Haruki Murakami - Koniec Świata i Hard-boiled Wonderland

– Aha – cień usiadł na łóżku i oparł się plecami o ścianę. – Znam cię od dawna i wiem, że masz trudny charakter, ale żeby stwarzać takie problemy, i to w chwili, gdy sprawa stoi na ostrzu noża! No to co ty właściwie chcesz zrobić? W trójkę przecież nie uciekniemy. Ludzie bez cienia nie mogą wyjść na zewnątrz.

– Wiem – powiedziałem. – Dlatego proponuję ci, żebyś uciekł sam. Pomogę ci oczywiście.

– Nie wiesz jeszcze wszystkiego – powiedział cień, opierając o ścianę również głowę. – Jeśli ja zdołam uciec, a ty pozostaniesz, znajdziesz się w beznadziejnej sytuacji. Strażnik był łaskaw mi to wyjaśnić. Cienie muszą umrzeć tutaj. Nawet te, które wydostały się na zewnątrz, wracają tutaj przed śmiercią. Śmierć w tamtym świecie to śmierć niepełna. Będziesz żył tutaj wiecznie napiętnowany sercem. I to w Lesie. Tam właśnie żyją ludzie, których cieni nie udało się zabić. Będziesz się błąkał po Lesie i nigdy nie zaznasz spokoju. Wiesz, jaki jest Las, prawda? Skinąłem głową.

– A jej do Lasu ze sobą nie weźmiesz – ciągnął dalej. – Ona jest doskonała. Nie ma serca. Doskonali mieszkają w Mieście. Nie mogą mieszkać w Lesie. Będziesz sam. Czy nadal chcesz tu zostać?

– A co się dzieje z sercami?

– To przecież ty jesteś Czytelnikiem Snów – odparł z ironią w głosie. – Nie wiesz?

– Nie.

– Więc ci powiem. Serca są wynoszone za Miasto przez zwierze. To właśnie wymiatanie piany. Pochłaniają ludzkie serca, a kiedy nazbierają ich wystarczająco dużo, umierają. To nie mróz je zabija. Giną pod ciężarem osobowości, które Miasto każe im nosić. Na wiosnę rodzą się młode. Dokładnie tyle, ile zginęło w ciągu zimy. A kiedy urosną, będą nosić ten sam ciężar, co ich rodzice, i zginą w ten sam sposób. To cena, jaką trzeba zapłacić za doskonałość.

W milczeniu przyglądałem się czubkom moich butów.

– Po śmierci Strażnik obcina im łby – ciągnął cień. – W ich czaszki wpisana jest osobowość. Czyści je i zakopuje pod ziemię, a kiedy stracą swoją moc, odwozi je do biblioteki. Tam Czytelnik Snów uwalnia je z osobowości. Czytelnik Snów musi być człowiekiem, który niedawno przybył do Miasta i którego cień jeszcze żyje. Odczytywana przez niego osobowość ulatnia się i znika. To właśnie Stare Sny. Inaczej mówiąc, jesteś czymś w rodzaju piorunochronu. Rozumiesz?

– Rozumiem.

– Po śmierci cienia Czytelnik Snów staje się zwykłym mieszkańcem Miasta. W ten sposób Miasto podtrzymuje koło swej doskonałości. Jednym słowem, pozbywa się elementów niedoskonałych, zrzucając je na istoty niedoskonałe, a jednocześnie czerpie z nich życiodajne siły. Myślisz, że to w porządku? Czy to prawdziwy świat? Czy tak powinno być? Spójrz na to z pozycji tych słabych niedoskonałych istot. Z pozycji zwierzy, cieni i ludzi z Lasu.

Siedziałem nieruchomo i aż do bólu wpatrywałem się w płomień świecy. Potem zdjąłem okulary i wierzchem dłoni przetarłem załzawione oczy.

– Przyjdę jutro o trzeciej – powiedziałem. – Masz rację. To nie jest dla mnie odpowiednie miejsce.

Była deszczowa niedziela, więc nic dziwnego, że wszystkie cztery suszarki były zajęte. Na uchwycie każdej z nich wisiały kolorowe torby i siatki z zakupami. W pralni czekały trzy kobiety. Jedna, przed czterdziestką, siedziała nieruchomo na stalowym krześle i przyglądała się obrotom pralki, zupełnie jakby oglądała telewizję. Dwie pozostałe wyglądały na studentki mieszkające w bursie i przeglądały razem „JJ". Przez chwilę zerkały w moim kierunku, lecz wkrótce skupiły się na swoich pralkach i czasopiśmie.

Położyłem torbę na kolanach i czekałem na swoją kolej. Studentki nie miały przy sobie żadnej siatki, a więc ich rzeczy musiały znajdować się w suszarce. Wobec tego jeśli zwolni się któraś z maszyn, będę mógł z niej skorzystać. Odkrywszy, że nie potrwa to aż tak długo, odetchnąłem z ulgą. Rozluźniłem wszystkie mięśnie i utkwiłem wzrok w jednym punkcie na ścianie. Pralnię wypełniała specyficzna woń suszących się ubrań wymieszana z zapachem proszku do prania. Studentki obok mnie rozmawiały o wzorach swetrów. Nie były specjalnie ładne. Zresztą czy dziewczyna, która ma choć trochę oleju w głowie, spędza niedzielne popołudnie na czytaniu czasopism w pralni?

Żadna z suszarek jakoś nie chciała się zatrzymać. W pralni samoobsługowej obowiązują pewne zasady, jedna z nich to ta, że „suszarka, na którą właśnie czekamy, prawie nigdy się nie zatrzymuje". Z zewnątrz pranie wygląda jak suche, a mimo to bęben obraca się nadal.

Tymczasem do pralni weszła młoda szczupła kobieta z wielką papierową torbą i wrzuciła do pralki tyle pieluch, ile zmieściło jej się w ramionach, posypała je proszkiem do prania, po czym zamknęła pralkę i wrzuciła monetę.

Chciałem zamknąć oczy i zdrzemnąć się parę minut, ale gdyby suszarka zatrzymała się w tym momencie, ktoś mógłby mnie ubiec. Straciłbym w ten sposób znacznie więcej czasu, niż przewidywałem. Żałowałem, że nie wziąłem ze sobą czegoś do czytania. Nie musiałbym martwić się, że zasnę, no i czas płynąłby mi szybciej.

Ale czy mogę w takiej chwili pozwolić, żeby czas upływał mi szybciej? Powinienem się raczej starać, żeby płynął jak najwolniej. Ale jakie właściwie znaczenie ma czas spędzony w pralni? Wydłużanie czasu spędzonego tutaj to jakby powiększanie straty.

Myśli na temat czasu przyprawiały mnie o ból głowy. To pojęcie zbyt abstrakcyjne. Chodzi o to, że w miarę jak w wyniku upływu czasu nabieramy nowych doświadczeń, rodzi się w nas jakaś nowa jakość, o której nie wiadomo, czy wynika bezpośrednio z czasu, czy też z owych doświadczeń.

Postanowiłem nie myśleć więcej o czasie. Powinienem się raczej zastanowić, co zrobić po wyjściu z pralni. Muszę kupić sobie ubranie. Porządne wyjściowe ubranie. Nie miałem już czasu na przymiarki, toteż z szycia tweedowego garnituru, o jakim marzyłem pod ziemią, musiałem zrezygnować. Spodnie mogły być ostatecznie te, które miałem na sobie, pozostało więc dokupić kurtkę, koszulę i krawat. No i płaszcz przeciwdeszczowy. Kupowanie ubrania zajmie mi jakieś półtorej godziny. Najpóźniej do trzeciej. Umówiłem się z nią o szóstej, więc zostaną mi jeszcze trzy godziny.

Co z nimi zrobić? Znów nic mądrego nie przychodziło mi do głowy. Zdawało mi się, że zmęczenie i senność zasypały drogę moim myślom. Kiedy krok po kroku przecierałem ten szlak z powrotem, zatrzymała się jedna z suszarek. Upewniłem się najpierw, czy nie mam halucynacji, po czym rozejrzałem się dookoła. Kobiety również spojrzały w kierunku suszarki, ale żadna z nich nie wstała z krzesła. Zgodnie z zasadami, jakie panują w pralni, otworzyłem drzwiczki suszarki i ciepłe, zbite w kłębek pranie, które leżało na dnie bębna, przełożyłem do torby wiszącej na klamce, a następnie wrzuciłem do środka rzeczy z mojej torby. Zamknąłem drzwiczki, wrzuciłem monetę, a kiedy bęben zaczął się obracać, znowu usiadłem na krześle. Była za dziesięć pierwsza.

Kobiety obserwowały z tyłu każdy mój ruch. Kiedy usiadłem, przyjrzały się najpierw suszarce, a następnie ukradkiem zaczęły spoglądać w moją stronę. Podniosłem wzrok i również przyjrzałem się suszarce. Wówczas zrozumiałem przyczynę ogólnego zainteresowania. Suszonego przeze mnie prania było bardzo mało, w dodatku tak ubrania jak i bielizna należały do kobiety i wszystkie były różowe. To chyba jednak za dużo, żeby nie zwracać na siebie uwagi. Postanowiłem spędzić te dwadzieścia minut poza pralnią.