A.C.C. Vletter - De ridders van den halven toren

Hesse zat onrustig op z’n stoel te draaien en vroeg eindelijk: „Mag ik er van onder af door ’n gat niet in?”

De notaris begreep hem niet, zoodat hij om opheldering van die vreemde vraag vroeg.

Ronduit zei Hesse: „Ik wou er ’n gat in hameren en daar door kruipen.”

De notaris, die juist ’n flinken hap nam, bleef met z’n vork vóór z’n mond zitten.

„Wat vertel je me nou?” vroeg hij met verbaasde oogen. „Je méént ’t toch niet?”

Hesse knikte van ja en dat haalde hem ’n lange vermaning van den notaris op den hals. Hesse pikte juist ’n aardappel met z’n vork uit de schaal, waardoor ook mevrouw tegen hem uitviel: „Dat mag zóó niet! Netjes op je bord scheppen, als je ’t gevraagd hebt.”

Hesse keek Wibbe eens aan om troost, maar die keek als wilde hij zeggen: „Ik heb ’t je wel voorspeld.”

Hesse zweeg over dat onderwerp, maar na ’t maal, toen ze samen op Wibbe’s kamer zaten, zei hij met iets vastberadens in z’n stem: „Ik doe ’t tòch.”

Wibbe viel hem af, al kwam er in z’n jongenshart dezelfde zucht om verboden dingen te doen.

Plotseling dacht hij aan ’t verhaal, waarin beschreven werd, hoe ’n troep jongens ’n geheime spelonk bewoonden. Zòò iets te beleven, dat leek hem ’t toppunt. Toen Hesse weer zei: „Ik maak ’t gat, en ik zeg ’t niemand. Wil jij niet meedoen, dan laat je ’t maar, als je me maar niet verraadt. Ik ben niet bang om binnen in den toren te kruipen. Dan is er ’n echte plek, waar we ons altijd kunnen verbergen.”

„’t Wordt vast gemerkt”, meende Wibbe.

„Poe!” deed Hesse, „heb je me vroeger nooit gezien? Ik kon van alles! Laat mij maar begaan! ’t Wordt fijn!”

Wibbe weifelde.

Wat Hesse ging doen, was hem verboden, en toch, ’t plan leek zoo geheimzinnig, ze deden er immers niemand nadeel mee, ze wilden niet stelen of zoo. Was ’t wel zoo erg?

Hesse merkte, dat z’n vriend aarzelde. Van daar z’n hooghartige opmerking: „ Mijn vader zou ’t wèl toegestaan hebben.”

Dat besliste!

„Poe!” deed Hesse, „doe je mee?” Wibbe knikte.

„Haal jij dan de bijl en zoo.”

Tien minuten later trokken ze, gewapend met de werktuigen, op nieuw naar den toren.

De toren en de kerk stonden aan den buitenkant van ’t dorp. Aan de achterzijde kwamen zelden menschen. Daar liep de grens van ’t oude kerkhof en van af de hoogere plek keek je over de weilanden, met de rijtjes wilgen, heen.

Twee minuten verder lag ’t notarishuis.

Aan den anderen kant van de kerk lag ’n klein pleintje met groote boomen. Door ’n groot hek kwam je dan in de dorpstraat, die op de brink uit liep.

Hesse en Wibbe bereikten ongezien den voet van den toren en maakten zich gereed ’t groote werk aan te vangen.

Maar… de notaris gaf er dezen avond z’n dutje aan.

Na ’n kort overleg met z’n vrouw, besloot hij de jongens na te gaan. Wel konden ze hier in en bij ’t dorp in geen zeven slooten tegelijk loopen, maar toch, de zonderlinge woorden van Hesse hadden hem achterdochtig gemaakt.

Hij liet de jongens stil de deur uitgaan en toen volgde hij.

Juist toen Hesse de zware beitel wilde gebruiken, verscheen mr. Broekenaaier achter hen.

Hij werd werkelijk boos, toen hij merkte, dat z’n verbod in den wind was geslagen.

Onmiddellijk greep hij de werktuigen van den grond op en barsch riep hij uit:

„Allo, marsch, naar binnen!”

Hesse aarzelde…

Volgens zijn natuur en zijn manieren, moest er ’n brutale weigering volgen, maar z’n oogen ontmoetten die van Wibbe, en deze spraken zéér duidelijk: „Gààn!”

Ze moesten naar de kamer van den notaris en hier hoorden ze voor de tweede maal ’n strafprediking.

Eigenlijk gezegd gold ze alleen Wibbe.

