Jerzy Pilch - Miasto utrapienia

Ogarnięty maniami religijnymi i skrajnym uwielbieniem dla papieża producent olejów samochodowych miał na imię Michał. W telewizji idzie od czasu do czasu reklama tych olejów. Nie mogę na to patrzeć, tym bardziej nie mogę, że facet, który w tej reklamie występuje, jest łudząco podobny do ukochanego przez moją ukochaną Miszy. Misza odwiózł mnie na Wilczą – w poczuciu całkowitego osłupienia czytałem skrzętne zapiski i uświadamiałem sobie, że ja na czwartym piętrze w moim, w naszym mieszkaniu oglądałem telewizor, a na dole przed bramę zajeżdżał samochód kochanka mojej kobiety, ona spokojnie wysiadała i spokojnie szła na górę. Spotkałam się z Miszą. Okłamałam męża i pojechałam do Miszy. Było to trzeci raz, ale pierwszy raz u niego na Bemowie. Ma dwa schludnie urządzone pokoje. Na mój gust mógłby sobie darować niektóre święte dekoracje, ale u niego to jest szczere. Dostałam SMS od Miszy. Prosił, żeby modlić się za niego. W sumie trochę mnie jednak niepokoją jego manie religijne.

Nooo, człowieku, nie masz pojęcia, jak ja się zaniepokoiłem! Jaką zrobiłem aferę! Jakie mordodarcie! Jakie rękoczyny! Okoliczności były takie, że rzecz jasna, jak rzeczony dowód rzeczowy wpadł mi w ręce – jej nie było w domu. Nieprzytomny z furii napisałem na kartce, że ma po powrocie godzinę czasu na spakowanie się i wyjazd gdziekolwiek, inaczej ją zabiję. I poprułem do knajpy. O oznaczonym czasie wracam na gazie i moje – nie ma co ukrywać – moje mało tajone nadzieje się spełniają: ona jest. Ona jest, jak była. Jest, jak była, tyle że beczy, przeprasza, tłumaczy, że ją zaniedbywałem, że czuła się niedokochana, i że to wszystko było inaczej, niż myślę, i inaczej, niż pisała w kalendarzu. Ona w tym pisaniu w kalendarzu wszystko, a jak nie wszystko, to bardzo wiele rzeczy wymyślała, bo chciała się dowartościować. Jakby to wszystko, co pisała, było prawdą, to by przecież tego nie pisała, bo wie, jakie ja mam zdolności i jakie intuicje. Nie ryzykowałaby przecież, ale ponieważ to wszystko były fantazje, pisała spokojnie, bo wiedziała, że nawet jak ja na te notatki kiedyś trafię, od razu będę wiedział, że to są fantazje. Ona wie, że to było infantylne, ale przecież w końcu jest prawie dzieckiem – co w końcu prawda – ja jestem po trzydziestce, ona przeszło dychę młodsza. Studentka pedagogiki, że uściślę. Owszem zna tego pana, ale nigdy między nimi nic nie było, raz tylko wypiła z nim kawę. – Raz tylko? – pytam z pozornym spokojem, raz tylko? A nie przypadkiem trzy razy? Wszystko było inaczej? Wszystko było fikcją? Nigdy nic nie było? Pokaż kalendarz, skonfrontujemy twoją fiction z rzeczywistością, (w określeniu fiction była dodatkowa kąśliwość, bo ona część zapisków czyniła po angielsku. Bemowo – I was there! – tryumfalne wykrzykniki na końcu fraz – We did it! – wykańczały mnie zresztą najbardziej). Pokaż kalendarz – mówię – jak jest tak, jak mówisz, wspólnie i sprawiedliwie krok po kroku oddzielimy prawdę od wymysłów i świat wróci do normy. – Kalendarza nie ma – pada pełna kornej rozpaczy odpowiedź, spaliłam go. – Jak to spaliłaś? Gdzie spaliłaś? – w panice zaczynam rozglądać się po mieszkaniu. – Co ty, dziwko, mało że mnie zdradzasz, pożar chcesz w domu zaprószyć? Moje kosztowne meble chcesz z dymem puścić? – Nie! Nie! Znowu nie jest tak, jak myślisz, zjechałam na dół i na dole, na podwórzu przy śmietnikach spaliłam kalendarz, musiałam go spalić, parzył moje serce.

I to wyjaśnienie, niestety, ujęło mnie i przekonało. Wyobraziłem sobie, jak przerażona i zapłakana stoi w kącie podwórza i niezdarnie podpala gruby zeszyt, jak rozgląda się trwożnie, jak w końcu papier zaczyna się palić, jak topi się okładka z tworzywa, jak ze zdumieniem przyglądają się jej jacyś przypadkowi przechodnie. Pomyślałem, że może faktycznie spaliła za sobą mosty, spaliła zdrady, spaliła poprzednie życie i uwierzyłem jej, i wybaczyłem, i pogodziliśmy się. Nie na długo jednak. Tym razem również, aby dojść do prawdy, obyłem się bez moich zawodowych umiejętności i technik. Wystarczyła mi moja słynna, a w stanach napięcia nerwowego wręcz niezawodna, intuicja. Bo ona wprawdzie spaliła kalendarz, ale nie spaliła ani mostów za sobą, ani swego poprzedniego życia, ani swoich lekkomyślnych skłonności. Wszystko trwało i wszystko przez to – między nami – się skończyło. Nas już nie ma. A skoro naj nie ma, to i mnie pod wieloma względami nie ma.

