Мопассан Де - Панi Парыс (на белорусском языке)

Ён вельмi нудзiўся ў крэпасцi - душнай кратоўнi за двайным непарушным мурам, i таму часта хадзiў гуляць на мыс у сасняк, якi выстаяў пад усiмi марскiмi вятрамi.

Тут ён напаткаў панi Парыс, бо яна таксама ў летнiя вечары прыходзiла сюды падыхаць свежым паветрам пад шатамi дрэў. Як пакахалiся яны? Хто ведае? Яны сустракалiся, глядзелi адно на адно, а калi не бачылiся, напэўна, згадвалi свае спатканнi. Успамiн пра чарнавокую, цёмнавалосую, белатварую маладую жанчыну, вобраз прывабнай i свежай дачкi поўдня з прыгожай белазубай усмешкай доўга не iшлi з галавы афiцэра, якi крочыў далей i замест таго, каб дакурыць цыгару, пачынаў жаваць яе. А аблiчча ладнага каменданта ў залатым мундзiры i ў чырвоным галiфэ, яго твар з завiтымi светлымi вусамi мусiлi паўставаць перад вачыма панi Парыс, калi яе дрэнна паголены i неахайны, куртаты i пузаты муж сядаў вячэраць.

Яны сустракалiся i, магчыма, пачалi ўсмiхацца на кожным спатканнi; яны бачылiся i падумалi, што ведаюць адно аднаго. Неяк ён, мусiць, прывiтаў яе. Яна здзiвiлася i ледзь-ледзь, якраз настолькi, каб не быць няветлiвай, кiўнула яму. Але праз два тыднi яна ўжо здалёк, а не зблiзу адказвала на яго вiтаннi.

Ён загаварыў першы. Пра што? Напэўна, пра захады сонца. I яны разам любавалiся iмi, часцей пазiраючы ў вочы адно аднаму, чым на небасхiл. I штовечар два тыднi гэта заставалася адзiнай i звычайнай прычынай для кароценькай размовы.

Потым яны асмялелi i, размаўляючы, прайшлi некалькi крокаў разам. Але вочы iх казалi ўжо безлiч патаемных, запаветных, салодкiх слоў, рэха якiх чуецца ў пяшчоце, ва ўзрушаным позiрку, слоў, ад якiх мацней б'ецца сэрца, таму што вочы лепш за прызнанне гавораць пра тое, што хаваецца ў душы.

Пасля ён узяў яе за руку i шапнуў тыя зразумелыя кожнай жанчыне словы, пра якiя яна даўно здагадваецца, хоць i робiць выгляд, што не чуе iх.

Яны дамовiлiся, што будуць любiць адно аднаго, але не пераступяць мяжы цнатлiвасцi i сяброўства.

Яна б так нiколi i не пайшла далей гэтых пяшчотных адносiн, але ён, ён хацеў большага i штодня ўсё настойлiвей прагнуў яе i патрабаваў саступiць.

Яна не саступала, адмаўляла яму, здавалася непахiснай.

Зрэшты, аднаго вечара яна быццам незнарок сказала:

- Мой муж паехаў у Марсель. Ён там прабудзе чатыры днi.

Жан дэ Кармелен укленчыў каля яе ног, молячы сёння ж у адзiнаццаць вечара прыняць яго. Але яна i слухаць нi пра што не захацела i раззлаваная вярнулася дамоў.

Цэлы вечар камендант быў не ў гуморы. А на другi дзень ад самай ранiцы ён у лютасцi сноўдаўся па ўмацаваннях ад школы барабаншчыкаў да школы пехацiнцаў i караў спагнаннямi афiцэраў i салдатаў, быццам кiдаў каменнем у натоўп.

Але за снеданнем у канверце пад сурвэткай ён знайшоў тры словы: "Вечарам, у дзесяць". I без дай прычыны ён падарыў пяць франкаў афiцыянту.

Дзень здаваўся яму бясконцым. I ўвесь вольны час ён аддаў таму, каб добра адзецца i надушыцца парфумай.

Калi ён сядаў абедаць, яму перадалi другi канверт. У iм была тэлеграма: "Дарагая, справы скончаны. Вяртаюся цягнiком дзевятай. - Парыс".

Камендант так вылаяўся, што афiцыянт выпусцiў супнiцу на паркет.

Што яму рабiць? Канечне, ён прагнуў яе, гэтым жа вечарам, любой цаной; i ён возьме яе. Ён гатовы на ўсё, ён пойдзе нават на тое, каб арыштаваць i пасадзiць мужа ў турму. Раптам вар'яцкая думка прабегла ў яго галаве. Ён папрасiў паперы i напiсаў:

"Панi,

Клянуся Вам, што гэтым вечарам ён не вернецца, а я буду ў Вас а дзесятай там, дзе вы ведаеце. Нiчога не бойцеся, я адказны за ўсё, зарукай - мая афiцэрская годнасць.

Жан дэ Кармелен".

Ён загадаў занесцi лiст i спакойна давячэраў. А восьмай ён паклiкаў свайго намеснiка капiтана Грыбуа i, качаючы мiж пальцаў скамечаную тэлеграму пана Парыса, сказаў:

- Капiтан, я атрымаў вельмi дзiўную тэлеграму, зместу якой не магу перадаць нават вам. Вы неадкладна замкняце i паставiце варту на ўсе гарадскiя брамы, каб нiводзiн чалавек, я паўтараю, нiхто не ўвайшоў i не выйшаў да шостай ранiцы. Накiруйце на вулiцы патрулi, жыхары павiнны быць у сваiх дамах не пазней за дзевятую. Спозненых прыводзiць дахаты пад прымусам. Калi вашы людзi спаткаюць мяне сёначы, яны павiнны адразу пайсцi прэч, быццам не пазнаўшы мяне. Вам усё зразумела?

- Усё, мой камандзiр.

- Назначаю вас адказным за спаўненне ўсiх маiх загадаў, дарагi капiтане.

- Добра, мой камандзiр.

- Цi не хочаце чарачку шартрэзу?

- З ахвотаю, мой камандзiр.

Яны чокнулiся, выпiлi залацiстага лiкёру, i капiтан Грыбуа пайшоў.

III

Марсельскi цягнiк прыбыў на вакзал роўна а дзевятай, высадзiў на перон двух пасажыраў i пайшоў далей - у Нiцу.