Stanisław Witkiewicz - Pożegnanie jesieni

à propos (fr.) – co się tyczy, w związku z; wyrażenie wprowadzające nowy temat w nawiązaniu do czegoś. [przypis edytorski]

Rytard, Jerzy Mieczysław , właśc. Mieczysław Antoni Kozłowski (1899–1970) – pisarz polski, autor utworów o tematyce podhalańskiej; jego powieść Wniebowstąpienie (1923) to rodzaj prozy poetyckiej ze słabo zarysowaną fabułą. [przypis edytorski]

Skamander – polskie czasopismo literackie, wydawane w latach 1920–1928, a następnie 1935–1939. [przypis edytorski]

Nikt nie zmusi mnie, abym pięknie brzmiące słowo dwusylabowe „tryumf” drukował „triumf” – odniesienie do jednej ze zmian ujednolicających i porządkujących pisownię polską uchwalonych w roku 1918; obecnie poprawna jest zarówno forma zmodernizowana: „triumf”, jak i dawniejsza: „tryumf”. [przypis edytorski]

popojka (reg., z ros.) – pijatyka. [przypis edytorski]

à la manière russe (fr.) – na sposób rosyjski. [przypis edytorski]

gurgito nel campo vasto (daw. wł.) – gardziel w rozległym polu (słowo gurgito nie występuje we współczesnym jęz. wł.); wyrażenie przywodzące na myśl użyte przez Wergiliusza w Eneidzie (I, w.118): rari nantes in gurgito vasto (nieliczni pływający po bezkresnej głębinie). [przypis edytorski]

à coup sur (fr.) – z całą pewnością, na pewno. [przypis edytorski]

un cochon triste (fr.) – smutna świnia. [przypis edytorski]

Proust, Marcel (1871–1922) – francuski pisarz, autor cyklu W poszukiwaniu straconego czasu , arcydzieła powieści psychologicznej. [przypis edytorski]

Valéry, Paul (1871–1945) – francuski poeta i eseista, uprawiający poezję refleksyjną, intelektualną. [przypis edytorski]

ontologia (filoz.) – nauka o bycie. [przypis edytorski]

Arrhenius, Svante (1859–1927) – fizykochemik i astrofizyk szwedzki, laureat Nagrody Nobla (1903). Twórca teorii panspermii, według której życie rozprzestrzenia się wśród ciał niebieskich dzięki przenoszeniu jego zarodków przez ciśnienie promieniowania świetlnego. Autor wielu książek popularnonaukowych, m.in. Das Schicksal de Planeten (1911; wyd. polskie Losy planet , 1914). [przypis edytorski]

aprenuledelużyzm (neol.) – ponaschoćbypotopizm, z fr. apres nous le deluge : po nas choćby potop. [przypis edytorski]

aplikant – absolwent prawa odbywający praktykę przygotowującą do wykonywania któregoś zawodu prawniczego. [przypis edytorski]

marka (daw.) – znaczek. [przypis edytorski]

Strug, Andrzej , właśc. Tadeusz Gałecki (1871–1937) – pisarz i publicysta, działacz ruchu socjalistycznego i niepodległościowego. [przypis edytorski]

Semici – grupa ludów mówiących jęz. semickimi, zamieszkująca od starożytności Bliski Wschód (Mezopotamię, Syrię, Palestynę, Płw. Arabski), współcz. gł. Arabowie i Żydzi; termin wprowadzony w XVIII w., daw. używany w znaczeniu etnicznym i rasowym, ob. niestosowany w nauce poza użyciem nieformalnym w odniesieniu do grupy ludów staroż.; pot. często: Żydzi. [przypis edytorski]

psychologista – zwolennik psychologizmu, poglądu zakładającego, że czynniki psychologiczne mają determinujący i najważniejszy charakter, albo wręcz stanowią osnowę zjawisk. [przypis edytorski]

Dolina Złomisk – dolina tatrzańska, odgałęzienie Doliny Mięguszowieckiej. [przypis edytorski]

półdziewica – kobieta mająca kontakty seksualne z mężczyznami, ale zachowująca dziewictwo. [przypis edytorski]

plutokracja – warstwa społeczna ludzi bogatych i wpływowych. [przypis edytorski]

parias – członek najniższej kasty w Indiach. [przypis edytorski]

akwaforta – rodzaj techniki graficznej, polegającej na odbijaniu kopii z płytki wytrawionej kwasem. [przypis edytorski]

Klinger, Max (1857–1920) – niemiecki symbolista, malarz, grafik i rzeźbiarz. Jego grafika Die Rivalen (Rywale) należy do cyklu Życie , wystawianego w Warszawie w 1901. [przypis edytorski]

antydot (z łac.) – antidotum, odtrutka. [przypis edytorski]

dancingbubek (neol.) – mężczyzna z dancingu mający wygórowane mniemanie o sobie. [przypis edytorski]

tit-for-tat (ang.) – wet za wet; tu zapewne raczej: przepychając stopniowo. [przypis edytorski]

everything-tight (ang. neol.) – taki, w którym wszystko jest ściśnięte, silnie przylegające do siebie. [przypis edytorski]

kompartyment (daw.) – wydzielona, zamknięta część czegoś, np. przedział w wagonie. [przypis edytorski]

Opupieł, czto li? (ros.) – Osłupiał, czy co? [przypis edytorski]

dekampować (neol., z ang.) – zwijać obóz, czmychać. [przypis edytorski]

różniczkowanie – dziś poza znaczeniem matematycznym: różnicowanie. [przypis edytorski]

hetycka uroda – taka jak u kobiet z ludu Hetytów. Hetyci to staroż. lud indoeuropejski, który przywędrował do Anatolii (dziś Turcja) i założył tam państwo, które w XIV–XIII w. p.n.e. osiągnęło szczyt potęgi i rywalizowało z Egiptem o dominację w Syrii. Ok. 1190 p.n.e. najazdy tzw. Ludów Morza spowodowały nagły upadek imperium hetyckiego. Do poł. XIX w. Hetyci byli znani tylko z nielicznych wzmianek w Biblii, jako lud żyjący w pobliżu Kanaanu. Odkrycie ruin ich stolicy, archiwów państwowych oraz odszyfrowanie języka i pisma hetyckiego (1915) przyczyniły się do spopularyzowania informacji o Hetytach oraz pojawienia się hetytologii jako osobnej dziedziny historycznej. Żadna z zachowanych płaskorzeźb hetyckich nie wsławiła się ukazaniem szczególnej urody postaci kobiecych, autor wydaje się jej domniemywać na podstawie biblijnej historii o Batszebie, żonie „Uriasza Hetyty”, uwiedzionej pod nieobecność męża przez króla Dawida, który potem wysłał Uriasza na pewną śmierć (2Sm 11,2–27). [przypis edytorski]

aryjski – tu daw.: związany z Aryjczykami (Indoeuropejczykami), w XX-wiecznej teorii rasowej najwyższą, najszlachetniejszą z ras, przeciwstawianą rasie semickiej (Żydom). [przypis edytorski]

Verhängnisvoll (niem.) – fatalny, zgubny. [przypis edytorski]

Nietzsche, Friedrich (1844–1900) – filozof niemiecki, reprezentant irracjonalizmu i immoralizmu; sformułował koncepcje „woli mocy” i „nadczłowieka”. [przypis edytorski]