Піліп Ліпень - Рабаваньне па-беларуску

Яны раптам убачылі таго, хто ўсё гэта робіць, трымае сваёй рукою – ягоныя вочы. Ні добрыя, ні злыя – але цікаўныя, як у дзіцяці ў час забаўкі з жуком. Знаёмыя! Рыгор ужо амаль ухапіў рысы, амаль зразумеў, хто гэта – але той змазываўся, вышмыгваў убок. Але цяпер Рыгор быў моцны, а вялізарная рука памякчэла; лёс спыніўся і саслабеў. Матэрыя губляла цьвёрдасьць і шчыльнасьць, прасьвечвала чымсьці іншым, да чаго можна было дацягнуцца. Амэрыка імкліва дрыжала, прэрыі, горы, гарады ператвараліся ў пяшчаныя зморшчыны пад нагамі. Нібы праз запацелую плеўку шклярніцы, празь неба праглядаў Партызанскі праспэкт, выяўляліся вежы менскага вакзалу. «Гэй, ты! Што ты робіш! Навошта ты чмуціш нас!» – крычаў Рыгор у тыя вочы, задраўшы галаву. Ён адпусьціў рукі дзяўчыны, пацягнуўся – сарваць, згамтаць заслону! Апошняе покрыва, за якім – поўная сьвядомасьць, хай і страшэнная.

Але бяз рук, замкнёных у кола, усё пачало вяртацца. Зморшчыны рассоўваліся, выносячы ягоную шэравокую сяброўку прэч, плеўка зьлівалася зь небам, зьнікаў праспэкт, зьнікалі вежы. У гневе Рыгор рынуўся кудысьці наперад, без дарогі, пераскочыў цераз яшчэ невялікія горы, праваліўся па костачкі ў цёплую ваду, затрымаўся, тузануўся, страціў раўнавагу. Веерам разьляцеліся пырскі. Бег далей, бег, пакуль пад нагамі зноў не пасушэла. Травы, зарасьнікі маладога хмызу. Заблытаўся ў нізкіх галінах – сакура квітнее, ці што? – ірвануўся. Рассыпаліся белыя пялёсткі. Вываліўся на паляну і выдыхнуў: на фоне Фудзі з засьнежанай вяршыняй стаяў Лявон у чорным кімано, з занесеным над галавою мячом.

– Здурнець! Лявоне!

Меч здрыгануўся.

– Рыгор?

Меч апусьціўся.

– Жабаў палюеш? – Рыгор падыходзіў, зьзяючы тварам, забыўшы пра ўсе абразы.

– Не, я ўдасканальваю валоданьне мячом, – зь некаторай зьбянтэжанасьцю Лявон паціснуў радасную руку.

– Што?

– Я абраў шлях ваяра, – сказаў Лявон сур’ёзна і цьвёрда, чакаючы, што Рыгор пачне кпіць. – Шлях сілы і канцэнтрацыі. Я маю намер дасягнуць апошняе ісьціны, хоць на гэта можа спатрэбіцца шмат часу.

Рыгор зусім не сьмяяўся, і Лявон дадаў:

– У мяне ўжо ёсьць посьпехі. Глядзі, я магу рассячы мячом волас улёт, – ён пачаў намацваць волас на патыліцы, каб выдраць.

– А кімано дзе надыбаў?

– Дык яны тут у кожнай краме ляжаць, – Лявон паціснуў вольным плячом. – Для практыкаваньняў сама тое. А ты якім ходам тутака?

– О-о!

Рыгор летуценна ўсьміхнуўся, прадчуваючы задавальненьне падрабязным аповядам, паляпаў сябе па кішэнях і закурыў. Лакі Страйк, белы пачак з чырвоным колам. Але раптам апамятаўся, перакасіў рот, плюнуў, злосна затаптаў цыгарэту ў зямлю.

– Дрэнна, Лявоне, усё дрэнна! Апошняя ісьціна, кажаш? Вось я табе зараз яе пакажу! Пакладзітка свой меч. Ды пакладзі ты, ня бойся! Ну! Давай рукі!

– Пачакай, меч нельга гэтак проста ўзяць і пакласьці. Сьпіраль энэргіі мусіць спачатку зьвінуцца.

– Кідай, кажу. Я знайшоў трэцяе празарэньне! Давай рукі!

Добра. Лявон акуратна апусьціў меч на траву, выпрастаўся і падаў Рыгору рукі. Той моцна схапіў, пранізьліва гледзячы Лявону ў вочы. Якія паўхвіліны нічога не адбывалася. Сакура лагодна ківала суквецьцямі, ляцела ластаўка. Лявон скептычна нахіліў галаву. І тут усё пачало паціху плыць, рухацца. Хруснула.

– Глядзі, глядзі! Хоць бы на гару глядзі! Гэта ж не сапраўдная Фудзі! – Рыгор так сьціскаў далоні Лявона, што яму было балюча. – Якая на халеру Фудзі! Гэта проста Чыжоўскае сьмецішча! Бачыш?

Гара асядала, сьнег выпараўся. Ад сакуры не засталося і сьледу. Навостраны меч зрабіўся каравым кавалкам дошкі, чорнае кімано – піжамай у квадрацікі. Над пляскатаю вяршыняй сьмецішча плыўна выяўляліся засяроджаны твар, кулак, аловак. Лявон глубока задыхаў.

– Гэта што, Бог? – спытаў ён Рыгора.

– Ну... – Рыгор пільна ўзіраўся.

І тут Лявон пабялеў, і закрычаў, зьвяртаючыся туды, уверх:

– Чуеш, ты! За што ты зьдзекуеш нас! Дай нам сапраўднае жыцьцё! Ці пакінь нас у спакоі! Тое, што ты робіш – гэта проста паскудзтва!

І вырываў рукі з рук Рыгора. Але Рыгор не адпускаў:

– Стой, стой, трэба трымаць, інакш зьнікне, пачакай... Гэта ж Піліп! Глядзі, Піліп!

Карціна ў небе над звалкай выяўлялася ўсё больш дасканала: я сядзеў у рэгістратуры радзільні №2 і нешта хуценька пісаў у тоўсты карычневы сшытак. Лявона і Рыгора я не заўважаў.

– Падлюга! Ты нас чуеш?! – раўнуў Рыгор з усіх сілаў і закашляўся.

Я ня чуў. Рыгор са злосьцю разьняў рукі, і выява пачала цьмянець, рашчыняцца ў сіні. Лявон адвярнуўся, сеў на траву і панурыўся. Рыгор штурхаў нагой каменьчыкі, таптаў палынавыя кусткі, біў кулаком паветра. Нарэшце сеў побач. Вечарэла. Сонца апусьцілася за насып сьмецішча і залаціла ягоныя бокі, з цэнтра падымаўся блакітны дымок нейкага цяпельца – і сьмецішча было падобнае да вулкана, які паціху абуджаецца.