Клаус Манн - Мэфіста. Раман аб адной кар'еры

На другі дзень прымалі абедзвюх дам Гёфген — маці і дачку. Гендрык сказаў Барбары, чакаючы іх на пероне:

— Сама ўбачыш: Ёзі кінецца мне на шыю і раскажа, што зноў заручылася. Гэта жахліва — яна заручаецца сама мала раз кожных паўгода, і з кім, абы з кім! Мы заўсёды радуемся, калі ўсё канчаецца разрывам. Мінулага разу гэта ледзь не скончылася смерцю бацькі. Жаніх быў аўтагоншчык, ён узяў бацьку з сабой у машыну, і паездка завяршылася ў яры. Аўтагоншчык, дзякаваць богу, сканаў, а бацька толькі нагy выкрyціў. Вядома, ён вельмі шкадуе, што не можа быць сёння з намі.

Усё было, як і прадказаў Гендрык: сястра Ёзі у яркай жоўтай летняй сукенцы ў чырвоныя кветкі, выпырхнула з вагона, пакуль маці корпалася з чамаданамі ў купэ, кінулася брату на шыю і бурна запатрабавала, каб ён павіншаваў яе. Гэтым разам гаворка ішла пра некагась, хто працаваў на кёльнскім радыё.

— Я змагу спяваць перад мікрафонам! — радавалася Ёзі. — Ён казаў, што я вельмі здольная. Увосень мы пажэнімся, ты шчаслівы, Гайні? Гендрык! — паправілася яна вінавата. — Ты таксама шчаслівы? — Гёфген строс яе, як настырлівага сабачку, і паспяшаўся насустрач маці, якая ў акно гyкнyла насільшчыка. Ёзі тым часам расцалавала Барбару ў абедзьве шчокі.

— Як я радая пазнаёміцца з табою, — трашчала яна. — Канечне, мы павінны перайсці на "ты". "Вы" было б занадта крута для нявестак. Вой, я такая радая, што Гендрык нарэшце жэніцца, дагэтуль толькі я заручалася! Гендрык напэўна расказваў табе, як яно блага скончылася мінулага разу. Татава нага дагэтуль у гіпсе. А вось y Канстанціна сапраўды выдатнае становішча на радыё. Мы ў кастрычніку пабяромся! А ты цудоўна глядзішся, Барбара, і адкуль у цябе гэтая сукенка, напэўна сапраўдная парыжская мадэль!

Гендрык падвёў да Барбары маці, і яго твар заззяў, калі яна працягнула дзяўчыне абедзьве рукі.

— Мілае, мілае дзіця, — сказала фраў Гёфген, і вочы яе павільготнелі.

Гендрык усміхнуўся пяшчотна і горда. Ён любіў сваю маці. — Барбара зразумела гэта і ўзрадавалася. Праўда, часам ён саромеўся за яе, яна была недастаткова далікатная, ён саромеўся яе вульгарных манераў. Але тым не маней ён любіў яе: гэта адразу было відаць па яго вясёлым выглядзе і па тым, як ён прыціснуў яе руку да сваёй.

Якія яны былі падобныя, маці і сын! Ад фраў Бэлы Гендрык успадкаваў доўгі, роўны, крыху мясісты нос з рухавымі ноздрамі, мяккі і пачуццёвы рот; моцны высакародны падбародак з характэрнай ямкай; вялікія шэра-зялёныя вочы; ускінутыя светлыя бровы. Толькі ўсё гэта ў прастадушнай дамы было без ніякіх прэтэнзій, больш сціпла, чым у сына: у яе абліччы не адчувалася нічога дэманічнага. Вочы ў яе не ззялі, на вусны не прасілася ні сцярвозна-спакуслівая, ні пяшчотна-жаласная ўсмешка. Фраў Бэла была энергічная, дабрадушная, выдатна захаваная жанчына пяцідзесяці з нечым гадоў, са свежым сімпатычным тварам, прыемнымі пышнымі грудзьмі, светлай завіўкай пад саламяным капелюшыкам з кветкамі і канапацінкамі на носе. У яе не было прычыны лічыць сябе старою і адмаўляцца ад радасцяў жыцця.

— Часам хочацца развеяцца, — сказала яна рашуча. Потым збянтэжылася і пачала нешта балбатаць пра дабрачыннае свята, на якім было так весела. Дамы з Кёльна выстаўлялі на продаж для сіротак асвяжальныя напоі, кветкі і творы мастацтва, лічылася ганаровым браць у гэтым удзел, і таму фраў Гёфген без ваганняў узяла на сябе ролю прадаўшчыцы шампанскага: за шклянку шампанскага яна брала пяць марак — дарагавата, але ж гэта было на карысць і дабро сіроткам. Але пасля папаўзлі агідныя плёткі: гнюсныя людзі дайшлі да такога нахабства, што сцвярджалі, быццам фраў Бэла гандлявала шампанскім не з гуманнасці, а выручала грошы фірме, якая пастаўляла шампанскае, дзе яна, фраў Бэла, служыла, і мала таго, быццам яна далася пацалаваць сябе — можаце сабе ўявіць! дазволіла сябе пацалаваць, ды яшчэ ў грудзі!

Маці паведаміла гэта Гёфгену з праведным абурэннем. Яны ехалі ў адкрытай машыне па летнім горадзе.

Ад гневу твар яе пачырванеў, яна выцірала пот з лоба і крычала:

— Гэта ж прорва гнюсоты! Я здала ўсё да апошняга пфеніга, а зарабіла больш, чым іншыя дамы — нават падзяку ад прыюта мела. Праўда, адзін нейкі хацеў пацалаваць мяне ў руку, але я кажу яму: адчапіцеся, кажу, неразумны вы чалавек, кажу яму, пакіньце гэта! — і дала б яму поўху, калі б ён адразу не перапрасіўся. Людзі ж такія злыя, паводзься беззаганна — усё адно распусцяць пра цябе якую-небудзь агіднасць. Але цяпер у іх адпадзе ахвота языкамі перакладаць, цяпер ты заткнеш ім рот, га, Гендрык?