Мопассан Де: Пампушка (на белорусском языке)

I ўсе трое па-прыяцельску паглядвалi адзiн на аднаго. Нягледзячы на няроўнасць грамадскага становiшча, яны адчувалi сябе роўнымi паводле дастатку, сябрамi вялiкага франкмасонскага ордэна, якi аб'ядноўвае багацеяў, усiх тых, у каго ў кiшэнях звiнiць золата.

Дылiжанс рухаўся так марудна, што да дзесяцi гадзiн ранку не было адолена i чатырох мiль. Тройчы мужчынам давялося на пад'ёмах выходзiць ды iсцi ўгару пеша. Пасажыры пачалi непакоiцца, бо намервалiся павячэраць у Тоце, а цяпер ужо не было надзеi дабрацца туды да ночы. Усе ўзiралiся ў вокны, спадзеючыся заўважыць хоць якую прыдарожную карчомку, як раптам карэта захрасла ў сумёце; спатрэбiлiся добрыя дзве гадзiны, каб выцягнуць яе адтуль.

Голад мацнеў, затуманьваў розум; а на шляху не траплялася нiводнай карчмы, нiводнага шынка, бо наблiжэнне прусакоў i адыход згаладалага французскага войска паперапалохвалi ўласнiкаў усiх гандлёвых прадпрыемстваў.

Нарэшце, гадзiне а трэцяй, калi яны ехалi па бясконцай раўнiне без нiводнага селiшча на даляглядзе, Пампушка жвава нагнулася i выцягнула з-пад лаўкi вялiкую карзiну, накрытую белай сурвэткай.

Спачатку яна дастала адтуль фаянсавую талерачку i далiкатны сярэбраны кiлiшак, потым вялiкую мiску, у якой застылi ў жэле два парэзаныя на кавалкi кураняцi; з карзiны вiдны былi яшчэ i другiя харчы, загорнутыя ў паперу: пiрагi, садавiна, ласункi, нарыхтаваныя з разлiкам на трохдзённае падарожжа, каб не датыкацца да карчомнай яды. Памiж пакункаў з ежай выглядвалi чатыры рыльцы бутэлек. Пампушка ўзяла крыльца кураняцi i стала асцярожна есцi яго з хлебцам, якi ў Нармандыi называецца "рэгенцкiм".

Вочы ўсiх пасажыраў скiравалiся на Пампушку. Спакваля па ўсiм дылiжансе пайшоў спакуслiвы водар, ад якога раздзiмалiся ноздры, у роце набягала слiна i да болю зводзiла скiвiцы. Пагарда паняў да прастытуткi змянiлася нянавiсцю, яны гатовыя былi забiць яе, вышпурнуць вон з дылiжанса, проста ў снег, разам з яе кiлiшкам, карзiнай i харчамi.

Але Люазо пажыраў вачамi мiску з куранятамi. I ўрэшце сказаў:

- Вось як трэба! Мадам сама прадбачлiвая з усiх нас. Ёсць-такi людзi, якiя ўмеюць заўсёды пра ўсё паклапацiцца!

Пампушка павярнулася да яго:

- Цi не жадаеце, пане? Цяжкавата пасцiцца з самага ранку.

Люазо пакланiўся:

- Калi быць шчырым, далiбог, не адмоўлюся, болей трываць не магу. На вайне як на вайне, цi ж няпраўда, мадам? - I, абводзячы позiркам сваiх спадарожнiкаў, дадаў: - Добра ў скрутную хвiлiну сустрэць чалавека, гатовага прыйсцi на выручку.

Ён разгарнуў на каленях газету, каб не запэцкаць штаны, i кончыкам нажа, якi заўсёды меўся ў яго ў кiшэнi, падчапiў курыную ножку, аблiтую жэле, i, угрызаючыся ў яе зубамi, узяўся жаваць з такiм вiдавочным задавальненнем, што па ўсёй карэце пранёсся глыбокi маркотны ўздых.

Пампушка пакорлiвым ласкавым голасам прапанавала манашкам раздзялiць з ёю падмацунак. Тыя адразу ж згадзiлiся i, не падымаючы вачэй, толькi прамармытаўшы словы ўдзячнасцi, сталi спешна есцi. Карнюдэ таксама не адмовiўся ад суседчынага частавання, i яны разам з манашкамi наладзiлi нешта накшталт стала з газет, разгорнутых на каленях.

Раты нястомна раскрывалiся i закрывалiся, заўзята жавалi, умiналi, паглыналi. Люазо ў сваiм кутку ўлягаў напоўнiцу i шэптам угаворваў жонку далучыцца да кампанii. Тая напачатку ўпарта аднеквалася, але потым, калi сутарга звяла страўнiк, здалася. Тады муж з падкрэсленай галантнасцю запытаўся ў сваёй "чароўнай спадарожнiцы", цi не дазволiла б яна i мадам Люазо ўзяць кавалачак. Пампушка адказала:

- Чаму ж не? Калi ласка, пане, - i з прыветлiвай усмешкай падала мiску.

Калi адкаркавалi першую бутэльку бардоскага, адбылася замiнка: меўся толькi адзiн кiлiшак. Яго сталi перадаваць адно аднаму, папярэдне выцiраючы краёк. Адзiн Карнюдэ, безумоўна, з галантнасцi, даткнуўся вуснамi да той мясцiнкi, дзе вiднеўся вiльготны след ад суседчыных вуснаў.

Акружаныя людзьмi, якiя прагна паглыналi ежу, удыхаючы пахi страў, граф i графiня дэ Брэвiль, як i пан ды панi Карэ-Лямадон, пакутавалi ад той страшнай пакуты, якая атрымала назву "танталавы мукi". Неспадзеўна маладая фабрыкантава жонка выпусцiла такi глыбокi ўздых, што ўсе павярнулiся; яна збялела, як снег за вокнамi дылiжанса, вочы яе заплюшчылiся, галава абвяла: яна самлела. Перапалоханы муж прасiў дапамогi. Усе разгубiлiся; старэйшая манашка, падтрымлiваючы галаву хворай, паднесла да яе вуснаў Пампушчын кiлiшак i сiлком улiла ў рот некалькi кропель вiна. Панечка варухнулася, расплюшчыла вочы, усмiхнулася i смяротным голасам запэўнiла, што ёй ужо зусiм добра. Але каб не самлела другi раз, манашка змусiла яе выпiць поўны кiлiшак бардоскага i сказала: