Paulo Coelho: Weronika postanawia umrzeć

Nagle Weronika odkryła sposób na spędzenie czasu, który jej pozostał. Minęło już dziesięć minut, a ona wciąż nie czuła żadnej zmiany w organizmie. Ostatnim dziełem jej życia będzie list do tego czasopisma, wyjaśniający, że Słowenia jest jednym z pięciu krajów, które powstały na skutek rozpadu dawnej Jugosławii. Ten list będzie jej listem pożegnalnym, choć nie wyjawi w nim prawdziwych przyczyn samobójstwa.

Gdy znajdą jej ciało, dojdą do wniosku, że odebrała sobie życie, bo w jakimś czasopiśmie nie wiedzieli, gdzie leży jej kraj. Zaśmiała się, oczyma wyobraźni widząc już w prasie artykuły na temat jej śmierci za narodową sprawę. Zdumiało ją, jak szybko zmienili zdanie, bo przecież jeszcze przed chwilą myśleli coś całkiem odwrotnego, że wcale nie obchodzi jej ten świat i jego geograficzne problemy.

Napisała list. W przypływie dobrego humoru niemal postawili pod znakiem zapytania konieczność swojej śmierci, ale zażyła już tabletki i było za późno, by się wycofać.

Miewała już chwile dobrego nastroju. Nie zabijała się dlatego, że była wiecznie smutna, zgorzkniała czy przygnębiona. Często popołudniami radośnie spacerowali ulicami Ljubljany lub obserwowali z klasztornego okna swego pokoju płatki śniegu spadające na maty plac, na którym stał pomnik poety. Pewnego razu bodaj przez miesiąc bujała w obłokach, bo właśnie na tym placu jakiś nieznajomy podarował jej bukiet kwiatów.

Uważała się za osobę całkowicie normalną. A samobójstwo popełniała z dwóch prostych powodów. Była pewna, że gdyby objaśniła w liście pożegnalnym te powody, wielu ludzi przyznałoby jej rację.

Po pierwsze: jej życie było monotonne. A kiedy przeminie młodość stanie się powoli zgorzkniałą, schorowaną staruszką. Wtedy opuszczą ją przyjaciele. Nie ma co kurczowo trzymać się życia, które może przynieść tylko cierpienia.

Po drugie: Weronika czytała gazety i oglądali telewizję, śledziła na bieżąco wydarzenia na świecie. Wszystko było nie tak, a ona nie mogła temu zaradzić i czuła się całkowicie bezużyteczna.

Teraz, za chwilę zazna ostatecznego, śmierci. Po niej nastąpi coś absolutnie innego. Skończyła pisać swój list i skupiła się na sprawach istotniejszych i bardziej przystających do chwili, którą właśnie żyła, czy też raczej, w której umierała.

Starała się wyobrazić sobie śmierć, ale na próżno. Ale przecież nie musiała się nią kłopotać, doświadczy jej niebawem. Za ile minut? Nie miała pojęcia. Radowało ją, że już wkrótce pozna odpowiedź na pytanie, które stawiali sobie wszyscy: czy Bóg istnieje?

W przeciwieństwie do wielu ludzi nie był to wewnętrzny dylemat jej życia. Za czasów komunizmu nauczano, że życie kończy się wraz ze śmiercią, więc przywykła do tej myśli. Jednak pokolenie jej rodziców i dziadków wciąż chodziło do kościoła, odbywało pielgrzymki, modliło się i żyło w świętym przekonaniu, że Bóg przykłada wagę do ich słów.

W wieku 24 lat, przeżywszy wszystko to, co było jej dane przeżyć – a było tego sporo! – Weronika była niemal pewna, że wszystko skończy się wraz ze śmiercią. Dlatego wybrała samobójstwo nareszcie uwolnienie i wieczna niepamięć.

Jednak w głębi serca kołatała się jeszcze wątpliwość: a jeśli Bóg istnieje? Tysiące lat cywilizacji uczyniło z samobójstwa tabu, obrazę wszelkich przykazań religijnych. Człowiek walczy, by przetrwać, a nie po to, by się poddać. Ludzie powinni się mnożyć. Społeczeństwu potrzeba rąk do pracy. Kobieta i mężczyzna muszą mieć powód, by trwać razem na dobre i złe, nawet kiedy ich miłość wygasła. Państwu potrzebni są żołnierze, politycy i artyści.

