Людмила Рублевская - Скокі смерці

Убачыўшы ліст, Галіна Сьцяпанаўна памякчэла. Усё-ткі прафесійны інтарэс.

— Цікавы дакумент. Надзвычай цікавы. Дарэчы, скапіраваны з арыгіналу, які захоўваецца ў Берлінскім гістарычным архіве. Пазнаю куточак іхняга штампу. Кажаце, працуеце над кнігай? Выдатна... Але баюся, што дакладна перакласьці мне будзе цяжка. Пятнаццатае стагоддзе, дыялект...

Я ўпрасіла Галіну Сьцяпанаўну, як магла, паспрабаваць перакласьці зараз жа, ну хоць збольшага... Нават зрабіла спробу прапанаваць ганарар – але мая былая выкладчыца толькі кінула на мяне суровы погляд і пачала здымаць з паліцаў слоўнікі... Відаць, нешта ў маім выглядзе сьведчыла наконт «справы жыцьця і сьмерці».

Дзесьці праз гадзіну на аркушыку паперы быў запісаны тэкст, перасыпаны шматлікімі пытаньнямі і пададзенымі ў дужках варыянтамі словаў.

— Чым так перакладаць, дык лепей ня брацца... – абуралася Галіна Сьцяпанаўна. – Гэта абсалютна непрафесійна! – былая выкладчыца ня стала менш патрабавальнай да сябе. Але прачытала, што атрымалася.

«Яго высокасьці курфюсту Фрыдрыху ІV Нюрнбергскаму... Вартыя найвялікшага захапленьня справы (дзеяньні?) Вашай сьветласьці... і жалю высілкі (злачынствы? учынкі?) вашых ворагаў... Я, доктар Бернацоні, які скончыў Падуанскую акадэмію з найвышэйшымі ўхваламі прафесароў, абазнаны ў лекарскіх навуках, і навуцы чытаць (прадказваць?) зоры, і ў механіцы, здольны рабіць усялякія механізмы і штукарствы(?)... дзеля карысьці сьвятлейшых асобаў... знаходжуся ў нястачы й заняпадзе, бязвінна перасьледуемы ганіцелямі і паклёпы церпячы... Валодаю, па Божае літасьці, сакрэтам, як мудраму абараніцца ад шматлікіх ворагаў, прыводзячы іх да шаленства, наканаванага ім іх грахамі (лёсам?)... Калі Яго высокасьць курфюст дасьць згоду вылучыць мне штогадовае ўтрыманьне ў дзьвесьце дукатаў, і ахвяруе дзеля вырабу (стварэньня?) маіх дзівосных (нетутэйшых?) механізмаў яшчэ тры тысячы дукатаў, праз два гады я буду мець гонар паказаць, як дзейнічаюць (ходзяць?) мае машыны, якія пачнуць адлічваць час сьмерці для ворагаў Яго высокасьці... Машыны мае многа дзівосаў (вытвараюць?) Які б сасуд, шкляны або парцалянавы ні паставіць у іх кола, ён будзе разьбіты іх голасам. І гэтак станецца са злымі намерамі. Я падару майму пану ўладу над тысячамі (паганцаў?), і ніхто ня зможа зайсьці ў замак, дзе будуць працаваць мае машыны, бо яго будзе цягнуць да сябе... (танец? карагод?) Застаюся ў чаканьні Вашага найлітасьцівага рашэньня...

Гервасі Луіджы Бернацоні, доктар».

— А гэта досыць тыповы тэкст для таго часу, — задумліва пракаментавала Галіна Сьцяпанаўна. Заўважыўшы маё зьдзіўленьне, патлумачыла: – Такіх вынаходнікаў у Еўропе было пры кожным двары... Леанарда да Вінчы на працу наймаўся, таксама дадаваў «прэс-рэліз»: «У мяне ёсьць планы мастоў, вельмі лёгкіх і трывалых, надта прыдатных да пераносу... Я знайшоў спосабы, як зруйнаваць любую крэпасьць або іншае ўмацаваньне, калі, яно, вядома, не збудаванае на скале... У мяне ёсьць чарцяжы для вырабу гарматаў, надта зручных і лёгкіх у транспарціроўцы, з дапамогай якіх можна раскідваць маленькія камяні падобна граду... Я магу стварыць катапульту, балісту ці іншую машыну зьдзіўляючай моцы...» і гэтак далей. Прапаноўваў своеасаблівыя правобразы танкаў, верталётаў, падводных лодак...

— І што, Леанарда праўда ўсё гэта рабіў? – спытала я.

— Ніводзін уладар яму не паверыў. І аўтару гэтага ліста, я думаю, адмовілі...

На разьвітаньне Галіна Сьцяпанаўна ўручыла мне новую праграмку сваіх курсаў.

— Хоць на сустрэчу з нямецкімі паэтамі прыдзіце... Калісьці ж цікавіліся.

І, уздыхнуўшы, парушыла еўрапейскую этыку ня лезьці ў чужыя прыватныя справы.

— Такой сур’ёзнай дзяўчынай вы былі, Ганна. Разумею, маладосьць, эмоцыі, пачуцьці... Але галаву губляць нельга. Калі, вядома, у ёй усё-ткі прысутнічае нейкі інтэлект.

Мая ўстрывожанасьць, пэўна, за літоўскую вярсту відаць...

Тым больш атрыманыя зьвесткі спакою не дадалі.

А ўвечары патэлефанаваў Юрась.

— Ну як там Стэла?

Я сабралася з духам і дала цалкам праўдзівы адказ.

— Падобна, яна ў тым стане, што і была...

Юрась памаўчаў і задаў другое, ня менш крызіснае, пытаньне.

— А ліст ты пераклала?

Мне зноў давялося напружвацца.

— Пераклала... Але я б хацела расказаць пра гэта пры асабістай сустрэчы.

Юрась зноў памаўчаў, але, калі загаварыў, голас ягоны гучаў зусім спакойна.

— А я б не хацеў, каб ты зноў сутыкалася з гэтымі людзьмі.

Я запэўніла, што маю сказаць нешта важнае.