Адам Глёбус - Адзiнота на стадыёне

— Прачынайся, хлопец. Мы ўжо ў Мiнску, — будзiць мяне старая.

— Я спаў?

— Спаў, усю дарогу спаў, — яна сочыць, як наплывае на аўтобус паралелепiпед шматпавярховага будынка...

— Колькi паверхаў? Палiчыць не паспела.

— Многа.

— Я налiчыла дваццаць. Можа такое быць?

— Можа быць i дваццаць два.

— Буду-уюць.

Аўтобус спыняецца. Калi выходжу на тратуар, прыгажуня ўжо стаiць на асфальце. Яна трымае сумку, поўную дробных яблыкаў, i глядзiць на мяне. На прыгажунiным твары разгубленасць.

Прыгажуня! Якая ты прыгажуня? Рыбiна ты, якую шпурнулi ў траву. Сена ты ў лужыне на асфальце. Ты спадзяешся, што мы пойдзем разам i я дапамагу несцi пачастунак тваiм сталiчным сваякам? Ты глядзiш мне ў вочы, шукаючы падтрымкi... Дарма. Ты не паверыла, што я быў першым у чарзе па бiлеты. А я iм быў, бо першы той, хто едзе дадому, а не наадварот. Сталiца — Мiнск — мой дом, а ты спадзяешся на паразуменне...

Пакiдаючы за плячыма правiнцыялку з яе велiзарнай сумкаю, накiроўваюся да таксафонаў.

— Слухаю вас...

— Добры дзень, гэта я — Вадзiм.

— Я пазнаў цябе, Вадзiм. Адкуль тэлефануеш?

— З аўтавакзала. Толькi прыехаў. Заказ я зрабiў, сто гадоў прастаiць, гарантую. Грошы пры мне, заўтра прынясу твае дваццаць пяць працэнтаў.

— А калi працэнты перакласцi на рублi, колькi прынясеш?

— Колькi прынясу, столькi i будзе.

— Якi сабака цябе ўкусiў?

— Я даручаў табе шукаць заказы, i ты iх знаходзiў. Я працаваў з табой, а цяпер мне больш не патрэбна твая дапамога. Я больш не магу цягаць тазы з тынковачным растворам. З мастака я зрабiўся маляром, атынкоўшчыкам... Добра, што ты не бачыш мяне. На руках ад вапны — слановая скура, панцыр, а не скура, а ў маёй галаве столькi пяску, што хмарачос можна пабудаваць дваццацiдвухпавярховы. Я дайшоў да ручкi, запiс у дзённiку не магу зрабiць, лiст не магу напiсаць. У мяне ўжо нi сяброў, нi жанчын няма. Адны заказы. Вiтражы i сцены, сцены i вiтражы. Са мною неведама што творыцца — я на людзей кiдаюся, як сабака...

— Як сабе хочаш, а ў мяне якраз для цябе добры заказ.

— Добры цi злы — мне без рознiцы, я больш не буду займацца манументалкай.

— А чым станеш займацца, калi не сакрэт?

— Графiкай.

— Ты не зможаш пераквалiфiкавацца. Ва ўсялякiм разе, не цяпер.

— Чаму я не змагу?

— Таму, што ёсць заказ, якi ты будзеш рабiць. Ты ж хацеў зрабiць крэматорый?

— Крэматорый?

— Так.

— Твае дваццаць пяць працэнтаў?

— Дамовiмся.

— Не дамовiмся...

— Ты ператамiўся, табе трэба адпачыць i падумаць.

— Я ўжо рашыў.

— Эскiзы да крэматорыя ты ўжо зрабiў. Заўваж, цябе нiхто не прасiў, ты сам iх зрабiў. А я толькi знайшоў месца для рэалiзацыi тваiх iдэй.

— Ды згары ты разам з крэматорыем...

— Заказ не гарыць. Наконт працэнтаў дамовiмся. Адпачывай...

Наблiжаюся да тралейбуснага прыпынку, дзе чакаюць ледзь не ўсе пасажыры з майго аўтобуса. Зыркi агеньчык таксi зiхацiць над чорным люстэркам вымытай вулiцы. Выходжу на сярэдзiну дарогi i, ускiнуўшы руку, спыняю "матор".

— Вы не ў аэрапорт? — нехта пытаецца ў маёй спiны.

— Мне ў другi бок.

Таксiст шчоўкае лiчыльнiкам.

— Цэнтр, — кiдаю таксiсту.

Скразняк прыемна студзiць патылiцу. Лiповыя ствалы спяшаюцца насустрач лабавому шклу.

— З шабашкi? — пытае таксiст.

— Можна i так сказаць.

— Я адразу здагадаўся, як толькi ты на дарогу выйшаў...

— Вiдаць, што з шабашкi?

— Вiдаць.

Таксiст расказвае анекдоты, пашлаватыя i без гумару, але я смяюся i расказваю яму некалькi абстрактных анекдотаў. Таксiст не вельмi разумее iх, але смяецца. Далей мы маўчым. На развiтанне пакiдаю яму паўрубель, на гарбату. Падымаюся ў калодзежы пад'езда да сваiх дзвярэй. Вось i дома. Нарэшце.

Раскiдваю вопратку ў перадпакоi. Заходжу ў пакой, ён у мяне i зала, i спальня, i гасцёўня, i сталовая... Нацiскаю на кнопку магнiтафона. Аднапакаёўку перапаўняе металiчны гук электрагiтар, прыкуты да рэзкага галашэння. Спачатку душ. Стаю пад гарачымi струменямi. Пасля голы iду да шафы, на падлозе застаюцца плямiны. Загортваюся ў крухмальную прасцiну. Заварваю моцную гарбату i п'ю, седзячы ў крэсле, пасярод пакоя. Вялiкае люстра шафы якраз насупраць, а ў iм — мой партрэт. Засцiлаю чыстую бялiзну. Кладуся. Чытаю: "А зараз высплюся, як чалавек". На гэтым сказе спыняюся, паўтараю яго, адкладваю кнiгу i засынаю. Прачынаюся i не помню сноў.

Узнiкае жаданне апрануць касцюм i абавязкова павязаць гальштук. Пакуль прыбiраю кватэру, жаданне мацнее. Завязваю перад люстэркам гальштук i зашпiльваю пiнжак. З люстэрка на мяне глядзiць малады чалавек — зусiм не я. Ён спакойны, упэўнены. Ён штодня ходзiць у дэпартамент i г. д.