Иван Шамякин: Вясновымі днямі

Ён сказаў пра надзіну сяброўку:

— Разумная дзяўчына Клава.

Надзя не адказала.

Тады ён услухаўся ў гудзенне трактара, якое то сціхала, аддалялася, то набліжалася, расло, і заўважыў:

— Газуе Валянцін.

Надзя і брывом не павяла, быццам упершыню пачула гэтае імя. Яўмен разгубіўся. Усяго тыдзень таму назад яна была такая гаваркая — расказвала бесперапынку, жартавала... А цяпер... Але раптам Надзя ціха засмяялася і, глянуўшы на яго, сказала:

— Якое ў цябе непрыгожае імя, старое — Яўмен, — і пасля кароткай паузы дадала: — I прозвішча таксама... Як мянушка...

Ён сам не любіў свайго імя, аднак, ніхто ў жыцці не гаварьіў яму такіх абразлівых слоў. Але больш балючым і страшным за абразу было іншае: ён зразумеў, што гэта яе адказ на ўсе яго пытанні, на ўсе надзеі і спадзяванні, больш ім няма пра што гутарыць. Ён пасядзеў моўчкі яшчэ хвілінку і, падымаючыся, сказаў:

— Валянцін, вядома, лепшае...

— Валянцін... Валя... — неяк радасна, летуценна сказала яна і неяк незвычайна, шчасліва засмяялася.

Ён развітаўся не сваім голасам:

— Добрай ночы.

— Добрай ночы, — сур'ёзна адказала Надзя і ласкава папрасіла:— А ты, Квачык, не крыўдуй на мяне. Не трэба.

Няхай бы яна лепш не гаварыла яму гэтых ласкавых слоў! Здавалася, каб яна засмяялася здзекліва, дык яму не было б так балюча, як ад гэтых слоў. Ён ішоў, як у сне, нічога не чуў і не бачыў. Каля саду яго спыніў Цімох Сарока, які ішоў з дзяўчынай, папрасіў закурыць. Запаліў запалку, глянуў Яўмену ў твар і ціха, каб не пачула дзяўчына, сказаў:

— Я на тваім месцы такому сябру морду пабіў бы.

— Што-о? — быццам не зразумеўшы, спытаў Яўмен і моўчкі пайшоў далей.

Непрыкметна для сябе, ён вышаў у поле і, пасля сам не мог успомніць як, апынуўся каля трактара.

Валянцін убачыў яго, спыніў машыну і, не заглушаючы матора, крыкнуў:

— Што здарылася?

— Злазь! — махнуў рукой Яўмен.

— Што-о?

— Злазь! — голас яго, суровы і ўладны, быў добра чуваць і праз рокат матора.

Валянцін саскочыў на зямлю і, глянуўшы сябру ў твар, адступіўся.

Яўмен, нічога не кажучы, лёгка ўскочыў на сядзенне, скінуў пінжачок свайго выходнага гарнітура, згарнуў яго падкладкай наверх.

— У чым справа? — наблізіўся Валянцін.

— Ідзі, цябе чакае Надзя!

Яўмен крануў трактар і адразу пераключыў на вышэйшую хуткасць.

Валянцін бег побач і крычаў на ўвесь голас:

— Надзя? А што здарылася? Што?.. Ды скажы ты па-чалавечы! Вар'ят!..

Яўмен махнуў рукой у напрамку вёскі.

Валянцін на момант адстаў, пастаяў нерухома, а потым перагнаў трактар і, не аглядаючыся, пабег да вёскі.

Яўмен убачыў, як шпарка ен пабег, і ўсмешка ўспыхнула на яго твары.

Ён зразумеў, што за недарэчная думка з'явілася ў напарніка, уявіў, як ён будзе шукаць Надзю, як, калі яна пайшла спаць, разбудзіць яе бацькоў...

Не, не тое. Яўмен зразумеў, што яны, Надзя і Валянцін, па-сапраўднаму кахаюць адзін аднаго. Ад гэтага стала лягчэй на душы, зніклі роспач і крыўда. Застаўся толькі смутак: было шкада сябе, няўдачніка. Ён цяжка ўздыхнуў і рушыў трактар яшчэ шпарчэй.

Наперагонкі з трактарам, ныраючы за хмары, бег месяц.