Адам Глёбус - Post scriptum

* * *

Грэшнiкi, забойцы, тыраны знаходзяць месца ў памяцi чалавецтва значна лягчэй за паслухмяных, сцiплых i святых людзей. Зазiрнi ў падручнiк гiсторыi.

* * *

Наколькi штодзённая газета дыялектычная, настолькi кнiга метафiзiчная.

* * *

Добрыя кнiгi робяцца з кнiг, а кепскiя — з газет, з часопiсаў, з тэлевiзii i Iнтэрнета.

* * *

Самыя супярэчлiвыя кнiгi — зборнiкi афарызмаў.

* * *

Людзi непасрэдныя могуць быць разважлiвымi ў меру сваёй здатнасцi, i аўтары невялiкiх кнiжак — таксама. Гаварыў Вавенарг, пэўна, працягваючы думку Эклезiяста. Не складай шмат кнiжак. А таму, запiсваючы i складаючы развагi ў кнiжку, кампанаваць твор варта як мага шчыльней.

* * *

Энцыклапедыi — могiльнiкi iнфармацыi. Чытаеш i спатыкаешся аб даты смерцяў i нараджэнняў.

* * *

У букiнiстычных крамах гуртуюцца недачытаныя кнiгi.

* * *

Як чалавек нараджае чалавека, як дрэва спараджае дрэва, так i з кнiгi выходзiць кнiга.

* * *

Ёсць два стаўленнi да кнiгi: прачытаў i перадаў другому, прачытаў i выкiнуў. Мне падабаецца трэцi варыянт: прачытаў i перачытаў.

* * *

Зазвычай пiсьменнiк i чытач залiчваюцца ў асноўныя творцы кнiгi. Калi зiрнуць крышку шырэй, дык у сутворцы трапяць i мастакi, i рэдактары, i друкары, i гандляры, а яшчэ — чытачовы знаёмыя, вучнi i сябры — усе, з кiм будзе падзеленая думка наконт прачытанага. Калi ж рассунуць часавыя параметры, дык вакол кнiгi ўзнiкнуць постацi крытыкаў i перакладчыкаў, а за iмi, сярод натоўпу спажыўцоў, можна разгледзець i чытача-лiтаратара. Таго, хто не толькi прачытае тэкст i выкажацца наконт ягоных вартасцей, але i выбера найлепшае i перапiша наноў дзеля наступнiка. Таму не памылюся, назваўшы асноўным творцам кнiгi чытача-лiтаратара, якi здатны надрукаваць i распаўсюдзiць уласны твор дзеля вядомых i невядомых сяброў.

* * *

Памiж чытачом i кнiгаю заўсёды ўплiшчваюцца гандляры з калекцыянерамi.

* * *

Энцыклапедыя i газета — дзве скрайнасцi. Але, калi ўважлiва паглядзець, заўважаеш: энцыклапедыя на дзевяноста працэнтаў складзеная са старой газетнай iнфармацыi, а ў газеце дзевяноста працэнтаў iнфармацыi ўзятыя з энцыклапедыi i прададзеныя за навiны.

* * *

Кнiгу перачытваюць, газету праглядаюць.

* * *

Пiсьменнiк — толькi той, хто кожную кнiжку ператворыць у запiсную.

* * *

Мiнулае заўсёды бруднае, як дэтэктыўны раман, а будучыня збольшага падманная, як фантастычная аповесць.

* * *

Iснуюць кнiгi як формы раскошы. Сталеючы, я ўсё больш аддаю перавагу такiм выданням.

* * *

У словазлучэннi "збор твораў" чуюцца два першыя ўдары пахавальнага звону.

* * *

Зборнiк паэта, якi складае вершы без любовi, трыкроць лепшы за кнiжку iмiтатара любовi, але яшчэ горш выглядае брашурка з эсэiстыкай, дзе прафануюцца веды i густ.

* * *

Збiраешся пачытаць i заўважаеш: бярэш не самую разумную кнiгу, пераглядаеш не лепшыя старонкi, наогул, жывеш няправiльна.

* * *

Ёсць кнiгi, якiя не трэба вяртаць, нават калi табе давялося доўга выпрошваць i абяцаць, што заўтра абавязкова вернеш. Па такiя кнiгi гаспадар сам мусiць прыйсцi, чым i давядзе, што яму кнiга патрэбна больш.

* * *

Можаш уласны досвед параўнаць са зместам кнiгi, а зробленыя высновы — з каментаром. Можаш рабiць i наадварот: змястоўныя кнiгi залiчваць ва ўласны досвед.

* * *

Тэлефонны даведнiк — пранумараваная безабароннасць.

* * *

Цi бывае на фотаздымках будучыня? Рыторыка. Але ж вочы сфатаграфаваных iстот углядаюцца менавiта ў будучыню.

* * *

Вельмi часта ты ходзiш на могiлкi з адной мэтаю — паразглядаць фотапартрэты.

* * *

Фота — доўгi, сапраўдны, незавершаны час.

* * *

Самае выбуховае, экспрэсiўнае, дынамiчнае фота ўсё адно меланхалiчнае.

* * *

Найгоршая памылка чалавецтва ў дачыненнi да фотавыявы — выкарыстанне апошняй як доказу рэальнасцi той цi iншай падзеi. А цi iснавала пачвара Нэсi ў Лахнескiм возеры? Не. Але ж фотакартку земнаводнага з маленечкай галавою i доўгай шыяю бачылi цi не ўсе. Фота — ускосны доказ, як i галасы на магнiтафонных стужках, як малюнкi, як паказаннi сведак, як група крывi.

* * *

Тэлевiзiю i кiно глядзяць, а фота бачаць i разглядаюць.

* * *

Фотакарткi смяротныя, як i ўсё на свеце. Зрэшты, чаго можна патрабаваць ад адлюстравання? Ведаю адзiн жорсткi варыянт: прыходзiць Чорны чалавек, iрве здымкi i б'е люстэрка.

* * *

На думку Вавенарга, фiласофiя не менш падуладная модзе, чым вопратка i музыка, архiтэктура дый iншае. Вока чапляецца за слова "архiтэктура", i ўзнiкае жаданне крышку падрэдагаваць дэфiнiцыю... Фiласофiя, як i архiтэктура, падпарадкоўваецца стылю.