Іван Шамякін - Ахвяры

Чырвонагвардзеец. Гэта сапраўды па-ленінску! Здорава!

Троцкі. Я падтрымліваю ідэю агульнага выступлення.

Каменеў (вельмі здзіўлены). Леў Давыдавіч!

Троцкі, Леў Барысавіч! Мы павінны ісці наперадзе мас, а то апынёмся ў хвасце.

Падвойскі. Ваенна-рэвалюцыйны камітэт аддае загад аб агульным наступленні. Таварышы камісары! Перадайце задачу сваім пасыльным! Усе — у атрады і палкі.

Камісары і пасыльныя хутка выходзяць. Людзей у пакоі ВРК менш, але ўсё ж нямала. Падвойскі і Антонаў схілены над планам Петраграда. Адзначаюць карандашамі і сцяжкамі пункты і маршруты; працуюць, як належыць камандуючым у час наступлення. Уваходзіць Ленін. Ён у парыку, у кепцы — той жа Канстанцін Пятровіч Іваноў. На яго нейкі час не звяртаюць увагі. Мог бы не звярнуць і Антонаў-Аўсеенка, каб ў дзвярах не з'явіўся Рах’я. Антонаў узіраецца ў «Іванова».

Антонаў (здзіўлена і ўзрадавана). Уладзімір Ільіч? Вы? Якім чынам?..

Ленін. Ды вось уласнымі нагамі. Самае цяжкае было прайсці ў Смольны. Але скажу вам, таварышы ваенныя, калі будзе такі «парадак» пры ўваходзе ў штаб рэвалюцыі, да вас могуць прабрацца шпікі.

Падвойскі (таксама ўзрадаваны, да ўсіх). Таварышы! З намі Ленін!

Хто сядзеў на падлозе і не адразу сцяміў, з кім пачаў размову Антонаў, падхопліваюцца, акружаюць Леніна.

— Уладзімір Ільіч!

— Вы ішлі па Піцеры?

— Як жа вы загрыміраваліся!

— З намі — Ленін!

— Ура — таварышу Леніну!

Ленін. Таварышы! Кампліментамі будзем абменьвацца пасля перамогі рэвалюцыі. А зараз за справу! (Падыходзіць да стала, да карты.) Што зроблена ВРК за гэты час?

Падвойскі. Намі ўзяты пад кантроль масты...

Ленін. Бачыў я, як яны ўзяты. На адным беразе чырвонагвардзейцы, на другім — юнкеры.

Рах’я. Юнкерскія раз'езды двойчы спынялі нас.

Ленін. Архідрэнна, што цэнтральныя вуліцы пад кантролем урада. Недапушчальна! У нас жа шматкратная перавага ў сілах. Што з вакзаламі?

Падвойскі. Фінляндскі мы ўзялі. Толькі што былі веставыя.

Ленін. Царскасельскі? Варшаўскі? Ні ў якім разе не дапускаць прыбыцця казацкіх часцей з фронту!

Антонаў. Загад пасланы, Уладзімір Ільіч. Чакаем пасыльных. На Варшаўскім наш камісар.

Ленін (паказвае на апараты). А тэлефоны навошта?

Падвойскі. Тэлефоны адключаны.

Ленін (абурана). Як? Да гэтага часу вы не ўзялі станцыі? Недаравальна! Таварышы кіраўнікі РВК! Мы ж з вамі дамовіліся: тэлефон і тэлеграф у першую чаргу ўзяць! Галоўны закон паўстання, неажыццяўленне якога можа дорага каштаваць. Станцыю ўзяць неадкладна! Тэлефоны падключыць! Тэлефоны Зімняга адключыць!

Падвойскі. Тэлеграф узяты. Там камандуе Ляшчынскі. Логвінаў! Тут Логвінаў?

Матрос. Я!

Падвойскі. На крыллях ляці да сваіх! Штурмам бярыце тэлефонную! Толькі далікатна з тэлефаністкамі, а то яны вам наўключаюць.

Матрос. Ёсць — узяць тэлефонную станцыю! (Казырае, шчоўкае абцасамі, паварочваецца.)

Антонаў. Чакай! Перадай свайму экіпажу, чырвонагвардзейцам! І ўсе, таварышы, перадайце... Паўстаннем кіруе Ленін. Ленін — у Смольным!

Галасы: — Правільна!

— Народ павінен ведаць!

— Калі з намі Ленін...

Ленін. Будзем рабіць рэвалюцыю без непатрэбных маніфестацый. Поспех паўстання вырашаюць ваенныя сілы. Хто сочыць за дзеяннямі Керанскага?

Падвойскі. Свярдлоў ад ЦК. І камісары ВРК. Лазімір, Пэтэрсан...

Ленін. Што ў Зімнім?

Антонаў. Апошнія паведамленні. На Дварцовай плошчы з'явіліся юнкеры Паўлаўскага і Уладзіміраўскага вучылішчаў. Перахоплена тэлеграма: прыбыць Пецяргофскай і Гатчынскай школам прапаршчыкаў...

Ленін. Керанскі сцягвае сілы. А мы? Не маем поўнага кантролю над вакзаламі. Яшчэ раз паўтараю: ніводнага контррэвалюцыйнага эшалона ў Піцер не прапусціць! Ці акружаны Зімні? Якія маем сілы ў гэтым раёне?

Падвойскі. Сцягваем лепшыя атрады Чырвонай гвардыі, маракоў.

Ленін. Марудна. Час штурмаваць. Ёсць план штурму? Хто дасць сігнал?

Антонаў. Петрапаўлаўка — святлом ліхтара. Ці ў выпадку туману — «Аўрора» стрэлам гарматы.

Ленін. Тактычныя планы трэба выконваць з ваеннай дакладнасцю! Марыінскі палац і Зімні ўзяць у бліжэйшыя гадзіны! Керанскага і яго міністраў арыштаваць! Таварыш Антонаў! Даручаем гэта вам. Выязджайце да часцей. (Схіляецца над картай.) Пачынайце са штурму штаба ваеннай акругі! Вазьміце яго! Гэта дасць магчымасць захапіць прамыя правады са Стаўкай і штабамі франтоў. Папярэдзьце штабы, што контррэвалюцыйныя часці будуць сустрэты агнём салдат гарнізона і рабочых. Перанясіце ў штаб акругі ваш штаб. І адтуль... адтуль, не са Смольнага — Смольны далёка — камандуйце штурмам Зімняга. І — абавязкова ўзяць банк. Не дапусціць памылкі Парыжскай камуны.