Кузьма Черный - Пачуццi (на белорусском языке)

Цэлую тут ноч яна не магла заснуць пасля свайго танца на беразе рэчкi, i, ранiцаю правёўшы сваiх у горад, яна сумная вярнулася да сваiх будак, i была ў яе нейкая як бы злосць, што яна адна i няма каму тут глядзець на яе. Амаль цэлы дзень праляжала яна за будкаю на сонцы, i нiчога ёй не думалася, пасля нейк мучыла адзiнота; i гэта было непрывычна, бо адзiнота ж была заўсёды ў паплавах i палях...

Яна раней чула, як брат яе доўга спяваў сам сабе цiхенька нешта i моцна пляваў курачы, пасля чула, як з нейкiм ён гаварыў, далей адышоўшыся, пасля стала цiха... Ей уздумалася пайсцi на бераг рэчкi, сесцi там, пакуль яшчэ свецiць сонца, рваць там траву цi лiсце, разрываць на дробныя кавалачкi, кiдаць у ваду i глядзець, як да ўсяго абыякавая вада нясе iх на сабе. Так можна сядзець доўга, пакуль не стане холадна i не прыйдзе аднекуль брат. А там будзе ноч, будзе гарэць агонь, пасля патухне. А там пазавуць свае ў горад куды-небудзь скакаць перад публiкай у кафэ, i там будзе зусiм iншае...

Яна паволi ўстала i, працiраючы заспаныя вочы, як п'яная, кiваючыся ў бакi, выйшла з-за будкi. I пайшла да рэчкi, цiха i паважна ступаючы босымi нагамi па нiзкай траве, i перад сабою ўбачыла Андрэя. Гэта было для яе звычайным - бачыць людзей на беразе, i нiчога ёй гэта не сказала. Яна, з абыякавасцю да яго, падышла да вады i села. Андрэй нагнуўся з парэнчаў недакончанага моста i стаў глядзець на яе твар. I пасля таго, што ён перажыў за апошнiя два днi, тое, што ўбачыў ён, нейк аглушыла яго нечаканасцю. Твар у гэтай дзяўчыны быў прыгожы i яшчэ прыгажэйшы ад таго, што быў смугляны. Толькi не было ў iм таго, што здалося яму i што вiдно было тады вечарам, як скакала яна. Ён чакаў угледзець тут тое, што было б надзвычайнае, а тут была толькi вялiкая прыгажосць, i толькi нейк узнепакоiла яго ў ёй хiтра-жаночая, чуць прыметная ўсмешка. Толькi як iшла яна, тады ахвацiла яго нейкая як бы трывога, i цяпер было нядобра ў адчуваннi надыходзячага. Ён падышоў блiжэй, да канца моста, пад самы той бераг, i яшчэ заглянуў ёй у твар. Прымецiў змятую ад ляжання левую палавiну твару, дзве сiнiя жылкi на шыi i цёмную маршчынку пад вокам. Ён прыжмурыў вочы i ў цэлым захапiўся тады хараством яе твару. Пасля зноў стаў заўважаць тыя дробязi, i стала зноў яму нядобра. Шкода вельмi стала нечага, i адчуў ён вялiкi смутак па тым харастве, якое бачыў тады вечарам у час яе скокаў i якое насiў у сваiх адчуваннях усе гэтыя днi...

Нонна бачыла, што ён пiльна глядзiць на яе, i ён, пасля тых дум i мараў, якiя былi цэлы дзень у яе, здаўся ёй нейкiм нязграбным, i ей захацелася пасмяяцца над iм. I яна пачала цвялiцца з iм. Яна з жаночаю тонкасцю чуць усмiхнулася яму здалёк. Гэтая ўсмешка зноў абудзiла ў Андрэя нешта падобнае да таго, што было з таго самага вечара, толькi больш жывое, з большаю перавагаю думак. I тое, што было кагадзе, дало яму нейкую бадзёрасць i нават нейкi задор, нейкую нават насмешлiвасць, толькi трывожную i вострую. Ён прыжмурыў левае вока i таксама скрывiў твар усмешкай,

Тады ёй раптам спадабалася далей разгарнуць гэткую гульню, нейк адчула яна, што можа ўзяць пад уладу сваiх усмешак i выразаў твару гэтага чалавека, i яна сагнала з твару ўсмешку i надзьмула губы. Яна гэта рабiла выгляд сталасцi, i ўсе рысы яе твару смяялiся. Тады Андрэй пайшоў да яе на бераг. Яна падняла голаў i зноў як бы ўсмiхнулася, зрабiўшы гэта так, што можна было, захацеўшы, падумаць, што гэта яна i не смяецца.

- Смешна? - з фальшывай iронiяй, стараючыся паказацца вясёлым, сказаў Андрэй.

Тады яна чуць прыметна маргнула яму правым вокам i апусцiла голаў унiз.

Ён сеў непадалёку i, стараючыся сiлай захаваць на твары ўсмешку, глядзеў на яе. Яна паволi падняла голаў i, паставiўшы неяк коса вочы, некалькi момантаў моўчкi глядзела на яго твар.

I ён здаўся тады ёй iнакшым, чым раней. Нешта заўважыла яна ў iм шырокае, затаенае само ў сабе, моцна адрозненае ад таго, што бачыла яна ў iншых на гэтым самым беразе i заўсёды на дарогах i глухiх гэтых мясцiнах. Нешта было ў iх для яе наглядання, што не было звязана з тым, што яго абкружвае i што можа трымаць у сваёй уладзе многiх. Ён уявiўся ёй нейкiм неразгаданым, хоць нельга сказаць, каб цiкавым. Сама не ведаючы, як ёй далей трымаць сябе, яна апусцiла ў ваду сухi дубец, пачала вадзiць iм у вадзе i нешта насвiстваць задумёна-вясёлае. Ён жа адчуваў, што яму трэба сказаць што-небудзь, i не ведаў што... Так сядзелi яны моўчкi некалькi хвiлiн, доўгiх для яго i поўных нейкага, нават вясёлага нейкага, чакання для яе. Пасля ён нагнуўся, узяў у руку некалькi берагавых каменьчыкаў i пачаў моцна кiдаць iх у ваду.