Чарльз Дыкенс - Олівер Твіст

— Тады, — падхапіў джэнтльмен, быццам гэта і была якраз тая мэта, якой ён хацеў дасягнуць, — аддайце ў мае рукі Манкса і пакіньце мне мець справу з ім.

— А што, калі гэта абернецца супраць іншых?

— Я абяцаю вам, што калі прызнанне будзе ў яго здабытае, то справа на гэтым і скончыцца; у маленькай гісторыі Олівера, напэўна, ёсць старонкі, якія даткліва было б аддаваць на агульны разгляд. Так што, калі мы даб’ёмся праўды, то гэтыя людзі не будуць пакараныя.

— А калі не даб’яцеся? — спытала дзяўчына.

— Тады, — працягваў джэнтльмен, — гэтага габрэя не аддадуць у рукі правасуддзя без вашай згоды. У такім выпадку я мог бы назваць аргументы, якія прымусяць вас саступіць.

— Лэдзі таксама абяцае мне гэта? — спытала дзяўчына.

— Так, — азвалася Роз. — Даю вам урачыстае сумленнае абяцанне.

— Манкс ніколі не даведаецца, адкуль вы ведаеце? — спытала дзяўчына пасля кароткага маўчання.

— Ніколі, — адказаў джэнтльмен. — Гэтая інфармацыя будзе пададзеная яму так, што ён ніколі не западозрыць.

— Я заўсёды хлусіла і з дзяцінства расла сярод хлусаў, — сказала дзяўчына пасля яшчэ адной паўзы, — але вам я паверу на слова.

Атрымаўшы ад абоіх запэўніванні, што яна можа спакойна паверыць на слова, дзяўчына ціхім голасам — таму, хто падслухоўваў, бывала нават цяжка ўлавіць сэнс яе слоў, — пачала распавядаць, і пачала з апісання паба, з якога за ёй гэтым вечарам пачалося віжаванне. Калі меркаваць па манеры расповеду, па паўзах, то выглядала на тое, што джэнтльмен хуценька занатоўваў інфармацыю, якую ім паведамлялі. Яна старанна апісала ўсе прыкметы гэтай установы, найлепшую пазіцыю, з якой можна было б за ёю назіраць, не выклікаючы падазрэння, а таксама вечар і час, калі Манкс з найбольшай верагоднасцю мог там з’явіцца. Колькі хвілін Нэнсі маўчала, імкнучыся больш дакладна ўзгадаць яго знешнасць і манеры.

— Ён высокага росту, — працягвала дзяўчына, — ладна складзены, але не тоўсты; калі ідзе, то быццам крадзецца, і пры хадзе ўвесь час азіраецца то цераз адно, то цераз другое плячо. Не забудзьцеся пра гэта, бо ў яго вочы так глыбока сядзяць, як ні ў аднаго іншага чалавека, так што адно па гэтым вы яго адразу пазналі б. Твар у яго цёмны, як і валасы ды вочы, і выпетралы, хоць яму не больш, чым дваццаць шэсць — дваццаць восем гадоў. Вусны ў яго бледныя і пакусаныя, бо ў яго надараюцца жахлівыя прыпадкі; іншы раз ён нават да крыві кусае сабе рукі, — чаму вы здрыгануліся? — спытала, нечакана спыніўшыся, дзяўчына.

Джэнтльмен паспешліва сказаў, што гэта адбылося з ім падсвядома, і папрасіў працягваць.

— Частку гэтых звестак, — казала далей дзяўчына, — я выпытала ў іншых людзей у тым доме, пра які я вам казала, бо сама я бачыла яго адно два разы, і кожны раз ён быў захінуты ў шырокі плашч. Здаецца, гэта ўсё, што я магу вам паведаміць пра яго, каб вы яго пазналі. Але не, пачакайце, — дадала яна, — у яго на шыі пад шыйнай хусткай, так што бачна, калі ён паварочвае галаву, ёсць...

— Шырокая чырвоная пляма, быццам ад апёку! — усклікнуў джэнтльмен.

— Як? — сказала дзяўчына. — Вы яго ведаеце?

Маладая лэдзі ад здзіўлення вохнула, і яны нейкі час стаялі так ціха, што слухач выразна чуў іхняе дыханне.

— Здаецца, так, — сказаў джэнтльмен, парушаючы маўчанне. — Я пазнаў бы яго праз вашае апісанне. Паглядзім. Шмат хто з людзей падобны да іншых. Можа быць, гэта не ён.

Сказаўшы гэта з робленай абыякавасцю, ён наблізіўся да схову віжа на крок або два; пра гэта шпіён мог меркаваць па тым, як выразна ён пачуў мармытанне джэтльмена: «Няйначай гэта ён!»

— А цяпер, — працягваў ён (мяркуючы па тым, як гучаў ягоны голас, ён вяртаўся на ранейшае месца), — пасля таго як мы атрымалі ад вас вельмі вялікую дапамогу, мы хочам нейкім чынам аддзячыць вам, нашай памочніцы. Што я магу для вас зрабіць?

— Нічога, — адказала Нэнсі.

— Не настойвайце на гэтых словах, — сказаў джэнтльмен; у ягоным голасе было столькі спагады і пачуцця, што гэта кранула б і сэрца больш чэрствае і жорсткае. — Дык падумайце. Скажыце мне.

— Нічога, сэр, — адазвала, усхліпваючы, дзяўчына. — Вы нічым не можаце дапамагчы мне. У мяне больш няма аніякае надзеі.

— Вы самі сябе пазбаўляеце гэтай надзеі, — сказаў джэнтльмен. — Да гэтага вы дарэмна трацілі свае маладыя сілы, той бясцэнны скарб, якім Творца надзяляе толькі раз і які ёсць незваротным, але што да будучыні, дык вы можаце спадзявацца. Я не кажу, што ў нашых сілах прапанаваць вашаму сэрцу і душы спакой, бо гэта адбудзецца, калі вы самі будзеце да яго імкнуцца, але спакойны прытулак у Англіі або, калі вы баіцеся тут заставацца, недзе за мяжой, мы не толькі маглі б, але івельмі хацелі б вам забяспечыць. Яшчэ да золку, перад тым, як рака прачнецца пры першых проблісках дня, вы будзеце па-за межамі дасягальнасці вашых былых супольнікаў і не пакінеце за сабой ніякіх слядоў, як быццам вы ў адзін момант зніклі з твару зямлі. Дык хадземце! Я не хачу, каб вы вярнуліся назад і абмяняліся хоць словам са сваімі ранейшымі таварышамі або адно пабачылі старыя мясціны, адно ўдыхнулі паветра, якое нясе пошасць і якое пагібельнае для вас. Пакіньце гэта ўсё, пакуль у вас ёсць час і магчымасць!