Иван Науменко - Над ціхаю Віццю

— А вы шчаслівы, — сказала дзяўчына, калі ўжо яны ішлі па лесе. — Я яшчэ ні разу столькі грыбоў не знаходзіла...

Юрку хацелася зрабіць дзяўчыне што-небудзь прыемнае, але ён не ведаў, што. Раптам ён моўчкі пакрочыў ад яе ўбок, а яна, здзіўленая, стаяла і пазірала яму ўслед, не разумеючы яго намеру. I толькі калі Юрка пачаў калясіць па верасу, яна, звонка, на ўвесь лес засмяялася.

Але бывае ж і так, што чаго вельмі хочаш, тое збываецца. Не прайшоў Юрка і сотні крокаў, як убачыў два ладныя чорнагаловыя баравікі, якія нібыта спецыяльна выраслі для гэтай хвіліны. Ён, зняўшы з пляча свой кошык, выламіў з зямлі баравікі і паднёс іх дзяўчыне.

— Гэта вам, — сказаў ён сур’ёзна. — Мне няма куды класці...

Дзяўчына моцна зачырванелася і ўзяла з юркавых рук грыбы. Замяшаўся і Юрка, ён не ведаў, што гаварыць далей,

— Будзем знаёмы,— выпаліў ён нарэшце.— Юрый!..

— Ніна, — прамовіла дзяўчына ў замяшанні і падняла на Юрку вочы. У гэтых вачах не было ўжо ранейшай гарэзлівасці, яны пазіралі неяк разгублена, спалохана.

Яны зноў пайшлі па лесе, крыху воддаль адно ад другога. Цяпер баравікі Юрку не трапляліся, затое Ніна час-ад-часу ставіла свой кошык на дол і клала ў яго нейкія грыбы. Толькі перад самай сцежкай на ўскрайку лесу Юрка знайшоў яшчэ аднаго баравічка і ўжо моўчкі паклаў яго ў нінін кошык. Кошык быў амаль што поўны, хоць баравікоў у ім было і не шмат.

— А чаму сёння ў лесе няма людзей? — запытаў Юрка, калі яны выйшлі на сцежку.

— Дык сёння ж першае верасня! — голасна ўсклікнула дзяўчына. — У школе ўсе, хіба вечарам прыбягуць. А дарослыя — на полі...

Першае верасня! Як жа Юрка мог забыць гэты дзень, які і для яго быў святам цэлых адзінаццаць год. Там, у тэхнікуме, сёння шумна, весела.

— А вы ў школу не ходзіце? — спытаў Юрка пасля невялікага роздуму.

— Я — студэнтка! — у голасе дзяўчыны звінела гордасць. — Хутка і я паеду...

Ніна расказала дарогай пра сябе. Яна зараз на трэцім курсе горнага тэхнікума, а яе спецыяльнасць — разведка і выкарыстанне карысных выкапняў. Летам яна была на практыцы, таму заняткі ў іх пачнуцца крыху пазней — у другой палавіне верасня. Вучыцца Ніне яшчэ два гады, а там...

Юрка цяпер шчыра зайздросціў ёй — паедзе вучыцца, у яе такая цікавая спецыяльнасць. Эх, ты, сіноптык, куды табе раўняцца з гэтаю птушкай! Перад ёю раскрыюцца нетры зямлі, Урал і Каўказ. А ты сядзі са сваім Пеўнікам, вымярай ападкі і тэмпературу і чакай з мора пагоды...

Хлапца раптоўна апанаваў такі глыбокі сум, што ён з хвіліну не мог прамовіць слова.

— А ваша работа вам падабаецца? — Ніна як угадала яго думкі і паглядзела на Юрку дапытлівымі вачыма.

— Яна мае значэнне для ўсёй народнай гаспадаркі, — цераз сілу, нібы па падручніку, адказаў Юрка. — Для авіяцыі, напрыклад, для сельскай гаспадаркі...

Развіталіся яны перад самай ляжнёўкай.

— А які ж вы малайчына, столькі грыбоў Пеця ніколі не прыносіў,— запела Вольга Апалонаўна, як толькі Юрка зайшоў у двор. — I адны баравікі. Пеця, ідзі павучыся, як трэба грыбы збіраць, — крыкнула яна Пеўніку, які кошкаўся ў хлеўчуку.

Пеўнік прыбег, паглядзеў на грыбы, і на яго твары адбілася шчырая радасць.

— Я, брат, таксама грыбавік, а табе проста шчасце падваліла. Былі і ў мяне некалі ўдачы. Эх, разам нам не выпадае па верасу пахадзіць, — паскроб патыліцу Пеўнік.

— Зімой на рынку за нізку грыбоў па дваццаць рублёў даюць, — нараспеў сказала гаспадыня і доўгім позіркам акінула ўслон, на якім Пеўнік раскладаў грыбы. — Вы, Юрый, мусіць, на цэлую сотню сёння назбіралі. Гэта ж добры заработак. Белыя грыбы можна і ў сельпо ў Бабінавічы здаваць...

— Сціхні ты, бухгалтэрыя, — не вытрымаў Пеўнік і ў яго аж пабялеў твар.

Такім Пеўніка хлопец бачыў першы раз. Радасць ад удачы, ад сустрэчы з Нінай неяк патухла, і Юрка ціха падаўся да калодзежа мыцца.

Работа на станцыі ішла сваім парадкам. Юрка працаваў, мабыць, спраўна, бо ні Пеўнік, ні Дземідзюк яго ні разу не папракнулі. Хлопец хутка асвоіўся з шматлікімі формамі справаздачнасці — аб узроўні балотных вод, аб мікрасаставе глебы, аб зменах рэльефу. Зводак пісаць трэба было багата. Куды лепш хлапцу падабалася хадзіць каля апаратаў. Яны лавілі, занатоўвалі нябачныя нікому змены. У тоненькіх загагулінках, якія пакідалі на разграфленай паперы самапішучыя прыборы, хлопец хутка навучыўся разгадваць хістанні атмасфернага ціску, скачкі тэмпературы, насычанасць паветра вільгаццю. Барограф, тэрмограф здаваліся хлопцу разумнымі, жывымі істотамі.