Пятрусь Броўка - Беларусь

XII

Мы ўвосень не зналі здабытку, як змераць,
Па свірнах засекі стаялі з дабром,
Па клунях ад збожжа ламаліся дзверы;
Буйныя антоны і слуцкія бэры,
Чарэшні і вішні былі за сталом.

Мы сеялі дбала, збіралі мы густа,
Мы з працы калгаснае ведалі плён —
У нас па вядру ураджала капуста,
I спорыла бульба рассыпчастым кустам,
I ў добрую сажань адборлівы лён.

А колькі ў нас ягад, чарніц і ажыны,
Па мхах журавіны да самай зімы;
А колькі вадзілася ў лесе дзічыны,
Шумелі чароты пад крыллем гусіным,
Чародамі ў рэках хадзілі самы.

Зямля Беларусі давала, што трэба.
Мы чулі, як сокі па нетрах гудуць,
I хлеб нам штодзённы, і ўсё, што да хлеба,
Здавалася нават, што зоры на небе,—
На гонкіх вяршалінах бору растуць.

XIII

Зямля Беларусі! Былі ў нас клапоты,
Каб ты урадліваю ўся зацвіла,
Мы багну ўздымалі з адвечнай дрымоты,
Каналамі рэзалі нетры балотаў —
I з тванню знікала туманаў імгла.

Народная сіла скарыла паўсюды;
I там, дзе гібелі лаза ды імхі,
Дзе вокны бяздоння ляжалі пад хлудам,
Дзе продкі вялі з лесуном перасуды,—
Ішлі з перамогаю нашы плугі.

Мы ўзмахам рыдлёвак нядолю хавалі
I стомы ніколі не зналі ў руках.
Глухія палескія сумныя далі,
Як стрэлы, прабілі наскрозь магістралі,
I сталі сялібы на іх берагах.

Калі прыгадаеш, дык дзіву даешся,
Як многа зрабілася ў тыя часы.
О, як вы ўставалі, прасторы Палесся,
У нівах шырокіх, што ў казачных песнях,
У гомане буйнай жытнёвай красы.

XIV

Зямля Беларусі! Табой мы сагрэты,
Ніколі не сходзіш ты з нашых вачэй.
О, як ты прыгожа над Нёманам, лета!
Чаборам, рамонкам, мядункавым цветам
I водарам ясных купальскіх начэй.

Па вішнях і яблынях сонца разліта,
Яно над кустамі парэчак, малін;
Блішчаць сенажаці травой-аксамітам,
Хвалюецца возерам спелае жыта,
I шум канюшыны ўзлятае з лагчын.

Дарогі ў прысадах, бярозы, таполі,
Блакітнага неба струменіць віно,
Вятры пралятаюць, як песні над голлем.
Шырока-шырока калгаснае поле,
Куды ні паглянеш,— мяжы не відно.

Ніколі, ніколі, нідзе не забыцца,
Як хлопцы выходзяць адранкам касіць,
I росны мурог перад імі іскрыцца,
Як песні спяваюць вясёлыя жніцы,
Заплёўшыя ў косы красу зараніц.

XV

Знаходзілі мы адпачынак здаровы
Па ціхіх дубровах, па звонкіх гаях.
Азёры пад Леплем, бары Аўгустова
Дарылі паветрам смалістым, сасновым,—
Мы сілу, што крэмень, насілі ў грудзях.

Як добра, устаўшы вясной раніцою,
Адчуўшы на целе праменні цяпла,
Напіцца з цвітучых палёў сырадою
I ў чоўне паплыць задуменнай ракою
Пад мерныя ўсплёскі на хвалях вясла.

А з берага хіляць галовы купавы,
А кветак на полі, нібы аганькоў,
І ветры ўсяго абдымаюць ласкава,
I кратаюць вусны духмяныя травы,
А гоман птушыны, як хор гусляроў.

А як вы чароўны, Наддзвіння заходы,
I ў дзень вераснёвы і ў сонечны май!
Хто быў там аднойчы з якое нагоды,
Дык той праканаўся і скажа заўсёды —
Здаровы, прыгожы, азёрны наш край.

XVI

Зямля Беларусі, зялёныя долы!
З крыніц тваіх чыстых пад шумнай вярбой
Зачэрпнулі думы Купала і Колас,
На кожнай сцяжынцы іх песня і голас
З тваёю журбою і ўцехай тваёй.

Пад гоманы бору, куванне зязюлі
Злажыў Багдановіч тут яркі вянок...
I поле, і пушчы, і рэкі тут чулі,
Як Цётка спявала, як марыў Бядуля,
Як слёзы рассыпаў Мацей Бурачок.

А як разгарнуўся наш росквіт вялікі
У дні нашай бурнай, прыгожай вясны.
Мы радасным песням не ведалі ліку —
Раслі спевакі, песняры і музыкі.
Аб шчасці народным спявалі яны.

Зямля Беларусі! Ты ў граях-вяснянках,
Ты ў звоне вясёлак, ты ў гуслях вятроў;
Ты песня сама ад крыніц да заранкі,
Ад зорак паўночных да сіняга ранку,
Ты наша паэма з бурштынавых слоў!

XVII

Як гэта ўсё дорага сэрцу і блізка —
Над ціхаю Свіслаччу строі муроў,
Прасторныя плошчы і вуліцы Мінска...
Сталіца! Ты — нашага росту калыска,
Спрадвечная слава бацькоў і дзядоў.

Сталіца! Магутнасць твая незлічона,
Не раз ты суровую знала пару,
Тут шаблі крышылі французы, тэўтоны,
І шведы, і ляхі. Чужынцаў з праклёнам
Ты біла, збіраючы ўсю Беларусь.