Мопассан Де - Пампушка (на белорусском языке)

- Гэта ад голаду, няйначай, - бо ад чаго б яшчэ?

Тады Пампушка, чырванеючы яшчэ мацней, збянтэжана залепятала, азiраючы чатырох падарожнiкаў, якiя ўсё яшчэ трымалiся нашча:

- Божа мiлы, ды калi б я пасмела прапанаваць гэтым панам i паням...

Яна асеклася ў боязi абразлiвай адмовы. Слова ўзяў Люазо:

- Э, чорт вазьмi, у падобных абставiнах усе людзi - браты i павiнны памагаць адзiн аднаму. Ну, панове, досыць цырымонiй, згаджайцеся, якога д'ябла?! Хто ведае, цi мы ўвогуле яшчэ напаткаем прыстанак нанач! Пры такiм руху дай Бог дабрацца да Тота хоць да заўтрашняга абеду.

Але тыя чацвёра вагалiся, нiхто з iх не адважваўся ўзяць на сябе адказнасць за згоду.

Нарэшце граф вырашыў пытанне. Ён павярнуўся да збянтэжанай таўстушкi i з сама велiчным выглядам, на якi быў здольны, прамовiў:

- Мы з удзячнасцю прымаем вашу прапанову, мадам.

Цяжкi быў толькi першы крок. Як толькi Рубiкон аказаўся пяройдзеным, усе перасталi саромецца. Карзiна ўмомант была апарожнена. У ёй знайшоўся яшчэ паштэт з гусiнай пячонкi, паштэт з жаваранкаў, кавалак вэнджанага языка, красанскiя грушы, пон-левэкскi сыр, пячэнне i цэлы слоiк марынаваных карнiшонаў i цыбулi - Пампушка, як большасць жанчын, любiла ўсё вострае.

Нельга было пустошыць прыпасы гэтай жанчыны i не размаўляць з ёю. I гаворка ўрэшце завязалася, напачатку трохi асцярожная, аднак з цягам часу ўсё болей нязмушаная, бо Пампушка трымалася проста слаўна. Панi дэ Брэвiль i Карэ-Лямадон, якiя валодалi вялiкай свецкай абыходлiвасцю, выявiлi вытанчаную прыязнасць. Асаблiва на вышынi аказалася графiня са сваёй ветлiвай паблажлiвасцю велiкасвецкай панi, што не трацiць сваёй годнасцi, да каго б яна нi звярталася. Але энергiчная мадам Люазо, якая мела душу жандара, заставалася непрыступная i гаварыла мала, затое шмат ела.

Гамонка, вядома, вялася пра вайну. Гаварылi пра жорсткасць прусакоў, пра адвагу французаў; i ўсе гэтыя людзi, якiя ратавалiся ўцёкамi, ухвалялi мужнасць iншых. Спакваля пачалiся расказы пра сябе, i Пампушка са шчырым хваляваннем, з палкасцю, якую часам выяўляюць публiчныя жанчыны, калi гавораць пра натуральныя пачуццi, расказала, чаму яна пакiнула Руан.

- Спачатку я намервалася застацца, - сказала яна. - Прыпасаў дома было поўна, i па мне лепей было б кармiць некалькi салдатаў, чым перцiся немаведама куды ў свет. Але калi я пабачыла iх, гэтых прусакоў, то ўжо не магла саўладаць з сабою! Усё ўва мне так i пераварочвалася ад злосцi, я цэлы дзень праплакала ад сораму. Ох, была б я мужчынам, я iм паказала б! Я глядзела ў акно на гэтых свiнтухоў у вастраверхiх касках, а пакаёўка трымала мяне за рукi, каб я не пашпурляла iм на галовы ўсю маю мэблю! Потым яны з'явiлiся да мяне на пастой, i я першага ж ухапiла за горла. Задушыць немца не цяжэй, чым каго другога! I я б яго прыкончыла, калi б мяне не адцягнулi за валасы. Пасля гэтага давялося хавацца. А як толькi надарылася магчымасць, я выехала - i вось я тут.

Усе хвалiлi яе. Яна адразу вырасла ў вачах у сваiх спадарожнiкаў, якiя не выявiлi такой адвагi; Карнюдэ, слухаючы яе, усмiхаўся адабральнай i зычлiвай усмешкай апостала: гэтак святар слухае набожнага чалавека, якi славiць Бога, бо пышнабародыя дэмакраты зрабiлiся такiмi самымi манапалiстамi ў дачыненнi да патрыятызму, як свяшчэннаслужыцелi - у пытаннях набожнасцi. Потым ён загаварыў павучальным тонам, узнёсла, засвоеным з пракламацый, якiя штодня расклейвалiся на сценах, i завяршыў красамоўнай тырадай, якою бязлiтасна расправiўся з "гэтай падлай Бадэнге"!

Але Пампушка зазлавалася: яна была банапартыстка. Яна запунсавела, як вiшня, i, заiкаючыся ад абурэння, вымавiла:

- Хацела б я пабачыць вас на яго месцы! Вы лепшыя былi б, то дзiва! Ды гэта ж вы i прадалi яго! Калi б Францыяй кiравалi штукары накшталт вас, толькi б i заставалася - уцякаць без аглядкi!

Непарушны Карнюдэ, як i раней, усмiхаўся пагардлiва, але адчувалася, што вось-вось выбухне сварка; тут умяшаўся граф i не без цяжкасцi супакоiў разгневаную жанчыну, уладна заявiўшы, што любое шчырае перакананне заслугоўвае павагi. Мiж тым графiня i фабрыкантава жонка, якiя ў душы, як i ўсе пачцiвыя людзi, падсвядома насiлi нянавiсць да Рэспублiкi i дужа ўласцiвую ўсiм жанчынам цягу да прыдворнай мiшуры i дэспатычных манархаў, адчулi мiжвольную сiмпатыю да гэтай прастытуткi, якая трымалася з зайздроснаю годнасцю i выказвала пачуццi, якiя апаноўвалi i iх.

Карзiна была спарожнена. Удзесяцёх яе лёгка спустошылi i толькi пашкадавалi, што яна малаватая. Размова доўжылася яшчэ пэўны час, хоць i стала меней ажыўленая, як толькi кончылася яда.