Кеңес Оразбекұлы - ТҰРАН БАҺАДҮРЛЕРІ НЕМЕСЕ ЕР, БИ, НАРДЫҢ ЕРЛІК ЖОРЫҚТАРЫ

Үшем болғандықтан, үшеуінің де түр-келбеттері егіз қозыдай ұқсас. Киіп жүретін киімдері де бірдей. Сол себептен былайғы жұрт үшеуін жиі шатастырады. Ал ата-аналары мен достары оларды тек шаштарына қарап қана айыратын. Үшеуін түстеп тану үшін әкелері Еділ олардың шаштарын әрдайым үш түрлі алғызатын. Ертөренің кекіл шаштары тікірейіп тұрса, Битөренің төбесінде – желкілдеген айдар, Нартөреге екі самайынан тұлым қойғызған. Бірге ойнайтын балалар олардың аттарының «төрелерін» алып тастап, Ер, Би, Нар деп қысқартып атайтындары былай қалып, кейде «тұлымды», «кірпі», «айдарлы» деп те атайтын. Ал үшеуі оған ренжімейді, қайта сол ерекшеліктерін мақтан тұтатын сияқты. «Ата-бабамыздан қалған шаш қою үлгісі ғой. Біз сол ер бабаларымыздың ғұрпын қайта жандандырдық. Ер болсаңдар, сендер де сөйтіп шаш қойыңдар-шы», – дейді. Ал әлгілер содан кейін жым болғаны былай тұрсын, олардың сол ерекшеліктеріне ауыздарын аша қарап, іштей қызығып та қалады. Бірақ сондай ерлікке тәуекел ете бермейді.

Балалар бүгін де Ер, Би, Нарға еріп, «Ерлік алаңына» келді. Үшемді орталарына алып, қаз-қатар тұрды да, күндегі әдеттерінше бабалар монументіне тағзым етті. Артынша бәрі қолдарын кеуделеріне қойып:

Біз – Тұранның ұлдарымыз!

Ерлік – басты ұранымыз!

Ойын да соған дайындық,

Отаншылдық – жыр-әніміз! —

деп девиз-ұрандарын айтты. Содан кейін өздері қалаған ойын-дарына кірісіп кетті.

Ақшам жамырай балалар үйлеріне біртіндеп тарай бастады. Айсұлтан: «Ой, көріп жатқан сериалым басталып кетті. Мен жөнелдім» деп, үйіне жүгіре жөнелді. Еркін: «Үйдегілер күтіп қалды. Тамақ ішетін уақыт болды» деп, інісін ертіп ол да үйіне зытты. «Компьютердегі ойыным қалып қойды» деп, Бердімұрат та тайды. Бір кезде алаңда ағайынды үшуі ғана қалды. Олар қобалжыған жоқ, «Біздің әке-шешеміз қызметтерінен кеш келеді. Оған дейін кітап оқи тұрайық» деп, үйреншікті орындықтарына жайғасты. Олар кітап беттерін аударыстырып қарап, суреттерін тамашалап, әрқайсысы өз-өзімен болып кетті.

Мезгіл наурыз айының соңғы ширегі тұғын. Оңтүстіктің ерте басталатын көктемі нағыз дер шағында. Айнала атыраптағы ағаш-тардың балауса, жап-жасыл жапырақтары көз сүйсіндіре баурайды. Сонау әткеншек тұстағы ағаштардың шешек атқан қызыл торғын гүлдері түбінде ойнап жүрген балдырғандардың шоқ көңілдерімен еселене құлпырып көрінетіндей. Кенет саябақ қоршауы сыртынан бір әйелдің: «Әй, Әлима, Шәріп, бол, үйге қайтыңдар! Тамақтарың суып қалды…» деген даусы шығып еді, ондағы балалар да біртіндеп үйлеріне тарап кетті. Кешкі ымыртта ағаш арасындағы құстардың орын-орындарына жайғасып жатқан шиқылдары ғана назар аудар-тады. Біршамадан кейін олардың да үндері өшті. Тылсым тыныш-тықты кенет бір тұстан шыққан гуілдеген дауыс бұзды. Әрқайсысы өз ойымен болып отырған балалар бастарын көтеріп елең ете қалды. Үшеуі құлақтарын түріп, дауыс шыққан көкке шұқшия қадалды. Жұлдызды аспаннан, шынын айтқанда, беріден, яғни, тікұшақ ұшатындай жақыннан асты-үсті жарқыраған «тәрелкені» көргенде, олар есеңгіреген балықтай ауыздарын ашып, сол тұрған күйлерінде қақшиды да қалды. Тұла бойларын белгісіз ток күші кернегендей тітіркендіре шымырлатты. Ал әлгі «тәрелке» болса өткір сәулелі шамдарын мың құбылта ойнатып, жайымен жылжып, ескерткіштің тұсына жақындай берді.

– Беймәлім ұшатын объект! – деді Нар таңғалысын жасыра алмай көзін бақшитып.

– Тура біздің төбемізге ұшып келеді! Тез жасырынайық! – деді Ер де алаңдап.

– Олар біздің алаңға қонбақшы!.. Жүріңдер, бауырлар, ана бұта-ның тасасына барып, білдірмей бақылайық, – деді Би енді сабасына түскенін байқатып.

Үшеуі еңкейе жүріп, жылдам басып, итмұрын бұтасының артына жасырынды. Көздері жыпылықтап, жапырақтардың арасынан әлгі «тәрелкені» бақылай бастады.

«Тәрелке» айтқандай-ақ, дәл төбеге келіп «тоқтап», астынан төрт аяғын шығарып, жайымен лифт сияқты төмен сырғыды да, алаңның ортасына келіп жайымен қонды. Бүйіріндегі есігі ашылды. Ішінен адам кейіпті, жылтырақ киімді, төбелерінде антенналары бар үш гуманоид шықты. Олар ескерткіштің алдына барып, жан-жағынан байыппен қарап, монументтегі батырларды фотоаппарат сияқты құралдарымен түсіре бастады. Кенет біреуі ескерткіштің түбіне төртбұрышты бір затты қойды да, содан шыққан шұбатылған сымды кемелеріне тартты.

– Ой, олар біздің ескерткіштерімізді жарып кетпекші! – деді Нар кенет үрейленіп. Осы сөздің сиқыры әсер етті ме, бойларын билеген үрей сап тиылып, оның орнын бір орасан күш құрсай жаулап, үшеуі де батылданып кетті.