Андрэй Федарэнка - Смута

Здарылася гэта, калі дырэктар ужо трохі акрыяў і нават падумваў, што так нічым усё можа і скончыцца. Тады і зазвінеў тэлефоін: урачыста і патрабавальна. Яўген Сцяпанавіч не спяшаўся, найперш дастаў з шафы свой клуначак, няўмела перахрысціўся, глянуў тужліва па сценах, у акно і падняў трубку

– Маёр такі й такі, служба дэмакратычнай паліцыі.

– Я гатовы, — сказаў Расолька. — Калі вас чакаць?

– Скажыце мне спачатку...

– Добра-добра, — заспяшаўся дырэктар, у якога словы пачалі ўжо абганяць яву, — утойваць нічога не збіраюся. Прызнаю сваю віну, якую бачу ў тым, што школьнікі за тыдзень кінулі курыць, завялі дзённікі, вучаць урокі, носяць школьную форму, што ўрок стаў сорак хвілін, што не было ніводнага спазнення... Вось, праўда, дабіўся я гэтага трохі недэмакратычна — ну, што ж, затое за гэты тыдзень я шмат чаго зразумеў, дыхнуў трохі сапраўднага жыцця і таму прымаю свой крыж — хапайце, вяжыце, саджайце, страляйце...

— Мне мала цікавыя вашы сродкі, — выслухаўшы, ніколькі не здзівіўшыся, сказаў маёр. — Бачыце, тут такая справа... У мяне ў самога, можна сказаць, угробілі сына ў дэмакратычнай гімназіі. 3 французскім ухілам. Шэсць гадоў вучыцца, а ні вуха ні рыла ні ў французскай мове, ні ў якой іншай. Я хацеў спытацца, ці магчымы перавод? У вашую школу.

— Ах, так? — ажыў Расолька. — У любы час!

— Шчыра дзякую, — узрадавана сказаў маёр. — Са свайго боку таксама абяцаць напярод не абяцаю, але, верце на слова, дапамагу чым змагу ў любых вашых эксперыментах.

— Пан маёр, вы не супраць нават рукапрыкладства? – з’едліва спытаў Расолька.

— Я ж сказаў — любых. Зрэшты, — маёраў голас яшчэ больш памякчэў, — я ж разумею, што гэта жарты, пра рукапрыкладства; але верыце, апошнім часам мне ўсё часцей і часцей лезе ў галаву... Ну, проста рукі свярбяць! Думаеш, ах ты клоп малы, ужо ў цябе ёсць нейкая недатыкальнасць асобы! Здаецца, быўшы настаўнікам, лупіў бы чарцей малых на чым свет стаіць... Дык згода? Можна прыводзіць?

Не паспеў Яўген Сцяпанавіч закінуць у шафу клунак і абдумаць такі цудоўны для яго паварот дзеяў, як застукалі ў дзверы і зноў ажыў тэлефон.

— Калі ласка! — крыкнуў дырэктар, хапаючы трубку.

У пакой увалілася чалавек сем мужчьш і жанчын самага рознага ўзросту. Першая, высокая сівая бабулька ў туфлях-шпільках, нядоўга думаючы, павалілася Расольку ў ногі:

— Вазьміце да сябе ўнучку — прападае! Лупіце, як душы заўгодна, толькі прыміце!

– Алё, дырэктар! — верашчала трубка. — Любыя ўмовы, любыя грошы! Толькі ў вашую школу!..

– Хвіліначку...

Яўген Сцяпанавіч прашыўся да дзвярэй, але не паспеў набраць у грудзі паветра, каб крыкнуць: “Кабінет!”, як пачуў гул, што хваляю ішоў знізу, з першага паверха, запаўняючы вестыбюль і лесвіцу.

– Кабінет дырэктара! — тонка крыкнуў Яўген Сцяпанавіч.

I мужчына ў вясковым пінжаку і старой скураной кепцы ціха сказаў яму:

– Не, разбірайцеся самі, Яўген Сцяпанавіч. Цяпер вашая школа самая прэстыжная ў Беларусі. Прывыкайце...

– Адкуль вы ўзяліся? — вырачыў вочы дырэктар.

– 3 кабінета. Я разам з усімі зайшоў, вы проста не заўважылі.

Расолька недаверліва паківаў галавою...

Калі натоўп, трохі супакоены абяцанкамі, што не сёння-заўтра на метад Расолькі папераходзяць іншыя гімназіі, разышоўся, Яўген Сцяпанавіч зачыніў дзверы, пастаяў, падумаў, рашуча павярнуў назад ключ, уварваўся ў кабінет і падбег да тэлефона.

— Алё, Каця? Ты маўчы пакуль, толькі слухай, добра? Па-першае, каб не знікла мая смеласць — я кахаю цябе! Ты і так ведала, але адкрыта я не казаў раней, усё хацелася, ведаеш, белыя пальчаткі, букет ружаў, вянчанне ў царкве... А па-другое, вельмі хутка гэта скончыцца. Сёння зноў усё паўтаряецца, што і ў бальніцы, у бібліятэцы. Я раскажу пасля. Ты згодная з’ехаць адсюль, увогуле з гэтага горада? Тады нам трэба сустрэцца — оёння, зараз жа я да цябе іду!..

Супакоены, нават радасны Яўген Сцяпанавіч выйшаў на вуліцу. Па дарозе проста так заглянуў у магазін і вачам сваім не паверыў — з'явіліся гу-зікі. Самыя звычайныя, танныя, розных колераў і памераў. Ён купіў сабе цэлы камплект, пастаяў, палюбаваўся і яшчэ купіў — хоць яму і не трэба яны былі.І сам горад за гэты тыдзень неяк пачысцеў, надвор'е стаяла цудоўнае, цёплае, нават у крамах — калі ласка, гузікі, усё ж не голыя паліцы.

Выходзячы з магазтна, Расолька твар у твар сутыкнуўся з Аленіным бацькам. Той быў п'яны, мутна глянуў на дырэктара і раптам затросся:

— А-а — нячыстая сіла? Угробіў маю дачку? Цяпер новых шукаеш? Чорту душу прадаў за трыццаць гузікаў?! На табе яшчэ, калі мала! — ён ірвануў на грудзях кашулю, і сапраўды, паадляталі гузікі і западалі на падлогу. Адступіўшы, не зводзячы з Расолькі пасвятлелых вачэй, ён раптам захрысціў яго, прыгаворваючы: — Ва імя Айца і Сына — згінь!..