Мопассан Де - Вяроўка (на белорусском языке)

Стравы мянялiся i знiкалi адна за адной, як i збаны жоўтага сiдру. Кожны гаманiў пра сваё, пра тое, што набыў цi прадаў. Абменьвалiся думкамi пра ўраджай. На гароднiну надвор'е было добрае, а вось на збажыну, бадай, крыху волкае.

Раптам на двары загрукатаў бубен. Усе, акрамя некалькiх нецiкаўных, адразу паўскоквалi з-за сталоў i, хто як быў - з поўным ротам, з сурвэткай у руцэ, кiнулiся да вокан i да дзвярэй.

Вяшчальнiк скончыў лупiць у бубен i закрычаў рэзкiм голасам, неўпапад раздзяляючы фразы:

- Даводзiцца да ведама жыхароў Гадэрвiля i наогул усiх - асоб, прысутных на кiрмашы, што сёння ўранку на дарозе ў Бёзвiль памiж дзевятай i дзесятай гадзiнамi быў згублены пулярэс з чорнай скуры, у якiм было пяцьсот франкаў i справовыя паперы. Той, хто знойдзе названы пулярэс, мусiць неадкладна прынесцi яго - у мэрыю цi пану Фарцюнэ Ульбрэку з Манвiля. Таго, хто знайшоў, чакае ўзнагарода на дваццаць франкаў.

Пасля гэтага чалавек пайшоў далей, i здалёк зноў пачулiся барабанны грукат i пацiшэлы крык вяшчальнiка.

Усе пачалi гаманiць пра пачутае здарэнне i меркаваць, удасца цi не пану Ульбрэку атрымаць свой пулярэс.

Тым часам абед скончыўся.

Усе ўжо дапiвалi каву, калi на парозе ўзнiк жандар.

Ён запытаўся:

- Пан Ашкорн з Брэатэ тут?

- Гэта я, - адгукнуўся дзядзька Ашкорн, якi сядзеў з другога краю стала.

Жандар павярнуўся да яго:

- Пане Ашкорн, зрабiце ласку прайсцi са мной у мэрыю. З вамi хоча гутарыць мэр.

Селянiн, здзiўлены i адначасова занепакоены, адным залпам дапiў каву, устаў i, скурчыўшыся яшчэ больш, як ранiцай - бо зрабiць першы крок пасля доўгага спачынку асаблiва цяжка, - рушыў у дарогу, паўтараючы сабе пад нос:

- Гэта я, гэта я.

Так ён i iшоў за жандарам.

Мэр чакаў яго, седзячы ў фатэлi. Гэта быў тутэйшы натарыус, чалавек тоўсты, паважны i вялiкi аматар напышлiвых фраз.

- Пане Ашкорн, - сказаў ён, - сёння ранiцай на дарозе ў Бёзвiль людзi бачылi, як вы паднялi пулярэс, згублены панам Ульбрэкам з Манвiля.

Вясковец збянтэжана глянуў на мэра i, сам не ведаючы чаму, спалохаўся ўжо аднаго толькi падазрэння, якое павiсла над iм.

- Што, як гэта? Я падняў пулярэс?

- Так, менавiта вы.

- Слова гонару, я i ведаць пра яго нiчога не ведаю.

- Але вас бачылi.

- Мяне бачылi? Ды хто, хто мог мяне бачыць?

- Рымар Маляндэн.

I тады стары прыгадаў, ён усё зразумеў i, пачырванеўшы ад гневу, крыкнуў:

- Ага! Вось хто мяне бачыў! Стары ёлуп! Ён бачыў, як я падняў вось гэтую во вяроўку - вось, глядзiце, пане мэр.

Ён пашнырыў у кiшэнi i дастаў адтуль абрывак вяроўкi.

Але мэр недаверлiва крутануў галавой.

- Не, пане Ашкорн, вам не ўдасца переканаць мяне, што рымар Маляндэн, чалавек, варты ўсякага даверу, зблытаў гэтую вяроўку з пулярэсам.

Стары селянiн як ашалеў. Ён падняў руку i, плюнуўшы ўбок, каб пацвердзiць сваю сумленнасць, паўтарыў:

- Але гэта праўда, далiбог, гэта святая праўда, пане мэр. Клянуся ратункам маёй душы!

Мэр нiбы не пачуў:

- I нават пасля таго, як вы паднялi гэтую рэч, вы яшчэ доўга шукалi, цi не выпала нейкая манетка ў гразь.

Бедны стары задыхаўся ад знявагi i страху.

- Ды... цi можна такое казаць... цi ж можна такое казаць... якую хлусню выдумляюць, каб зганьбiць сумленнага чалавека! Цi ж можна такое казаць!..

Але колькi ён нi пратэставаў, усё было дарма, яму не верылi.

Яму зрабiлi вочную стаўку з Маляндэнам, i той паўтарыў i пацвердзiў свае словы. Яны лаялiся i бэсцiлi адзiн аднаго добрую гадзiну. Па асабiстай просьбе Ашкорна абшукалi. Але нiчога не знайшлi.

Нарэшце, дужа расчараваны, мэр мусiў яго адпусцiць, але папярэдзiў, што перадасць справу пракурору i будзе чакаць яго рашэння.

Навiна хутка разышлася. На выхадзе з мэрыi старога абступiў натоўп, усiм было цiкава, у яго распытвалi - хто сур'ёзна, хто з усмешкай, але без абурэння. I тады ён пачаў расказваць гiсторыю з вяроўкай. Яму не давалi веры. Усе толькi смяялiся.

Ён iшоў па вулiцах мястэчка, яго ўвесь час спынялi, ён сам спыняў сваiх знаёмых i ўжо каторы раз паўтараў сваю споведзь, апраўдваўся i выварочваў кiшэнi, каб давесцi, што ў яго нiчога няма.

Яму казалi адно:

- Iдзi, iдзi, стары шэльма.

Гэта яго злавала, ён нерваваўся, кiпеў, кiдаўся ў роспач ад таго, што яму не вераць, i, не ведаючы, што рабiць, зноў i зноў паўтараў сваё.

Цямнела. Трэба было вяртацца дахаты. Ён рушыў у дарогу з трыма сваiмi суседзямi i паказаў iм тое месца, дзе падабраў вяроўку. Увесь час, пакуль яны iшлi, ён толькi i гаманiў пра сваю бяду.

Позна вечарам, калi яны вярнулiся ў вёску, ён абышоў усе двары ў Брэатэ i ўсiм расказваў пра сваё няшчасце. Яго слухалi з недаверам.