Мопассан Де: Тамтэй (на белорусском языке)

Я баюся... Чаго?.. Дагэтуль я не баяўся нiчога... Я адчыняю шафу, заглядаю пад ложак, слухаю... Цi не дзiўна, што нейкая маленькая немач, парушэнне кровазвароту, раздражненне нервовай сiстэмы, лёгкi прылiў крывi да галавы, зусiм незаўважнае парушэнне ў дзейнасцi нашага недасканалага i далiкатнага арганiзма можа зрабiць найвесялейшага з людзей меланхолiкам, найсмялейшага - баязлiўцам? Пасля я кладуся ў ложак i чакаю сну, як асуджаны на смерць чакае ката. З жахам чакаю я яго прыходу, сэрца маё б'ецца, ногi дрыжаць, усё маё цела сцiскаецца пад цёплай коўдрай аж да моманту, калi я раптам падаю ў сон - гэтаксама ныраюць у вiр, каб утапiцца. Я ўжо нават не заўважаю, як сон прыходзiць да мяне. Ён падступна хаваецца недзе побач, пiльнуе, каб схапiць мяне за галаву, заплюшчыць мне вочы, знiшчыць мяне.

Я сплю доўга - дзве цi тры гадзiны, - пасля мяне пачынае душыць жах. Я добра адчуваю, што ляжу i сплю... Я гэта адчуваю i ведаю гэта... Я адчуваю таксама, як нехта падыходзiць, глядзiць на мяне, абмацвае мяне, залазiць у ложак, кленчыць у мяне на грудзях, бярэцца рукамi за шыю i сцiскае, сцiскае з усяе моцы, каб задушыць мяне.

Я спрабую адбiвацца, але мяне нiбы звязвае тое страшнае бяссiлле, што паралiзуе нас у сне, я хачу закрычаць - i не магу, хачу паварухнуцца - i не магу, нялюдскiмi намаганнямi, задыхаючыся, я спрабую павярнуцца, скiнуць гэтую iстоту, што душыць, расцiскае мяне - i не магу!

I раптам я прачынаюся, ледзь не звар'яцелы, увесь у поце. Я запальваю свечку - у пакоi нiкога няма.

Пасля гэткага прыступу, якi паўтараецца кожнае ночы, я спакойна засынаю да ранiцы.

2 чэрвеня. - Мой стан пагоршыўся. Што ж са мной робiцца? Бромiсты калiй не памагае, душ не памагае. Неяк, каб трошкi стамiцца, хоць я i без гэтага быў вельмi стомлены, я вырашыў прагуляцца ў Румарскiм лесе. Спачатку я думаў, што чыстае, лёгкае i мяккае лясное паветра, поўнае пахаў траваў i лiсця, напоўнiць мае жылы новай крывёю, а маё сэрца - новаю сiлаю. Я iшоў па шырокай дарозе, пасля збочыў на вузенькую сцежку, што вяла ў Лябуй. Абапал сцежкi два доўгiя рады незвычайна высокiх дрэваў распасцiралi нада мною сваю густую зялёную, амаль чорную лiстоту, закрываючы неба.

Раптам я здрыгануўся, не ад холаду, а ад нейкага незразумелага страху.

Я прыспешыў хаду, спалохаўшыся невядома чаго, нейкага глупства, цi, можа, маёй глыбокай самоты. Я баяўся застацца адзiн у гэтым лесе. I раптам мне здалося, што за мной нехта iдзе, зусiм побач, ледзь не наступаючы на пяткi, здаецца, вось-вось схопiць.

Я рэзка павярнуўся. Нiкога не было. Я ўбачыў за мною толькi простыя шырокiя прысады - яны былi высокiя i пустыя, да жаху пустыя. Я паглядзеў у другi бок - гэткiя ж самыя пустыя, вусцiшныя прысады, якiя вядуць у бясконцую даль.

Я заплюшчыў вочы. Нашто? I пачаў круцiцца на пятцы, хутка-хутка, як ваўчок. Ледзь не ўпаў. Пасля расплюшчыў вочы - дрэвы скакалi, зямля плыла. Я сеў. I, о Божа! зразумеў, што не ведаю, з якога боку я прыйшоў! Дзiва! Такое дзiва! Я напраўду зусiм заблытаўся. Пайшоў урэшце ў правы бок i выйшаў на дарогу, па якой я быў зайшоў у лес.

3 чэрвеня. - Ноч была невыносная. Мне трэба на пару тыдняў некуды з'ездзiць. Маленькае падарожжа павiнна мне пайсцi на дабро.

2 лiпеня. - Я вярнуўся. Здаровы. Зрэшты, вандроўка была выдатная. Я пабачыў гару Сэн-Мiшэль, дзе я нiколi яшчэ не быў.

Якое вiдовiшча адкрываецца вачам вандроўнiка, якi прыязджае ў Аўранш надвячоркам! Сам горад стаiць на ўзгорку. Мяне правялi ў гарадскi парк у самым канцы горада, i там я ўскрыкнуў ад захаплення. Перада мною, як скiнуць вокам, распасцiралася вялiзная бухта мiж двух берагоў, якiя адыходзiлi ў далячынь i знiкалi ў смузе. Пасярэдзiне гэтай вялiкай жоўтай бухты пад зiхатлiва залацiстым небам змрочна ўздымалася сярод пяскоў дзiўная спiчастая гара. Сонца ўжо зайшло, i на вячэрнiм гарызонце вырысоўваўся сiлуэт гэтай фантастычнай скалы з не менш фантастычнай будынiнай на вяршынi.

Як толькi развiднела, я накiраваўся да яе. Быў адлiў, як i напярэдаднi. Я паволi наблiжаўся да гары, i перада мною вырастаў дзiвосны кляштар. Праз некалькi гадзiн я прыйшоў да гары - вялiзнай крушнi камянёў. На ёй была маленькая вёсачка, а над усiм высiлася вялiкая царква. Я падняўся вузенькай вулкай i ўвайшоў у гэтую самую прыгожую гатычную пабудову на зямлi, вялiкую, як горад, поўную нiзенькiх пакояў, амаль расцiснутых пад скляпеннямi i высокiмi галерэямi, якiя трымалiся на далiкатных калонах. Я ўвайшоў у гэты велiзарны гранiтны палац, лёгкi, нiбы карункавы, з безлiччу вежаў, зграбных званiчак, куды вядуць стромкiя сходы. Яны ўздымаюць у благат дня або ў цемрадзь ночы свае незвычайныя галоўкi, абсыпаныя хiмерамi, д'ябламi, фантастычнымi жывёламi, пачварнымi кветкамi i злучаныя мiж сабою тонкiмi аркамi.

Читать дальше