Андрэй Федарэнка - Вёска. Новыя прыгоды Несцеркі. Страсці па Аўдзею

Кудрачок. А нам поп на пропаведзі наадварот казаў.

Несцерка. Казаць ён казаў, а ў самога бруха — во! Трох гэткіх, як ты, трэба. Паглянь, а вунь і яшчэ адзін. Мала яму касцёла — і да ярмаркі дабраўся.

У гэты момант з’яўляецца Манах. Ён залазіць на калёсы, падымае рукі.

Манах. Браты! Браты, спыніцеся!

Усе здзіўлена глядзяць на Манаха.

Браты! Успомніце пра Бога! Успомніце пра душу. Праз уцехі зямныя не згубіце царства нябеснага. Грошы, што на рынку нажылі, вуголлем гарачым будуць гарэць у пекле пад катламі грэшнікаў.

Усе здзіўлена, у розных паставах, слухаюць Манаха.

Забудзем дарогу сюды. Збярэм нашыя грошы на касцёл — райскімі птушкамі будуць звінець яны ў садах эдэмавых. Па загаду самога папы Рымскага пачалі будоўлю новага касцёла Святога Пятра — не пашкадуйце на Божую справу!

Манах злазіць з калёсаў і з квартаю абыходзіць людзей. Чуваць галасы: «А што, і сапраўды, і пра душу падумаць трэба!»

Не пашкадуйце, на тым свеце ўсё залічыцца.

Многія кідаюць грошы ў кварту. Манах падыходзіць да Яцака-карчмара. Той бокам адыходзіць ад яго.

Не пашкадуй, сын мой, на Святога Пятра.

Яцак. Няма, няма ў мяне.

Несцерка. Га, пачакай, пачакай, як гэта — няма? З усіх цягнеш — і няма? Бач, бруха ненасытнае. Усё яму ў карчму як у прорву, а як Пятру дык фігу! (Б'е Яцака па кішэні, там звіняць грошы.) А гэта што? А ну, высыпай на Пятра.

Усе шумяць: «Правільна, правільна. Не ўсё ж у карчму, трэба і пра душу падумаць».

Ды не трасіся ты гэтак над грошмі. За поясам у цябе заўсёды чырвонец, я ж ведаю!

Тузае Яцака за пояс, сыплюцца грошы, людзі збіраюць іх у кварту Манаху. Яцак уцякае.

Манах (да Несцеркі). Дзякую, сын мой. Ведай, стараннасць твая не прападзе.

Несцерка. Яшчэ б, прапала. Але адным дзякуй не абыдзешся. (Забірае ў Манаха кварту з грашыма.) Ды тут два чырвонцы будзе, не менш. Людцы добрыя! I навошта Святому Пятру грошы? Яму ж ні падаткаў плаціць не трэба, ні дзетак карміць. I нядоімкаў у яго няма. А вось сябра мой — таксама Пятро, толькі зямны, гэткі ж бедалага, як і мы, — у астрог трапіць можа за нядоімку, а ў яго ж сем дзетак. Лепш аддадзім яму гэтыя грошы, а Пётр Святы пачакае.

Манах. Но-но! Ты хто такі, каб тут камандаваць?!

Несцерка. А ты хто такі?

Манах. Я ад самога папы Рымскага!

Несцерка. Папа далёка, хто цябе ведае, раптам ты не ад яго.

Манах. Як гэта не ад яго?! Вось і грамата, і пячаць!

Несцерка. Мы людзі непісьменныя, у граматах і пячацях не разумеем. Надта ж ты малады.

Манах. З пяці год я ў келлі. Дваццаць год вучыўся святой мудрасці.

Несцерка. Дык, значыць, ты манах вучоны?

Манах. Пісанне ведаю я з пачатку ў канец і з канца ў пачатак. I ўсе словы святых нашу ў душы сваёй.

На Манаха не зважаюць. Галасы: «А ты, Несцерка, шмат дзе пабываў. Дык раскажы нам, што там, на белым свеце, творыцца? Што новага?»

Несцерка. Ды ўсё па-старому. Куды ні пайдзі — усюды людзей многа, а паабедаць няма дзе. Гэтак і хаджу, часам з квасам, парою з вадою, а калі добрыя людзі накормяць — то і слава Богу.

Галасы: «А праўда, што ты і да яго самаго, да Бога, заходзіў!»

Чаму ж не зайсці, калі па дарозе? Заходзіў.

Галасы: «Дык раскажы, як ён там?»

У Бога спраў многа. Прыходжу гэта я — гляджу, аж, браточкі мае, — сядзіць наш Бог ля печкі, лапці пляце. «Госпадзі, — пытаю, — няўжо ў цябе ботаў няма?» «Ёсць, — кажа, — але новыя, ціснуць. А мне даўно трэба на зямлю схадзіць, праверыць, як там апосталы ўпраўляюцца. У лапцях, яно, ведаеш, лепей. Ды вось, — кажа, — ніяк да канца даплесці не магу. Ну, а што там у вас на зямлі? — пытае ў мяне. — Ці ў парадку правасуддзе, ці не забываеце сумленне, дабрадзейнасць?» «Усё ў парадку, — кажу. — Правасуддзе ў турме сядзіць, сумленне ахрыпла, дабрадзейнасць жабруе на дарозе — адным словам, кажу, — жывем пакрыху».

Галасы: «Малайчына! Бач, як закруціў! Малайчына!»

Ну, пагутарылі мы пра тое-сёе, да вечара амаль сплёў ён лапці — крышачку толькі засталося. А ноччу, братачкі мае, чую: нешта шамаціць — гляджу: аж гэта святы Пётр лапці пакрыху расплятае!

Галасы: «Вось табе і на! Чуе кошка, чыё мяса есць!»

Вось-вось! Так гэтыя лапці і плятуцца па сённяшні дзень.

Галасы: «Ты б параіў!»

Ат, свой грызіся — чужы не лезь. Не стаў я мяшацца ў гэтую блытаную справу. Прыхапіў боты ды ў ногі. А боты — якраз па назе прыйшліся. (Ставіць нагу ў боце на калёсы.)