μίλησε με χοίρο, παρά με κοιλιόδουλο άνθρωπο, γιατί είναι καλύτερη η γούρνα των χοίρων από στόμα λαίμαργο και αχόρταγο.

Κάθισε ανάμεσα σε λεπρούς, παρά ανάμεσα σε υπερήφανους.

Αγαπητέ, αν δεις τους παλαιότερους μοναχούς να είναι αμελείς, πρόσεχε και φύλαγε τον εαυτό σου, μην τυχόν τους μιμηθείς και ακολουθήσεις το δρόμο τους, και έτσι κληρονομήσεις κι εσύ μαζί μ' εκείνους την αιώνια κόλαση. Πρόσεξε πάλι, μην τυχόν, με το να γίνεις αγωνιστής, υπερηφανευθείς απέναντί τους και πέσεις στην έπαρση, οπότε θα βρεθείς στα χέρια του εχθρού. Πρόσεχε λοιπόν τον εαυτό σου και προφύλαξε με πολλή επιμέλεια την ψυχή σου. Γιατί εμείς ούτε θα δικαιωθούμε ούτε θα κατακριθούμε από τα έργα των άλλων. Όταν θα οδηγηθούμε μπροστά στον Κριτή γυμνοί και ξεσκεπασμένοι, ο καθένας μας θα δώσει λόγο για τον εαυτό ου και θα σηκώσει το βάρος των δικών του αμαρτιών. Γι αυτό είναι καλό να προσέχουμε πάντα τον εαυτό μας και να μιμούμαστε εκείνους που ζουν σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, παρατηρώντας τους και προσπαθώντας να τους μοιάσουμε.

Αντίθετα, εκείνους που παραμελούν τη σωτηρία τους και φροντίζουν μόνο για την εξωτερική τους εμφάνιση και συμπεριφορά, μην τους ζηλεύεις, για να μη μοιάσεις σε στρατιώτη που αιχμαλωτίστηκε από τους αντιπάλους, και τώρα, ενώ έχει το σφράγισμα του βασιλιά, είναι υποδουλωμένος στους εχθρούς Του. Γιατί είναι αδιάψευστος εκείνος που είπε: «Αμήν λέγω υμίν, ότι πάς ο ποιών την αμαρτίαν δούλος εστί της αμαρτίας» (Ιω. 8:34).

Η εμφάνιση είναι, θα λέγαμε, τα φύλλα, ενώ τα έργα οι καρποί. Μη δώσεις λοιπόν σημασία στην εξωτερική εμφάνιση και θελήσεις να μιμηθείς τέτοιους ανθρώπους, με τη δικαιολογία ότι τάχα δεν είσαι εσύ καλύτερος απ' αυτούς που πέφτουν στα πάθη. Στοχάσου αυτά που λέει η Γραφή, ότι «εν μεγάλη οικία ούκ έστι μόνον σκεύη χρυσά και αργυρά, αλλά και ξύλινα και οστράκινα, και ά μέν είς τιμήν, ά δε είς ατιμίαν» (Β'Τιμ. 2:20). Αν λοιπόν παρακούσεις τον Κύριο και εκτελέσεις τα έργα της αμαρτίας, θα είσαι σκεύος χωρίς αξία. Αν όμως εκτελέσεις τα έργα του Κυρίου, θα είσαι εκλεκτό σκεύος «είς τιμήν, ηγιασμένον και εύχρηστον τώ δεσπότη, είς πάν έργον αγαθόν ητοιμασμένον» (Β'Τιμ. 2:21).

Αγάπα την καλή συναναστροφή και απόφευγε την κακή. Γιατί ούτε ο μάγος ούτε ο ληστής ούτε ο τυμβωρύχος γεννήθηκαν τέτοιοι, αλλά έμαθαν τα εγκλήματα από ανθρώπους, πού ο διάβολος τους διέστρεψε τη διάνοια. Ο Θεός όλα τα έκανε πολύ καλά (Γεν. 1:31).