Honoré de Balzac - Dwaj poeci

La Fontaine, Jean de (1621–1695) – francuski poeta klasycystyczny, znany głównie jako autor bajek zwierzęcych. [przypis edytorski]

quasi (łac.) – jakby, niby. [przypis edytorski]

prasa Stanhope'a – żelazna prasa wynaleziona ok. 1800 r. przez angielskiego polityka i uczonego Charlesa Stanhope'a (1753–1816); redukowała potrzebną siłę o 90%, zapewniając wydajność blisko 500 stron na godzinę. [przypis edytorski]

Elzewirowie, Plantynowie, Didotowie – Elzewirowie : rodzina drukarzy i wydawców holenderskich działających w XVI–XVII w.; Christophe Plantin (ok. 1514–1589): niderlandzki drukarz i księgarz urodzony w Paryżu, założyciel oficyny wydawniczej znanej jako Officina Plantiniana, działającej w Antwerpii do 1876; Didotowie : francuska rodzina księgarzy i wydawców, z których najstarszy, François Didot (1689–1757), założył drukarnię i księgarnię w 1713, zaś jego potomkowie nieprzerwanie prowadzą przedsiębiorstwo drukarskie do dnia dzisiejszego. [przypis edytorski]

epoka 1793 roku – okres kryzysu Rewolucji Francuskiej i terroru jakobińskiego, podczas inwazji koalicji Wielkiej Brytanii, Austrii, Prus i Hiszpanii w celu obalenia rewolucyjnej Republiki Francuskiej oraz jednoczesnego powstania rojalistycznego w Wandei. [przypis edytorski]

pryncypał (daw.) – zwierzchnik, przełożony. [przypis edytorski]

Konwent – Konwent Narodowy, rewolucyjne przedstawicielstwo ludu francuskiego po obaleniu monarchii w latach 1792–1795. [przypis edytorski]

bez chyby i odwłoki (daw.) – bezbłędnie i bezzwłocznie. [przypis edytorski]

tedy (daw.) – więc, zatem. [przypis edytorski]

metrampaż (z fr. mettre en pages : umieszczać na stronach) – łamacz, pracownik zecerni formujący kolumny druku ze szpalt złożonych przez zecera. [przypis edytorski]

Restauracja – okres w historii Francji wyznaczony datami 1814–1830, od powrotu na tron dynastii Burbonów po upadku Napoleona I do rewolucji lipcowej. [przypis edytorski]

pierwszy konsul – w latach 1799–1804 najwyższy urząd we Francji, sprawowany przez Napoleona Bonapartego. [przypis edytorski]

Izba Parów – izba wyższa parlamentu francuskiego w latach 1815–1848. [przypis edytorski]

prot – kierujący robotami w zecerni, metrampaż. [przypis tłumacza]

Cesarstwo – tu: I Cesarstwo Francuskie, w którym najwyższą władzę sprawował Napoleon Bonaparte jako cesarz Francuzów, istniejące w l. 1804–1814 i w 1815. [przypis edytorski]

Gargantua i Pantagruel – satyryczno-fantastyczna powieść François Rabelais'go (ok. 1494–1553). [przypis edytorski]

jego nazwisko – fr. sécher oznacza suszyć, wysuszać. [przypis tłumacza]

Chateaubriand, François-René de (1768–1848) – francuski pisarz i polityk, inicjator romantyzmu w literaturze francuskiej; rozgłos przyniosły mu dzieła opisujące życie Indian oraz piękno dzikiej przyrody: powieść poetycka René oraz opowiadanie Atala . [przypis edytorski]

fizjonomia (daw.) – twarz. [przypis edytorski]

pirożek municypalny – dwurożny kapelusz, powszechny w XVIII i XIX w., szczególnie w wojsku i w marynarce, kojarzony często z Napoleonem Bonaparte. [przypis edytorski]

pludry – spodnie; szczególnie: sięgające do kolan spodnie o bufiastych nogawkach, stanowiące element stroju męskiego w XVII i XVIII w. [przypis edytorski]

Ludwik XIV (1638–1715) – król Francji (od 1643), zwany „Królem Słońce”, panujący w okresie szczytowego rozwoju francuskiej monarchii absolutnej. [przypis edytorski]

kaszta – element urządzenia drukarni: szuflada podzielona na przegródki zawierające czcionki drukarskie oraz materiał justunkowy, czyli materiał służący do wypełniania odstępów między wyrazami i wierszami. [przypis edytorski]

ablucja (z łac.) – rytualne obmycie ciała lub jego części. [przypis edytorski]

szarsza – tkanina z drobnymi, ukośnymi prążkami. [przypis edytorski]

jucht – wyprawiona skóra bydlęca. [przypis edytorski]

pede titubante (łac.) – na chwiejnych nogach. [przypis edytorski]

etc. (łac.) – skrót od et caetera : i tak dalej. [przypis edytorski]

talar – w oryginale: écu , w XIX w. potoczna nazwa srebrnej monety pięciofrankowej. [przypis edytorski]

Nie cackoż – konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż, o funkcji pytajnej; znacznie: czyż nie cacko. [przypis edytorski]

deka (daw.) – pokrywa prasy drukarskiej, dekiel. [przypis edytorski]

item (łac.) – również; ponadto. [przypis edytorski]

funt – dawna jednostka wagi, wynosząca 0,4–0,5 kg. [przypis edytorski]

gisernia – zakład odlewający przedmioty z metalu; odlewnia. [przypis edytorski]

su , właśc. sous (fr.) – dawna drobna moneta francuska o wartości 1/20 liwra (funta), bita do 1795; później pot. nazwa monety o wartości 5 centymów, tj. 1/20 franka. [przypis edytorski]

cycero – nazwa czcionki drukarskiej; także: jednostka typograficzna w systemie Didota równa 12 punktów typograficznych. [przypis edytorski]

garmondy, borgisy, ronda – kroje czcionek drukarskich. [przypis edytorski]

niecułka – mała niecka, drewniane podłużne naczynie. [przypis edytorski]

utensylia (z łac.) – rzeczy użyteczne; narzędzia, sprzęt, przybory. [przypis edytorski]

satynowanie – nadawanie papierowi gładkości i połysku. [przypis edytorski]

Hymen (mit. gr.) – bóg małżeństwa, patronujący obrządkowi zaślubin. [przypis edytorski]

„Double Liégois” – almanach (kalendarz z poradami i ciekawostkami), wydawany przez Stahla i osiągający w l. 1820–1833 rekordowy nakład 150.000 egz. [przypis edytorski]

asygnata (daw.) – pieniądz papierowy; banknot. [przypis edytorski]

regestr (daw.) – rejestr, spis. [przypis edytorski]

prefektura – we Francji: siedziba prefekta, naczelnika administracji departamentu, reprezentanta władzy centralnej. [przypis edytorski]