– Ciebie chyba w ogóle nie ma – powiedziałem w chwili nagłej ciszy – ciebie nie ma. Ty jesteś jedynie widmem z moich koszmarów.

Była jeszcze pewna szansa – zdawał się niczego nie słyszeć – pojawiła się jeszcze pewna szansa, jak w końcu przełamałem się i sprawdziłem jego schludnie urządzone dwupokojowe mieszkanie na Bemowie. Tak. Musiałem to zrobić, musiałem to zobaczyć, musiałem wejść do mieszkania, w którym moja żona wypijała drinka, rozbierała się i oddawała ogarniętemu maniami religijnymi i skrajnym uwielbieniem dla papieża producentowi olejów samochodowych. W końcu zajrzeć do chaty pod nieobecność gospodarzy to jest dla nas banalna rutyna. U niego zresztą nie było żadnych operacyjnych przeszkód, dwa trywialne zamki, na których otwarcie, za pomocą mniejsza z tym czego, potrzebowałem trzydziestu sekund. W środku okazało się, że brak troski o ziemskie zabezpieczenia jest silnie uzasadniony. Jego i jego dobytku chyba wszyscy święci strzegli. Tak w każdym razie pomyślałem w pierwszej chwili. Dopiero jak przyjrzałem się bliżej, wyszło w niezbitym świetle mojej złodziejskiej latarki, że szczelnie wypełniająca ściany galeria świętych obrazów to są przeważnie zdjęcia papieża i rozmaite podobizny Archanioła Michała. Oprócz tego – w centralnym punkcie ołtarzyk ku czci Matki Boskiej Częstochowskiej. Taki jak trzeba: z portretem, wiecznie świecącą lampką, sztucznymi kwiatami i klęcznikiem. Moja żona w swoich zapiskach dotykała prawdy: faktycznie był tu pewien nadmiar świętych dekoracji… Gwoli sprawiedliwości muszę zaznaczyć, że pod ścianą stał też sięgający sufitu regał na książki. Całkowicie pusty. To znaczy nie całkiem całkowicie pusty. Na jednej półce leżało kilka numerów czasopisma „Świat Paliw", na sąsiedniej pierwszy tom „Harry Pottera". Wszystko. Meble tak pozbawione stylu, że prawie niewidzialne. Parkiet. Bemowo za oknem. Bemowo za oknem, jak ogromny kamieniołom tuż przed eksplozją. Przypomniałem sobie, że ona często używała słowa: Bemowo. Jak na przykład rozmawialiśmy, że trzeba by znaleźć nowe mieszkanie, uśmiechała się i mówiła: Byle nie na Bemowie. Często ta nazwa własna w naszych domowych dialogach padała. Za często. Jaja sobie ze mnie suka robiła. Ale we mnie, jak przeszyty licznymi spojrzeniami papieża, Archanioła Michała i Matki Boskiej Częstochowskiej stałem na środku mieszkania producenta olejów samochodowych, nie było już krztyny złości, zazdrości i żalu. Rozumiałem jej rozpacz. Bo, proszę ciebie, w takim miejscu zdejmować majtki – można tylko z rozpaczy. Przypuszczam, że nie było to jedyne jego mieszkanie, na pewno nie jedyne. W końcu nawet jak nie był najgłówniejszym producentem oleju samochodowego, a jedynie drugim, trzecim, dziesiątym albo pierwszym, drugim, trzecim zastępcą, albo szeregowym menago, to musiał mieć kasę. Musiał mieć inne mieszkania, inwestowanie w warszawskie apartamenty to jest podstawowy i oczywisty, bo najpewniejszy ruch tych wszystkich zmartwychwstałych albo na nowo ulepionych z gliny na polskich ziemiach producentów, menedżerów, wspólników, właścicieli własnych i przedstawicieli zachodnich firm. Musiał mieć inne mieszkania. Rozumiem, że nie wchodził w przesadnie wykwintne wystroje, ale jak tak wyglądało jego nieoficjalne, przeznaczone na sekretne randki gniazdko miłości, to jak wyglądały pozostałe? Jak wyglądały jego oficjalne siedziby? Witraże miały zamiast okien? Nadnaturalnej wielkości posągi Ukrzyżowanego wisiały tam na ścianach? Dzwony dzwoniły pod zdobnymi w plafony wyobrażające sceny biblijne stropami? Odlane z brązu pomniki Jana Pawła II tam stały? Nie wiem. Może ona wiedziała, ale ani w kalendarzu nie było na ten temat słowa, ani o to nie pytałem. O nic jej nie pytałem. Już nie byłem w stanie jej o nic zapytać. Nasze życie runęło. Wiedziałem, że zdradzała mnie, bo była w rozpaczy, ale skąd się ta rozpacz brała, do dziś nie mam zielonego pojęcia.