"Jeśli Bóg istnieje – w co szczerze wątpię – to zrozumiem, że istnieją granice ludzkiej wytrzymałości. To on stworzył cały ten nieład, gdzie panuje nędza, niesprawiedliwość, chciwość, samotność. Jego zamiary były wprawdzie wspaniałe, ale rezultaty okazały się opłakane. Jeśli Bóg istnieje, będzie zapewne wspaniałomyślny wobec stworzeń, które zechciały prędzej opuścić ten padół, a może nawet przeprosi za to, że zmusił nas do odbycia ziemskiej wędrówki".

Precz z tabu i przesądami! Jej głęboko wierząca matka mawiała, że Bóg zna przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. A zatem powołał ją na ten świat w pełni świadom, że pewnego dnia odbierze sobie życie, i jego ten czyn nie zaszokuje.

Poczuta mdłości, które szybko zaczęty przybierać na sile. Po paru minutach nie potrafili już skupić się na widoku z okna. Była zima, około czwartej po południu, słońce już zachodziło. Dla innych życie będzie toczyć się dalej. Właśnie jakiś chłopak dostrzegł ją w oknie. Nawet do głowy mu nie przyszło, że ona umiera. Grupa boliwijskich muzyków (gdzie leży Boliwia? dlaczego artykuły w gazetach nie zaczynają się od takiego pytania?) grała przed pomnikiem France Preserem, wielkiego słoweńskiego poety, który odcisnął swój ślad w duszy narodu.

Czy uda jej się wysłuchać do końca melodii dochodzącej z placu? Byłoby to piękne pożegnanie z życiem: zapadający zmierzch, melodia niosąca marzenia z drugiego krańca świata, przytulny i ciepły pokój, piękny i pełen życia chłopak, który właśnie zatrzymał się i na nią popatrzył.

Zaczęta już odczuwać działanie środków nasennych. Ten przechodzień byt ostatnim człowiekiem, jakiego widzi.

Uśmiechnął się. Odwzajemniła uśmiech – nie miała nic do stracenia. Pomachał do niej, ale udała, że patrzy gdzie indziej. Pozwalał sobie na zbyt wiele. Zbity z tropu poszedł w swoją stronę.

Weronika poczuta się szczęśliwa, że znów kogoś oczarowata. Ale to przecież nie z powodu braku miłości targnęła się na swoje życie, ani z braku czułości w rodzinie, czy przez kłopoty finansowe albo nieuleczalną chorobę.

Weronika umierała pięknego popołudnia w Ljubljanie, w takt boliwijskiej muzyki dochodzącej z placu, z młodzieńcem przechodzącym pod jej oknem w tle. Cieszyła się tym, co widziała i słyszała. A jeszcze bardziej tym, że nie będzie musiała uczestniczyć w takim samym spektaklu przez najbliższe trzydzieści, czterdzieści czy pięćdziesiąt lat – bo stałby się tragedią jej życia, tragedią, w której wszystko się powtarza, a każdy dzień podobny jest do poprzedniego.

Żołądek zaczął już podchodzić jej do gardła i poczuta się bardzo źle. "To dziwne, sądziłam, że po takiej dawce zasnę natychmiast". A tymczasem szumiało jej w uszach i zbierało się na wymioty.

"Jeśli zwymiotuję, nie umrę".

Postanowiła zapomnieć o mdłościach. Usiłowała skupić uwagę na szybko zapadającej nocy, na Boliwijczykach, na ludziach, którzy zamykali swoje sklepy i odchodzili. Szum w uszach stawał się coraz bardziej nieznośny i Weronika po raz pierwszy od chwili zażycia proszków poczuta strach, przeraźliwy strach przed nieznanym.

Ale trwało to tylko chwilę. Wkrótce potem stracha przytomność.

Otworzywszy oczy wcale nie pomyślała: "Muszę być w niebie". W niebie nigdy nie byłoby tych fluorescencyjnych świateł, a i ból, który pojawił się w ułamek sekundy później, był ziemskim bólem. Ach, ten ziemski ból! Jedyny w swoim rodzaju. Nie sposób pomylić go z niczym innym.

Próbowała się poruszyć, ale ból się nasilał. Przed jej oczami pojawiła się niezliczona ilość świetlistych punkcików. Weronika wiedziała, że owe punkciki nie są gwiazdami w raju, tylko objawem dojmującego bólu.

– Odzyskałaś świadomość – usłyszała kobiecy głos. – Teraz jesteś już dwiema nogami w piekle, korzystaj z tego do woli.

Nie, to niemożliwe, ten głos kłamał. To nie mogło być piekło, bo było jej bardzo zimno i miała plastikowe rurki w nosie i w ustach. Jedną z nich, wepchnięto jej do gardła i pomyślała, że przez nią za chwilę się udusi. Chciała się jej pozbyć, ale okazało się, że ma spętane ręce.