„ Jij wist, dat je zoo iets niet mag doen, jij had ’n voorbeeld moeten zijn, hij wist niet beter.”

Wibbe wist niet veel te antwoorden, hij voelde schuld. Juist wilde hij dat bekennen, toen Hesse uit riep: „Meneer, als ik ’t aan den Burgemeester ga vragen, en als die ’t goed vindt, dan mag ’t toch wel van ù òòk?”

„Zoo’n rakker!” dacht de notaris. Toch werd hij niet boos, bij ’t zien van de eerlijke oogen die op hem gericht werden.

Wat wist hij ook van ’t jongensleven, van hun zucht naar avonturen. Wàs ’t wel zoo erg als ze ’n paar steenen weghakten? Zou hij geen sleutel van ’t kleine deurtje kunnen vragen?

Daar stond tegenover: ’t was in den toren gevaarlijk, je kon nooit weten of ze daar binnen geen ongeluk zouden krijgen.

„Waarom willen jullie tòch in dat akelige oude ding?” vroeg hij.

De oogen van Hesse begonnen te schitteren, hij wilde gaan spreken, maar er kwam alleen: „Dat is ons geheim.”

De notaris glimlachte. Er ging hem ’n licht op. Jongens moeten nu eenmaal iets hebben, dat ze van elkaar hooren of in allerhande boeken lezen.

Die Hesse scheen er al heel sterk behoefte aan te hebben, en Wibbe, nou die hunkerde immers naar ’t bizondere.

Als bij ze eens liet begaan…

Wat was er verbeurd aan dien ouden toren?

Hij zou dan wel ’n oogje in ’t zeil houden…

Op eens zei hij dus: „Nee, je mag niet naar den burgemeester. Ik heb je nu gewaarschuwd, ’t is heel gevaarlijk, marsch!”

Wibbe scheen iets te begrijpen, maar Hesse zei dadelijk buiten de kamer: „’n Poos niks doen, dan vergeet die ’t wel.”

De notaris vergat ’t niet.

Hij sprak met den koster en met ’n paar vakmannen, aan wie hij vroeg, of die toren werkelijk zoo gevaarlijk was.

Hun antwoorden stelden hem gerust—de buitenmuren zouden heusch nog niet instorten, ’t zat ’m in ’t trapwerk, ’t hout was in geen jaren vernieuwd of versterkt.

Alleen hevige stooten of stormen zouden gevaar opleveren, maar anders—nou, ’t zou wel losloopen.

De notaris wist genoeg.

Hij besloot dus, de jongens zoogenaamd hun gang te laten gaan, dus, net te doen, of hij alles was vergeten, maar goed opletten en ze beschermen.

De eerste dagen merkte hij niets.

Met opzet vermeden de beide vrienden den toren. Ze hadden ’t verbazend druk met paarden en honden.

In ’t heele dorp waren maar vier honden en één ervan wàs eigenlijk geen hond, maar ’n overblijfsel ervan… oud, blind, half dood. De overigen werden in ’n ommezien beste maatjes met Hesse.

Hij was dol op dieren, behalve op katten.

Aan Wibbe vertelde hij: „Ik ben eens vreeselijk van ’n kat geschrikt, toen ik nog pas vier jaar was. Een groote kat sprong in eens naar m’n gezicht, ik viel om en ik zag er zoo uit, en ik heb wel ’n uur gehuild. M’n vader heeft die leelijkerd doodgeschoten, en nou heb ik ’n hekel aan katten, zie je.”

Maar de honden!

Ach, lieve help, wat stoeiden ze met den kleinen Dop.

Ja, Dop heette die!

Dat was zoo’n echte leuke lobbes van ’n hond en hij maakte de gekste sprongen. Als Wibbe en Hesse voorbij den bakker kwamen, dan zagen ze Dop meestal en o lieve help! daar begon ’t spelletje!

Dop laten bijten in ’n stok, Dop om en om rollen, Dop meenemen, en doen hollen met z’n rare keffende geluidjes, en… Dop telkens wat geven!

Die akelige kat thuis kreeg niets, maar de jongens bewaarden na de eerste ontmoeting ’n boutje of ’n scheefje leverworst voor ’t beest en dat wist de schelm den derden dag al, of hij róók ’t misschien.

Aan ’t eind van ’t dorp lag ’n soort van vierkant, aan één zijde open en dáár afgesloten door ’n laag hekje.

Allemaal kleine huisjes stonden er gezelligjes naast elkaar te flikkeren in de zon. Er woonden veel oudjes en gebrekkigen, die er knusjes hun dagen sleten met pijpjes rooken, kousen breien en babbeltjes houden.