Stanisław Witkiewicz - Pożegnanie jesieni

Budda (sanskr.: oświecony), właśc. Siddhattha Gotama (ok. 563–483 p.n.e.) – książę z rodu Śakjów, mędrzec, założyciel buddyzmu. [przypis edytorski]

autonomiczny – niezależny od czynników zewnętrznych, swobodny w działaniu. [przypis edytorski]

marazm (z gr.) – zastój, bierność. [przypis edytorski]

nieznacznie – niezauważalnie, niepostrzeżenie. [przypis edytorski]

baliwernia , częściej: baliwerna (rzad., z fr. baliverne ) – banialuka, dyrdymała, niedorzeczność. [przypis edytorski]

Gestaltqualität (niem., filoz.) – jakość postaciowa; termin utworzony przez Christiana von Ehrenfelsa (1859–1932), oznaczający jakość, która nie jest prostą sumą cech elementów składowych, lecz wynika z charakteru relacji pomiędzy tymi elementami. [przypis edytorski]

teozofia (z gr. theos : bóg i sophia : mądrość) – światopogląd łączący w sobie różne idee wywodzące się z neoplatonizmu i buddyzmu: wiarę w bezosobowy, wieczny Absolut, kosmos będący jego emanacją, we wszechobecną świadomość (panteizm), w karmę (odpowiedzialność każdej istoty za własne czyny, których skutki oddziałują na następne wcielenie), reinkarnację (drogę wcieleń duszy od stadiów roślinnych, poprzez zwierzęce do ludzkiego), ewolucję wszechświata, w tym również ludzi, w kierunku doskonałości i zjednoczenia z absolutem. Takie poglądy religijno-filozoficzne propagowało założone w 1875 r. w Nowym Yorku przez Helenę Bławatską Towarzystwo Teozoficzne. [przypis edytorski]

Goya , właśc. Francisco José Goya y Lucientes (1746–1828) – malarz nadworny królów Hiszpanii: Karola III Burbona, Karola IV Burbona i Ferdynanda VII Burbona; nasycał styl klasycyzmu barokową ekspresją. Jego Madre infeliz (Nieszczęsna matka), 50. rycina z cyklu Okropności wojny (1810–1815), przedstawia trójkę mężczyzn niosących ciało kobiety i podążającą za nimi płaczącą dziewczynkę. [przypis edytorski]

amorficzny – bezkształtny, niemający określonych kształtów. [przypis edytorski]

przestrzeń możliwości wszystkich geometrii, razem ze zdegenerowaną (…) przestrzenią Euklidesa – A. Cayley i F. Klein odkryli w XIX wieku, że geometrie euklidesowe i nieeuklidesowe można uznać za struktury matematyczne w przestrzeni metrycznej, i podzielili je na eliptyczne i hiperboliczne, w zależności od sposobu zakrzywienia przestrzeni, na której dana geometria została określona. Geometria euklidesowa jest szczególnym przypadkiem występującym dla „płaskiej” przestrzeni. [przypis edytorski]

Glass, Stefan (1895–1932) – polski matematyk i poeta; przyjaciel S. I. Witkiewicza, autor publikacji nt. nieeuklidesowych geometrii Cayleya-Kleina i specyficznej geometrii płaskiej ( Sur les géometries de Cayley et sur une géométrie plane particulière , 1926). [przypis edytorski]

contingence (fr.) – przypadkowość. [przypis edytorski]

Leibniz, Gottfried Wilhelm (1646–1716) – niem. matematyk, fizyk i filozof; autor metafizycznej teorii monad: podstawowych, nieoddziałujących na siebie składników świata. [przypis edytorski]

kontyngencja – przypadkowość. [przypis edytorski]

Miciński, Tadeusz (1873–1918) – poeta, dramaturg, prozaik okresu modernizmu, prekursor polskiego ekspresjonizmu i surrealizmu; autor m.in. tomiku poezji W mroku gwiazd (1902) oraz mistycznej powieści Nietota (1910). [przypis edytorski]

browning (daw. pot.) – pistolet; od nazwy jednego z wczesnych modeli tego rodzaju broni, skonstruowanego przez Johna Browninga (1855–1926). [przypis edytorski]

Lewant – ogólne określenie krain na wsch. wybrzeżu Morza Śródziemnego, gł. Syrii i Palestyny, czasem obejmujące także Azję Mniejszą i Egipt. [przypis edytorski]

penitent – osoba spowiadająca się. [przypis edytorski]

absolvo te (łac.) – rozgrzeszam cię; faktycznie część formuły spowiedniczej brzmi: ego te absolvo a peccatis tuis (ja ci odpuszczam grzechy twoje). [przypis edytorski]

agat – minerał półszlachetny o różnobarwnych pasmach, używany gł. w jubilerstwie. [przypis edytorski]

trust (ekon.) – monopolistyczne przedsiębiorstwo powstałe w wyniku połączenia firm z jednej branży. [przypis edytorski]

James, William (1842–1910) – amerykański filozof i psycholog, współtwórca pragmatyzmu (obok Ch. S. Peirce'a) i jego popularyzator. [przypis edytorski]

figurons nous un monde composé uniquement des maux des dents (fr.) – wyobraźmy sobie świat składający się wyłącznie z bólu zęba; tłum. na francuski fragmentu zdania „ imagine the world to consist of nothing but toothache ” z książki W. Jamesa The Meaning of Truth (Znaczenie prawdy, 1911). [przypis edytorski]

kwadrans na szóstą (daw.) – kwadrans po piątej. [przypis edytorski]

lando – rodzaj czteroosobowego powozu konnego z opuszczaną budą. [przypis edytorski]

inkrustowany – zdobiony techniką inkrustacji, polegającą wykładaniu powierzchni przedmiotu układanymi we wzory płytkami z innych materiałów, np. masy perłowej, metalu, rzadkiego rodzaju drewna. [przypis edytorski]

degrengolada – upadek moralny lub materialny, stoczenie się. [przypis edytorski]

maneż – pomieszczenie do nauki konnej jazdy, ujeżdżalnia koni. [przypis edytorski]

rendez-vous (fr.) – spotkanie. [przypis edytorski]

le danger ne le mettait pas en colère (fr.) – niebezpieczeństwo nie rozzłościło go. [przypis edytorski]

durée pure (fr.) – czyste trwanie. [przypis edytorski]

unbemerkter Hintergrund (niem.) – niezauważalne tło. [przypis edytorski]

Verweile doch, du bist so schön (niem.) – Trwaj (chwilo), jesteś tak piękna (J.W. Goethe Faust , słowa umierającego Fausta). [przypis edytorski]

zganaszowany – o koniu: mający silnie pochyloną głowę, ustawioną prostopadle do podłoża, w pozycji wymuszonej przez jeźdźca ściąganiem wodzy. [przypis edytorski]

azali (starop.) – czy, czyż. [przypis edytorski]

da capo (wł.) – od początku. [przypis edytorski]

askeza – dziś popr.: asceza. [przypis edytorski]